II. Bayezid kimdir? Sultan II. Bayezid dönemi külliyeleri...
Osmanlı İmparatorluğu'nun sekizinci padişahı olan II. Bayezid, Edirne, Amasya ve İstanbul'da yaptırdığı külliyeler ile bu kentlerin Osmanlı kimliği kazanmasına önemli bir katkı sağladı. Öyle ki Amasya'daki ilk külliyesi, şehzadeler şehrine vurulan en esaslı Osmanlı mührüdür. Ölüm yıl dönümü vesilesiyle Sultan II. Bayezid'i rahmetle anarken, kentlere Osmanlı kimliği kazandıran külliyeleri hakkında da bilgileri derledik.
II. Bayezid veya II. Beyazıt, ayrıca bilinen adıyla Sultan Bayezid-i Veli Osmanlı İmparatorluğu'nun sekizinci padişahıdır. Fatih Sultan Mehmed'in oğlu, Yavuz Sultan Selim'in de babasıdır. Amasya, Edirne ve İstanbul'da yaptırdığı külliyelerden dolayı, II. Bayezid dönemine Büyük Külliyeler Devri denir.
Cem Sultan ile Sultan Bayezid arasındaki söz düellosu
Bu devir aynı zamanda Osmanlı mimarisinin klasik döneminin de başlangıcıdır. Bayezid'in Edirne, Amasya ve İstanbul'da yaptırdığı külliyeler, bu kentlerin Osmanlı kimliği kazanmasında önemli rol oynamışlardır. Edirne'deki 1488 tarihli Bayezid Külliyesi ve İstanbul'daki II. Bayezid Külliyesi mimar Hayreddin'in eseridir. II. Bayezid, 1448'de Dimetoka'da doğdu. Fatih Sultan Mehmed'in Gülbahar Hatun'dan doğan büyük oğlu. Yedi yaşında iken Amasya sancak beyliğine gönderildi.
Şehzade Bayezid, Amasya'da idarecilik bilgilerini geliştirdi. Şeyh Hamdullah'tan hat dersleri aldı. Bayezid'in, Amasya'daki ilk külliyesi şehzadeler şehrine vurulan en esaslı Osmanlı mührüdür. Türkçeden başka Arapça, Farsça ve Uygurcayı öğrendi. Kendi devrinde Türkoloji âlimlerini imrendirecek kadar Çağatay ve Uygur diline hâkimdi.
Bayezid devrinin en önemli olayı Memluklerle altı yıl süren bir savaşa girilmesidir. 1485'te başlayan Osmanlı-Memluk savaşında taraflar kesin bir zafer kazanamadılar. Bayezid içte sükûneti sağlamaya ve fetihlerle gelişen imparatorlukta idarî sistemi yerleştirmeye yöneldi. Orduyu güçlendirecek bazı tedbirler de alındı.
Bayezid ortadan uzun boylu, yağız çehreli, elâ gözlü, geniş göğüslü olan Bayezid yumuşak, hatta melankolik bir tabiata sahipti. Padişahlığında ibadete ve hayır işlerine yöneldi. Bu sebeple de Bâyezîd-i Velî diye anılır olmuştu. Etrafına ünlü bilginleri toplamış ve kendisini yetiştirmeye çalışmıştı. Orta derecede bir şair olan padişah hat sanatında oldukça yetenekliydi. Şiirlerinde Adlî mahlasını kullandı. Osmanlı tarihçiliği onun zamanında ilk büyük eserlerini vermiştir.
Kudret-i Hakka nazar kıl revnâk-ı ezhara bak
Hâb-ı gafletten uyanup zıynet-i eşcâra bak
*Çiçeklerin parlaklığına, canlılığına nazar ederek Cenab-ı Hakk'ın kudretini anla. Ağaçların ziynetini ve süsünü (yeniden doğuşunu) gör de gaflet uykusundan uyan.
