Arama
Bir ilmi hazine: Katip Çelebi’nin bilinen eserleri 📚
Hayatı boyunca yeni fikirler üretmenin yanında tarih, coğrafya ve bibliyografya alanlarında önemli eserler veren Osmanlı alimi Katip Çelebi, çağını anlamaya çalışan bir fikir adamımızdı. Kendi tabiriyle bilgisizliği yenmek için savaştı. Kırk sekiz yıl süren ömrüne, Türkçe ve Arapça olmak üzere 23 eser sığdırdı. Bunlardan ikisi ne yazık ki kayboldu. Katip Çelebi'nin bilinen tüm eserlerini derledik.
🔹 Doğu ve batı bilimlerinin sentezini en iyi yapan Türk bilim adamlarından Kâtip Çelebi, tarih, coğrafya ve astronomi alanlarında önemli eserler yazdı. Tarihle ilgili "Fezleke" adlı eserinin yanı sıra coğrafya alanında Cihannüma ile Osmanlı devletinde bu konuda çığır açtı.
🔹 Kâtip Çelebi'nin en ünlü eseri "Keşfü'z-Zünun an Esamü'l-Kütübi ve'l-Fünun" ise Batı'da büyük yankı buldu. Çelebi'nin bibliyografya sözlüğü niteliğindeki eserinde 14 bin 500 kitap ve risalenin adı ile yazarı alfabetik düzende yer aldı.
🔹 Kâtip Çelebi'nin asıl adı Mustafa'dır. Kâtipliği muhasebede çalışmasından, Çelebi unvanı da ordunun seferlerine muhasebeci olarak katılmasından gelir.
🔹 Kâtip Çelebi, 1017 Zilkadesinde (Şubat 1609) İstanbul'da doğdu. Beş yaşında iken babasının özel olarak tuttuğu İsa Halîfe el-Kırımî'den ilk dini bilgileri aldı ve Kur'an'ı kısmen ezberledi. Daha sonra İlyas Hoca'dan dil bilgisi, Böğrü Ahmed Çelebi adlı hattattan yazı dersleri aldı.
🔹 Gençlik yıllarını Osmanlı İmparatorluğu'nun doğusundaki savaşlara katılarak sürdürmüş olan Kâtip Çelebi on dört yaşında Anadolu muhasebesi kalemine kâtip oldu.
🔹 1624 ve 1626 yıllarında askeri seferlere katıldı. 1627-1628'de Erzurum kuşatmasına katıldıktan sonra İstanbul'a geldi ve yaklaşık iki yıl Kadızâde'nin derslerine devam etti.
🔹 1635'te Sultan Dördüncü Murat ile Revan seferine Katılan Kâtip Çelebi on yıl kadar çeşitli savaşlarda bulunduktan sonra İstanbul'a döndü ve kendisini tamamen ilme verdi.
🔹 Düzenli bir medrese eğitimi görmemesine rağmen, dönemin önemli hocalarından özel olarak ders aldı ve kendini yetiştirdi. Kâtip Çelebi, henüz 48 yaşında iken, 1657 yılında İstanbul'da vefat etti.
🔹 Kâtip Çelebi'nin asıl savaşı onun tabiriyle bilgisizliği yenmek için yapılan savaştır. Çok okuyan ve mesleği gereği düzenli kayıt tutan bir yapıya sahipti.
🔹 Gittiği yerlerdeki sahaf dükkanlarında gördüğü kitapların isimlerini yazan Kâtip Çelebi'nin okumaya olan düşkünlüğünün en önemli göstergesi, kendisine kalan mirası kitaplara yatırmasıdır.
Osmanlı'nın ilk oksidentalistine dair daha detaylı bilgi edinmek için tıklayın.