İstanbul'un devletli güzergahı: Divanyolu
Tarih boyunca dünyanın en gözde şehirlerinden biri olan İstanbul; sokakları, caddeleri, cami ve külliye gibi yapılarıyla kadim bir medeniyeti temsil eder. Bu güzide şehrin ana simgelerinden biri olan Divanyolu Caddesi, Ayasofya'dan başlayarak Beyazıt'a kadar uzanan önemli bir güzergahtır. Osmanlı İmparatorluğu'nda protokol yolu olarak kullanılan cadde, anıt niteliği taşıyan tarihi yapıları ile de dikkat çeker.
DİVANYOLU'NUN TARİHİ
🔸 Tarihi, konumu ve yapıları ile her dönemin gözde şehirlerden olan İstanbul'un ana akslarından biri Divanyolu'dur. Ayasofya'dan başlayarak Beyazıt'a kadar uzanan bu güzergah, tarih boyunca şehrin önemli anayollarından olmuştur.
🔸 Bizans Dönemi'nde Mese Yolu olarak adlandırılan İmparator Caddesi'nin bir bölümünü oluşturur. Bu yol, Ayasofya'nın önünden başlayarak Laleli civarına iner, Edirnekapı ve Yedikule istikametine doğru meyillenir. Günümüze ulaşan Bizans yapılarının önemli bir kısmı da bu hat üzerindedir.
OSMANLI DÖNEMİ'NDE DİVANYOLU
🔸 Bizans'ın Mese yolu olarak adlandırdığı güzergah, 18. yüzyıldan itibaren Divanyolu şeklinde isimlendirilir. Nedeni, devlet işlerini görüşmek üzere Topkapı Sarayı'nda toplanan Divan-ı Hümayun üyelerinin bu caddeyi kullanarak Fatih, Süleymaniye, Şehzadebaşı, Soğanağa gibi semtlerdeki konaklarına gitmesidir.
🔸 1934 yılında İstanbul şehir rehberi tanzim edilirken Atik Ali Paşa Camisi önünden Beyazıt'a kadar olan kısım Yeniçeriler Caddesi olarak değiştirilir.
Divan-ı Hümayun nedir?
Padişah divanı anlamına gelir ve Osmanlı Devleti yönetiminin 15. yüzyıl ortasından 17. yüzyılın ilk yarısına kadar en önemli karar organıdır.
DİVANYOLU ULAŞIM HATTI
🔸 Şehrin ana arterlerinden biri olan caddeden ilk zamanlar araç olarak atlılar geçer. 1869 yılında başlatılan tramvay çalışmaları sonrası "Eminönü - Bab-ı Ali - Soğukçeşme - Divanyolu - Beyazıt - Aksaray" hattı üzerinde atlı tramvay ile ulaşım sağlanır.
🔸 Teknolojini gelişmesi ile 1915 yılından itibaren elektrikli tramvay hizmeti aktif hale gelir. 1990'lara kadar da halk otobüsleri bu güzergahta seferlerini gerçekleştirir. 1992'den günümüze gelinen süreçte ise sadece hızlı tramvayın geçişine tahsis edilerek araç trafiğine kapatılır.
DİVANYOLU YAPILARI
🔸 Asırlar boyunca önemini koruyan günümüz Divanyolu üzerinde anıt niteliği taşıyan birçok tarihi yapı bulunur.
↪ Divanyolu'nda bulunan tarihi yapılar: Bayezid Külliyesi, Mehmed Ağa Sebili, Hoca Piri Camisi, Kaliçeci Hasan Ağa Camisi, Mimar Hayrettin Camisi, Çemberlitaş, Çemberlitaş Hamamı, Basın Müzesi, Sultan II. Mahmut Türbesi ve Sebili, Sağlık Müzesi, Cevri Kalfa Sıbyan Mektebi , Alman Çeşmesi, Sultanahmet Külliyesi, Haseki Hürrem Sultan Hamamı, Milion Taşı, Yerebatan Sarnıcı, Ayasofya şeklinde sıralanabilir.
🔸 Ayrıca Divanyolu üzerinde Ayasofya'dan başlayarak Beyazıt-Çarşıkapı tarafına uzanan bölgede, kudretli sadrazamların gerçekleştirdiği imar faaliyetlerini görmek mümkündür.
↪ Sadrazamların bölgede inşa ettirdiği yapılar: Firuz Ağa Camii, Köprülü Mehmed Paşa Külliyesi, Atik Ali Paşa Külliyesi, Koca Sinan Paşa Külliyesi, Çorlulu Ali Paşa Külliyesi, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Medresesi'dir.
FİRUZ AĞA CAMİİ
🔸 Ayasofya'dan Cağaloğlu'na doğru gidilen güzergahta, Atmeydanı'nın Divanyolu'yla kavuştuğu köşede yer alan Firuz Ağa Camii, Sultan II. Bayezid'in hazinedarbaşısı Firuz Ağa tarafından yaptırılır.
🔸 Tek kubbeli camiler içerisinde Osmanlı Dönemi Türk yapı sanatının en bilinen ve zarif yapıları arasında yer alır. 1490'da inşa edilen caminin karşısında bir mektebin olduğu yönünde rivayetler bulunur, ancak bugüne ulaşmamıştır.
