II. Mahmut dönemi gelişmeleri
Sultan II. Mahmud Osmanlı tarihinde iz bırakan hükümdarların içinde yer alır. Sebebi ise modernleşmenin temellerini atmasına rağmen geleneğe olan bağlılığını yitirmemesi olarak gösterilir. Henüz şehzadelik yıllarında icazet alan II. Mahmud, tıp, eğitim, askeri, idari, hukuk ve sosyal alanlarda pek çok yeniliğe imza attı. Peki, II. Mahmut dönemi İstanbul'unda sosyal hayat nasıldı?
💠 27. Osmanlı padişahı Sultan I. Abdülhamîd'in oğlu olarak 20 Temmuz 1785 günü İstanbul'da doğdu. Amcası Sultan III. Selim'in himâyesinde yetişti. Bütün hayatı boyunca kullandığı "Adlî" mahlası kendisine daha doğduğu zaman verildi.
💠 Şehzade henüz 5 yaşındayken babasını kaybetti. Ancak çocuk özlemi bütün hayatına damgasını vuran III. Selim, küçük Mahmud ve kardeşi Mustafa ile yakinen ilgilendi ve kuzeninin rahat bir şehzadelik hayatı geçirmesini sağladı. Mahmud bu sayede bütün şehzadelere verilen klasik eğitimin yanı sıra devlet idaresi ve reformun kaçınılmazlığı hususunda da hayli iyi yetiştirilerek ufku genişledi.
💠 II. Mahmut'un yenilikleri kendi üzerinde tatbik etmesi Osmanlı toplumu tarafından büyük bir şaşkınlık ile karşılandı. Uzun seneler boyunca kılık kıyafet kültürü, gelenek ve göreneklere göre şekillendi. Yenilik hareketi ile birlikte kıyafetler de değişmeye başladı.
💠 Asâkir-i Mansûre ordusunun kıyafetleri de dahil eski askeri sistemden her yönüyle farklı olmasını istiyordu. Yeni askerlerin nasıl bir başlık kullanacakları konusunda yeni bir arayış başladı. Tunus'tan getirilen fesleri askerlerine giydiren Serasker Hüsrev Paşa'nın fesli birlikleri, bir Cuma selamlığında II. Mahmud'u selamladılar. Düzgün ve pratik olan fes, padişah tarafından çok beğenilince bütün askeri birliklere fes giydirilmesi kararlaştırıldı.
💠 II. Mahmut ile başlayan yenilik hamlelerinin en çok tebarüz ettiği alanlardan biri de şüphesiz eğitim alanında yapılmış olan hamlelerdi.
💠 Bu dönemde asırlardır devam eden geleneksel eğitim modelinin dışına çıkıldı. Medreseler yerine eğitim sistemini büyük ölçüde etkileyecek olan modern eğitim kurumları açıldı.
💠 İstanbul'un imarına büyük ilgi gösteren Sultan Mahmud, İstanbul ile Galata arasındaki irtibatı sağlayan Galata Köprüsü ile şehrin başına belâ olan yangınların gözetlendiği Bayezid Kulesi gibi iki büyük yadigâr bıraktı.
💠 Kendisi ve validesi namına büyük bendler ve suyolları inşa ettirerek, İstanbul'un su sorununa çözüm bulmaya çalıştığı gibi, ashâb-ı kiramın metruk hâle gelen türbeleriyle tamire muhtaç tekkeleri ihyâ eyledi ve şehrin imarına büyük hizmetlerde bulundu.
Osmanlı'da memur yetiştirmek için açılan okul: Mekteb-i Mülkiye
