Arama
Osmanlı'nın haşmetini temsil eden saltanat kayıkları
Bir zamanlar İskele Kethüdası'nın denetiminde çalışan kayıkçıların, Haliç'in iki yakası arasında fesli, şemsiyeli yolcularını kürek çekerek, Galata'dan Eminönü'ne; Hasköy'den Balat'a gün boyu taşıdığını biliyor muydunuz? Peki, Sultan Abdülhamid'in tahta çıktıktan sonra, Eyüp Sultan Cami'nde kıldığı ilk Cuma namazına saltanat kayığı ile gittiğini? Sizler için Osmanlı mirası saltanat kayıklarının tarihini derledik.
Sadece padişahın değil ailesinin de kullanımına açık olan, boyutları ve tezyinatı ile adeta Osmanlı'nın haşmetini temsil eden saltanat kayıklarında; süsleme, dokumacılık ve oymacılık sanatlarının eşiz örnekleri sergilenmiştir.
Denizlerle çevrili İstanbul'da insanlar, yaşamlarını sürdürmek amacıyla hem toprağı hem de suyu iyi kullanmış; ulaşımda genellikle su üstü taşıtları geliştirmişlerdir. Osmanlı'da deniz araçları en iyi şekilde kullanılarak buna bağlı araçlarda çeşitlilik de artmıştır.
Bir zamanlar İskele Kethüdası'nın denetiminde çalışan kayıkçılar, Haliç'in iki yakası arasında fesli, şemsiyeli yolcularını kürek çekerek, Galata'dan Eminönü'ne; Hasköy'den Balat'a gün boyu taşımışlardır. Öyle ki 19. Yy sonlarına kadar bu kayıkçı sayısı 10 bin kişiye ulaşmıştır. Ulaşımın yanı sıra kayık sefaları Osmanlı eğlencelerinin en güzeli olarak anılmış, nice şairlere, şiirlere ilham olmuştur.
Padişahın sadece kendisi için değil ailesine de özel yaptırdığı yakın sular teknelerine sultan kayığı ya da saltanat kayığı denir. Sultan kayıklarını padişahın ve yakınlarının Cuma selamlığı törenleri, günlük geziler, kılıç kuşanma, tahta çıkma, eski saraya nakledilme, ava çıkış, Ramazan eğlenceleri gibi çok amaçlı, saltanatı ve devlet kudretini simgeleyecek ölçüde süslemelerle yapılmış tekneler olarak tanımlayabiliriz.
Sultan kayıkları ilk olarak Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinden sonra kullanılmaya başlandı. Padişahlar, sultan kayıklarını Cide'de yaptırmakla birlikte kürekçilerini de o ilçeden alırlardı. Gemi inşa sanatında pek muvaffakiyetli ve türünün ince birer örneği olan saltanat kayıklarında güzellik ve ihtişam en sade bir üslupla ifade edilmişti. Köşklü, kuşlu gibi isimlerle anılan saltanat kayıklarının muhtelif boyda olanları vardı.