Arama
Hulefa-yi Raşidin dönemindeki karışıklıklar ve iç savaşlar
Hulefa-yi Raşidin olarak anılan dönem, Peygamber Efendimizin vefatının ardından İslam sancağını sırasıyla devralan dört halifenin idaresidir. Resul-i Ekrem "ihtilafla karşılaştığınızda size düşen görev benim sünnetime ve Hulefa-yi Raşidin'in sünnetine uymaktır" buyurmuştur. Ancak bu dönem aynı zamanda İslam tarihinde büyük fitne ve iç karışıklıkların çıkarıldığı, etkileri günümüze kadar ulaşan olayların yaşandığı bir devirdir. Nitekim yalnızca Hz. Ebu Bekir eceliyle vefat elmiş; diğer üç halife bu olaylar nedeniyle şehid edilmiştir.
İslam tarihinde, Peygamberimizin vefatından ardından Hz. Ebû Bekir'e biat edilmesiyle başlayan, Hz. Ömer ve Osman'ın hilâfetleriyle sürüp Hz. Ali ile sona eren döneme Hulefâ-yi Râşidîn dönemi denir.
Hulefâ halîfe kelimesinin, râşidîn ise "doğru yolda olan, doğruya ve hakka sımsıkı sarılan, kemale ermiş" anlamındaki râşid kelimesinin çoğuludur.
Resul-i Ekrem Efendimiz, kendisinden sonra yaşayacaklara hitaben "Herhangi bir ihtilâfla karşılaştığınızda size düşen görev, benim sünnetime ve hulefâ-yi râşidînin sünnetine uymaktır" demiştir.
Hulefâ-yi Râşidîn'in sayısı, özellikle Sünnî İslâm dünyasında "dört halife" veya "dört seçkin dost" denilerek dört rakamıyla sınırlı tutulur. Hulefâ-yi Râşidîn, aynı zamanda cennetle müjdelenen Aşere-i Mübeşşere olarak adlandırılan sahabeler içinde yer alır.
Hulefâ-yi Râşidîn döneminde yaşanan siyasi gelişmelerin, iç karışıklıklar ve iç savaşların önemli etkileri olmuştur. Nitekim dört halifeden yalnız ilki, Hz. Ebu Bekir eceliyle ölmüştür.
Diğer üç halife, Hz. Ömer Ebû Lü'lü'ün şahsî kini sonucu, Hz. Osman ile Hz. Ali siyasî ve dinî ayrılıklar yüzünden şehid edilmişlerdir.
Hz. Osman'ın öldürülmesiyle başlayıp arkasından Hz. Ali'nin halife olması üzerine patlak veren Cemel Vak'ası ve Sıffîn Savaşı ile süren gelişmeler, Hâricî isyanları, Hz. Ali'nin şehid edilmesi ve arkasından yaşanan kanlı olaylar, aynı zamanda İslâm tarihinde ortaya çıkan ilk fitne hareketleridir.
"el-Fitnetü'l-kübrâ" diye tanımlanan Hz. Osman'ın 17 Haziran 656 tarihindeki şehadetinin, onun bazı karar ve tasarruflarından dolayı halifeliğinin ikinci döneminde kendini gösteren gelişmelerden kaynaklandığı kabul edilir.
Hz. Osman'ın halifelik döneminde bazı kararları, Müslümanlar içinde ihtilafa sebep olmuş ve fitne hareketinin fitilini ateşlemek isteyenlere bahane olmuştur. Onun tepki çeken karar ve tasarruflarının bazıları şöyledir:
📌 Kureyş kabilesi ileri gelenlerinin yeni topraklara yerleşmesine izin vermesi ve bunlardan bir kısmının oralarda çok miktarda mal mülk edinmesine göz yumması; Kureyşlilik şuuru ile bazı sözler söyleyen ve davranışlara girenlere ses çıkarmamasıdır.