Arama
İnönü, Demirağ’ın yerli uçak üretimini nasıl engelledi?
Nuri Demirağ, Cumhuriyet'in ilk yıllarında demiryolları yapımına büyük katkılar sağlamış; Türkiye'deki pek çok ilkin öncüsü olmuştu. Onun ön plana çıktığı en önemli alan ise havacılık sanayisindeki başarılarıydı. Üretilen bir uçağın "pilot hatası" nedeniyle düşmesi bahane edilmiş, ülkemizin ilk yerli uçak fabrikası bu bahaneyle kapatılmıştı. Peki, Nuri Demirağ, İsmet İnönü'ye yazdığı mektupta neleri kaleme almıştı? Demirağ'ın yerli uçak üretimi nasıl engellenmişti?
◾ Nuri Demirağ, 1886 yılında Sivas'ta doğmuş, Devlet Demiryolları'nın ilk müteahhitlerinden biri olmuştur.
◾ Demiryolları yapımına büyük katkıda bulunan Nuri Bey, 10 bin kilometrelik demiryolu ağının 1250 kilometrelik bölümünün inşasını gerçekleştirmiş ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından kendisine Demirağ soyadı verilmiştir.
◾ Nuri Demirağ, demiryolları konusundaki başarılarını farklı alanlarda sürdürmüştür. Türkiye'de ilk yerli uçak fabrikasının kuruluşu, ilk yerli paraşüt üretimi, ilk sigara kâğıdı üretimi gibi ilkleri gerçekleştirmiştir.
◾ Ayrıca İstanbul Boğazı üzerine köprü yapılması, Keban'a büyük bir baraj yapılması düşüncelerini ilk kez o gündeme getirmiştir.
◾ Nuri Demirağ'ın ön plana çıktığı en önemli alan ise havacılık sanayisindeki başarılarıdır. Demirağ, yüzde yüz Türk malı bir uçak yapılması gerektiğini her platformda vurgulamıştır.
Bu konuya ilişkin şu sözleri söylemiştir: "Avrupa'dan, Amerika'dan lisanslar alıp tayyare yapmak kopyacılıktan ibarettir. Demode tipler için lisans verilmektedir. Yeni icat edilenler ise bir sır gibi, büyük bir kıskançlıkla saklanmaktadır. Binaenaleyh kopyacılıkla devam edilirse, demode lügatle beyhude yere vakit geçirilecektir. Şu halde Avrupa ve Amerika'nın son sistem tayyarelerine mukabil, yepyeni bir Türk tipi vücuda getirilmelidir."
◾ Yerli uçak üretimi için kollarını sıvayan büyük girişimci Nuri Demirağ, öncelikle İstanbul Beşiktaş'ta atölye olarak kullanılacak bir bina yaptırdı. Asıl fabrika ise Sivas Divriği'de kurulacaktı.
◾ Demirağ ayrıca İstanbul Yeşilköy'de Elmas Paşa Çiftliğini satın alarak burada uçuş sahası, uçak tamir atölyesi ve hangarlar yaptırdı.
