Kıbrıs Barış Harekatı'nın tarihsel arka planı
Kıbrıs Barış Harekatı, 20 Temmuz 1974 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kıbrıs adasına düzenlediği bir askeri operasyon olarak bilinir. Bu harekatın temel amacı, Kıbrıs'taki Türk ve Yunan toplulukları arasındaki artan gerilimi sona erdirmek ve Kıbrıs Türklerinin güvenliğini sağlamaktı. Kıbrıs Barış Harekatı, adanın tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Harekatın sonuçları uluslararası ilişkilerde dengeleri değiştirdi. Bugün bile Kıbrıs meselesi, bölgede ve uluslararası arenada tartışılan ve çözüm aranan bir konu olmaya devam ediyor. Sizler için bu harekatın arka planını inceledik.
🔷 Akdeniz'de stratejik bir konuma sahip olduğundan, Kıbrıs tarihsel olarak büyük bir öneme sahiptir. Osmanlı İmparatorluğu, 1571'de bu adayı fethederek kontrol altına aldı ve uzun bir süre Osmanlı toprağı olarak kaldı.
🔷 93 Harbi olarak bilinen savaşta Osmanlı İmparatorluğu Ruslara karşı yenilgiye uğradı ve bu durum Kıbrıs'ın kaderini değiştirdi. Osmanlı İmparatorluğu, İngiltere'nin desteğini elde etmek amacıyla 1878'de Berlin Antlaşması'nı imzaladı. Bu anlaşmaya göre, ada toprakları Osmanlı'da kaldı, ancak idari kontrol İngiltere'ye verildi.
🔷 İngiltere, 5 Kasım 1914'te adayı resmen ilhak ettiğini duyurdu. I. Dünya Savaşı sonrasında imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile Kıbrıs tamamen İngiliz yönetimine geçti.
🔷 1974'te gerçekleşen Kıbrıs Harekatı'na giden süreç, aslında 1950'lerde başladı. Rumlar, Yunanistan'a katılmak için çeşitli faaliyetlerde bulundu, bu da Türkiye'yi olaya dahil etti. Ada üzerinde iki milletli bir Kıbrıs Devleti'nin kurulmasına yönelik çabalar başladı. Türkiye, Yunanistan ve İngiltere arasındaki müzakereler sonucunda, Türk ve Rum halkının ortak yöneteceği bir Kıbrıs Devleti'nin 1959'da kurulmasına karar verildi.
🔷 Türkiye, Yunanistan ve İngiltere, Kıbrıs'ta garantör ülkeler olarak anlaştı. Buna göre, ülkede inşa edilen anayasal düzeni bozmaya karşı bu üç ülkeye adaya müdahale yetkisi verilmiş oldu.
🔷 1959 yılından sonra adada umut edilen huzurun aksine Türkler için daha zor günler başlamış oldu. Rumların adadan Türkleri atma çabası tüm hızıyla devam etmişti.
🔷 Adada beklenen barış ve huzur ortamı bir türlü teşkil edilemiyordu. Yunanistan adadaki Rumlarla birleşme politakasından vazgeçmemişti.
🔷 Adadaki Rumlar, Yunanistan'ın desteğiyle örgütlenerek EOKA adıyla bir örgüt kurdu. Bu örgütün kurucusu Makarios, adadaki Türklere karşı saldırılara başladı.Türk bölgelerine yapılan saldırılarla Türkleri yıldırma politikası gütmüşlerdir.
EOKA nedir?
Kıbrıs'ı bir Yunan adası haline getirmeyi amaçlayan silahlı terör örgütünün adı.
🔷 Kıbrıs'ta yaşayan Türklere karşı saldırıların en büyüğü Aralık 1963 yılında Noel'de gerçekleştirildi. Bu olay, tarihte daha sonra Kanlı Noel olarak anılacaktı. Yüzlerce Türk'ün bir gecede katledilmesi sonucu Türkiye bu duruma kayıtsız kalmadı ve havalanan savaş uçaklarıyla Lefkoşa üzerinde uçarak Rumlara ve onların hamisi olan Yunanistan'a sert bir ültimatom vermiş oldu.
🔷 Ada'da artan gerginlik BM gündemine geldi ve kontrolü sağlamak için çeşitli çalışmalar yapıldı. Ancak Rumlar, BM'ye rağmen Türklere karşı yapılan zulmü daha da arttırdı.
