Osmanlı Devleti'nin kaderini elinde taşıyan koşucu ulaklar
Osmanlı Devleti, yüzyıllar boyunca çok geniş bir coğrafyaya hakim olmuş bir imparatorluktur. Bu gücün hem iyi hem de kötü sonuçlarının olduğunu tarihi süreçte gerçekleşen savaşlarda, hadiselerde görmekteyiz. Tam da bu noktada, Devlet-i Aliyye'de önemi sebebiyle diğerlerinden ayrılan bir meslek kolu ortaya çıkar. "Peyk" adı verilen koşucu ulaklar, "hanedanlığın haberini, hızlı ve güvenli bir şekilde hedefe ulaştırmak için" adeta zamanla yarışırlar.
🔸 Osmanlı Devleti asırlarca ayakta kalmış bir imparatorluktur. Bu husus elbette tesadüf değildir. Bunun için devlet bünyesinde pek çok çalışan vardır. Bunlardan biri de koşucu ulaklardır.
🔸 Osmanlıda bir mesajın hızlı bir şekilde hedefe aktarılmasının yanı sıra güven unsuru da oldukça önemlidir. Bundan ötürü tarihte uzun süre güvercin gibi hayvanlar aracılığıyla sağlanan iletişime dair yöntemler yetmemeye başlar.
🔸 Sonuç olarak, aynı anda güven ve hız ihtiyacını karşılayabilecek bir çare aranır ve "peyk" adı verilen koşucu birliklerin kurulmasıyla sorun çözüme ulaşır.
🔸 Öncelikle peyk ne demek buna bir bakalım. Peyk Farsça kökenli "haber ve mektup taşıyan kimse veyahut haberci" manasına gelmektedir.
🔸 Koşucu ulaklar; Selçuklu, İlhanlı dönemlerinde de var olan devletlerin en mühim sorumluluklarını üstlenen görevlilerdir. Osmanlı zamanında bu çalışanların nitelikleri ve isimlerinde değişikler yapılır.
🔸 Peyk adı verilen bu kimseler genellikle sultanın yanında bulunur, resmi haber ulaştırma veya istihbarat gibi görevleri yerine getirmek için hazır beklerler. Bunun nedeni acil bir durum olduğunda sultanın emirlerini hızlı bir şekilde ulaştırılması gereken yere ulaştırmaktır.
🔸 Riskli bir görevi bulunan peyklerin fiziksel özellikleri de oldukça önemlidir. Fakat bu kimselerin akıllara iri ve güçlü kimselerden seçildiği fikri gelmemeli. Çünkü bu düşüncenin aksine peykler; küçük ve zayıf görünen, çevik yapılı kimselerden seçilmiştir.
🔸 1673 yılında Edirne'de gözlem yapan Seyyah Galland, bu teşkilat için "benzer fiziksel yapıları ve yaşları ile seyri hoş bir manzara oluşturuyor, yürüyüşlerindeki ahenk ve emin adımlarla dikkat çekiyor" sözlerini sarf etmiştir.
Seyyah Galland kimdir?
Seyyah Galland, Binbir Gece Masalları'nı Avrupa'ya tanıtan Fransız şarkiyatçıdır.
🔸 Bilhassa özenle seçilen bu görevlilerin eğitimi de fazlasıyla zordur. Örneğin; peyklere çıplak ayakla kızgın kumda farklı koşu teknikleriyle antrenman yaptırılır.
🔸 Bizlere bir işkence yöntemi gibi gelen bu tekniklerin uygulanması, onları tüm zorluklara karşı hazırlamak içindir. Bunun sonucundaysa peyklerin ayak tabanları neredeyse bir at nalı gibi sertleşerek nasırlaşır ve hissiz bir tabaka haline gelir.
