Tarihin İzinde Bir Orta Çağ Başyapıtı: Estergon Kalesi
Osmanlı Devleti'nin en geniş sınırlarına ulaştığı zamanlarından biri "Kanuni Sultan Süleyman" dönemidir. Sultan Süleyman, adaletle ve hak ile geçerli olan kanunnameleriyle tanınan büyük bir padişahtı. Estergon Kalesi de Kanuni'nin döneminde fethedilen ve artık Müslüman Türklerin kontrolünde olan önemli bir kale haline gelmişti. Bu zafer, Batı'ya korku salmış ve Osmanlı İmparatorluğu'nun gücünü göstermiştir.
🔸 Osmanlı devlet arşivlerinde "Ustorgon" , Macarca'da "Esztergom" olarak geçen kent, 13. yüzyılda Moğol saldırıları sonrasında başkentin Budin'e taşınmasıyla siyasi önemini kaybetse de dini merkez olarak varlığını uzun süre korumuştur.
🔸 Macar Kral tacının saklandığı ve taç giyme merasimlerinin yapıldığı yer olması nedeniyle Macarlar için kutsallık kazanmış bir yapıdır. Estergon, aynı zamanda Macar Krallığı'nın da ilk başkenti ve dini merkezi olması sebebiyle de son derece önemlidir.
🔸 Osmanlı Devleti'nin Avrupa'ya yaptığı seferlerde bir üs noktası olarak kullanılan Estergon Kalesi, özellikle Viyana kuşatmalarında önemli bir rol oynar.
*Viyana kuşatmaları: I. ve II. Viyana kuşatması olarak bilinen, Osmanlı Devleti'nin Avusturya üzerine yaptığı kuşatmalardır.
🔸 Osmanlı Devleti, hem askeri sevkiyatları hem de ordunun çeşitli ihtiyaçlarını Tuna Nehri üzerinden sağlıyordu. Bu yüzden, hem hız hem de güvenlik açısından kritik bir konumda olan Estergon Kalesi, Osmanlı hakimiyetinde olduğu süre boyunca Macar-Osmanlı mücadelesine neden olmuştur.
🔸 Osmanlı hakimiyetinde bulunduğu süre boyunca Müslüman kimliği olan Estergon'da, cami, hamam ve mahkemelerin inşa edildiği bilinir. 1595 yılında Estergon Kalesi'nin düştüğü Osmanlı kaynaklarında belirtilen kale, 1605 yılında Lala Mehmet Paşa tarafından tekrar alınır.
*Lala Mehmet Paşa: Osmanlı Devleti'nin Yükselme döneminde sadrazamlık yapmıştır.
🔸 Kanuni Sultan Süleyman döneminin parlak yıllarına dönüldüğünü hatırlattığı için Estergon'un tekrar alınması çok önemsenir ve Osmanlı'da birçok marşa konu olur.
🔸 Osmanlı, kale zaptedildikten sonra içerisinde bulunan katedrali camiye çevirmiştir. Kalenin ve caminin güveliği, tamiri ve bakımı için 2500 civarından muhafız bırakmıştır.
🔸 Estergon'daki yerleşim yerlerinde 800-850 civarında hanenin bulunduğu bilinmekle beraber büyük çoğunluğunun müslüman nüfustan oluştuğu bilinmektedir. Semtlerin hiçbirinde Macar nüfusuna rastlanmamasının güvenlik sebebiyle olduğunu söylemek yanlış olmaz.
🔸 1683'te Osmanlı hakimiyetinden kesin olarak çıkan Estergon Kalesi'nden günümüze kadar ulaşan tek Osmanlı mimarisi Öziceli Hacı İbrahim Camii'dir.
🔸 Kare planlı bir mimariye sahip olan cami, kubbesiz ahşap tavanlı bir yapıdır.
🔸 Farklı amaçlarla uzun süre hizmet veren caminin aslına döndürülmesine 1965'te karar verildi.
🔸 Camiyi aslına döndürme teşebbüsünden bulunan ilk kişi Macar Türkolog Gero Gyözö oldu. 1998 yılında harabe haldeyken Macar bir şirket tarafından satın alınan caminin onarılmasına 2006 yılında başlandı. 2007 senesinde Arkeoloji Müzesi tarafından restore edildi. Özgün haline en yakın şekilde onarıldı.
*Macar Türkolog Gero Gyözö:Türkoloji dünyasının en ünlü isimlerinden ve Macar bilim dünyasının en değerli bilim insanlarından biridir.
