Reddedilen inkılap: 93 yıl önce ilk Türkçe Kur'an tilaveti
93 sene önce 22 Ocak 1932 tarihinde Hafız Yaşar Bey, Yerebatan Camii'nde Kur'an-ı Kerim'i ilk defa Türkçe olarak tilavet etmişti. Halkın büyük bir merakla izlediği hadise toplumda ciddi bir karşılık bulmamış ve halk Arapça olarak Kur'an-ı Kerim tilaveti ve ibadetlerini ifa etmişti. Bir zorunluluk olarak dayatılmasına karşın Türkçe ibadet meselesi Anadolu'da karşılık görmedi. Kur'an-ı Kerim'in Türkçe tilavet edilmesi olayı dönemin önde gelen gazeteleri olan Akşam, Cumhuriyet ve Milliyet'te geniş yer bulmuştu. Tam 93 yıl önce gerçekleşen tarihi hadiseyi dönem kaynakları ışığında araştırdık.
◾ Türkçe ibadet inkılabının en önemli ayaklarından birisi olan Allah Teala'nın kelamı Kur'an-ı Kerim'in ilk kez Türkçe tilavet edilmesi hadisesi Karaköy Yeraltı Camii'nde gerçekleşmişti.
◾ Anadilde ibadet maksadıyla başlayan "Türkçe ibadet" uygulamaları halk tabanında karşılık bulmamış bu sebepten dolayı da ülkemizde yerleşmemişti.
◾ 1932 yılında üç ayrı inkılap başlığı altında üç ayrı uygulama gerçekleştirildi. Bunlar: Müzik İnkılapları, Dil İnkılapları ve Dini İnkılaplar oldu.
Müzik İnkılapları
↪ Asırlardır süregelen musiki kültürünün yerine Türk müziğinin çok sesli bir boyuta geçmesi hedeflenmiş ve zorunlu uygulamalara tabi tutulmuştu.
Dil İnkılapları
↪ Dolmabahçe Sarayı'nda gerçekleştirilen I. Türk Dili Kurultayı ile beraber Türkçe kendisini yıllardır besleyen gelişim yolları ve kelimelerden uzaklaştırılmaya çalışıldı.
Dini İnkılaplar
↪ Ezanın Türkçe olarak okunması, Kur'an-ı Kerim'in Türkçe tilaveti ve ibadetlerin Türkçe olarak yapılması idi. Bu kuralın tatbiki sıkı olarak takip edilmiş ve yerine getirmeyenler cezalandırılmıştı.
◾ Yeni bir toplum dizayn etmenin üç ayrı ayağı olan bu inkılaplar içinde başarıya ulaşmayanı ise "Dini İnkılaplar" oldu. Halk asırlardır okuduğu, duyduğu sesin Türkçe olarak tilavet edilmesini kabullenmedi.
◾ Tam 93 yıl önce 22 Ocak 1932'de Karaköy Yeraltı Camii'nde Kur'an-ı Kerim tilaveti ilk defa halk önünde Türkçe olarak gerçekleştirildi.
◾ Bu durum Milliyet, Akşam ve Cumhuriyet gibi devrin önde gelen gazetelerinde geniş yer bulmuştu.
◾ 22 Ocak 1932 tarihinde yayınlanan Milliyet gazetesinin ilk sayfasında haber "İlk Türkçe Kur'an bugün okunuyor" başlığı ile yer bulmuştu.
◾ Haberin devamında "Sabık riyaseticumhur musıki heyeti alaturka kısmı şefi Yaşar Bey tarafından bugün saat ikide Yerebatan camiinde Türkçe kur'an okunacaktır. Hafız Yaşar Beyin kur'anıkerimin Yasin suresini intihab edeceği (seçeceği) tahmin olunmaktadır." ifadeleri yer almakta.
◾ Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus da Milliyet ve Cumhuriyet'teki haberlerde Karaköy Yeraltı Camii'ne Yerebatan Camii denmiş olması.
◾ Resimlerde küçük bir minare ve Ayasofya gözükse de Yerebatan Camii isminde bir cami mevcut değil. Eskiden sarnıç olarak kullanılmasından dolayı Yeraltı camii, "Yerebatan" olarak da anılmıştı. bu durum göz önüne alındığında Yerebatan Camii'nden kastın Yeraltı Camii olduğunu düşünmekteyiz.
