Arama
Osmanlı'nın kadim geleneği: Mevlid alayları
Mevlid Kandili tarih boyunca farklı biçimlerde idrak edildi. Osmanlı'da Mevlid Kandili, bayram gibi büyük bir coşkuyla ihya edilirdi. Bu geceye yönelik resmî hazırlıklar, İstanbul kadısının hilalin görüldüğünü, yani Rebiülevvel ayının girdiğini bildiren ilanını Bâbıâli'ye takdim etmesiyle başlardı. Mevlid alayları ise Osmanlı'nın en önemli merasimlerindendi. Peki, mevlid alaylarında kaide nasıldı? İşte bilinmeyen yönleriyle Osmanlı'da Mevlid Kandili...
📌 Mevlid, ilk kez hicretten yaklaşık üç yüz elli yıl kadar sonra Mısır'da, Fâtimî Devleti döneminde kutlandı. Fâtımîler zamanındaki törenlerde, önceden gerekli hazırlıklar yapılır, Rebîülevvel ayının 12. gününde sabahtan başlamak üzere öğleye kadar 300 tepsi helva görevlilere dağıtılırdı.
📌 Halife maiyetiyle birlikte gelir, selam verir ve tören Kur'an tilâvetiyle başlardı. Ardından sırasıyla Enver (Hâkim), Ezher ve Akmer camileri hatipleri birer hutbe okuyup halife için dua ederlerdi. Bu sırada tilâvet sürdürülürdü. Hutbelerden sonra halife törendekileri tekrar selamlayınca resmî kutlama tamamlanmış olurdu.
📌Eyyübiler döneminde birçok tören kaldırılsa da Mevlid Kandili, Erbil Atabegi Begteginli Muzafferuddin Kökböri tarafından yeniden kutlandı.
📌 Erbil Beyliği olarak da adlandırılan Beğteginliler, bir Türk komutanı olan Ali Küçük tarafından 1132 yılında kuruldu. Erbil, Şehrizor, Hakkâri, Tikrit, Sincar, Harran, Urfa ve civarında hüküm sürdü.
📌 Haçlılar ile mücadelesiyle tarihe geçen hükümdar Muzafferüddin Kökböri, Peygamber Efendimizin doğum yıldönümlerinde muhteşem mevlid törenleri düzenlemesi ona İslam dünyasında büyük bir şöhret kazandırdı.
Bundan sekiz asır önce Irak'ta hüküm süren Beğteginli Beyi Kökböri'nin düzenlettiği muhteşem mevlid törenleri bütün İslam ülkelerine örnek oldu.
📌 Hükümdarın ilmi desteklemesinden dolayı başkent Erbil, Muharrem ayından Rebiülevvel'e kadar, üç ay boyunca İslam dünyasından gelen âlimlerle dolup taşardı.
📌 Mevlid Kandili'nde akşam namazından sonra sema yapılır büyük fener alayı ile kaleden şehre inilirdi. Vaazlar verilir, sufiler elleriyle halka giyecek dağıtırdı. Törene katılanlara yemekler ikram edilirdi.
📌 İlk mevlid kitapları da Kökböri döneminde kaleme alındı. İbn Dihye el-Kelbî'nin "Kitabü't-tenvir fî mevlidi's-sirâci'l-münir" adlı eseri de bunlardan biriydi.
📌Mevlid törenlerinin büyük bir coşkuyla kutlandığı devletlerden biri de Osmanlı'ydı. İmparatorlukta ihtişamlı mevlid alayları ile bu mübarek gün ihya edilirdi.
📌 Osmanlı'da III. Murad döneminde, mevlid kutlamaları başlatıldı. Fakat resmî olmasa da imparatorlukta kutlamaların bundan önceki dönemlerde de yapılırdı.
📌Adeta bayram gibi büyük bir coşkuyla ihya edilen Mevlid Kandili'ne yönelik resmî hazırlıklar, İstanbul kadısının hilalin görüldüğünü, yani Rebiülevvel ayının girdiğini bildiren ilâmının Bâbıâli'ye takdim edilmesiyle başlardı.
📌 Hacıların selametle Şam'a vardıklarına dair emirülhacın mektubunu ve Mekke şerifinin nâmesini (mektup) getiren müjdeciler, İstanbul'a ulaşırdı.
*Emirülhac: Haccın kurallarına uygun şekilde ve emniyet içinde edâ edilmesini sağlamak üzere görevlendirilen kimse.