Sibirya'da Türk izleri
Dünyada farklı kültüre sahip onlarca millet bulunur. Türkler de bu milletlerden yalnızca biridir. Zamanında düzenledikleri akınlar sayesinde geniş coğrafyalara hakim olmuş ve birçok devlet kurmuşlardır. Günümüzde ise doğudan batıya uzanan topraklarda Türklerin varlıklarına dair izleri apaçık bir şekilde görmek mümkündür. İşte, asırlardır ortak bir tarihe sahip olduğumuz Sibirya Türk toplulukları...
SİBİRYA'DA İZLERİ SİLİNMEYE ÇALIŞILAN TÜRK TOPLULUKLARI
🔹 Dünya üzerinde birbirinden farklı gelenek ve göreneklere sahip olan onlarca millet bulunmaktadır. Türkler ise bunlardan yalnızca biridir. Bu ırk, vakti zamanında çok geniş bir coğrafyaya yayılmış ve birçok devlet kurmuştur
🔹 Bugün doğudan batıya en uç noktalarda dahi Türklerin varlığını duymakta ve görmekteyiz. Geçmişte var olmaları dışında günümüzde de ata mirası olan topraklarda kültürel miraslarını korumayı başarmışlardır.
🔹 Uzun yıllar boyunca, sürgün diyarı olarak bilinen Sibirya'nın zorlu koşullarında dillerini, geleneklerini koruyan Türk devlet ve toplulukları bunu nasıl başardılar?
Orta Asya değil Türkistan
SİBİRYA'NIN İNCİSİ: ALTAY CUMHURİYETİ
🔹 Öncelikle, Türkçe bir sınıflanmaya tabi tutulduğunda Sibirya'daki (Kuzeydoğu) Türk lehçeleri Altay, Hakas,Tuva/Tıva ve Yakut (Saha) olmak üzere dört grupta incelenmektedir. Bunlar arasında Sibirya'nın en kalabalık Türk topluluğunu Altay Türkleri oluşturmaktadır.
🔹 Altay Cumhuriyeti, Rusya sınırları içinde yer almaktadır. İç işlerinde ne kadar serbest olsalar da bugün Rusya'ya bağlı olarak varlıklarını sürdürmektedirler. Başkenti, Altay Dağları'nın eteklerine kurulan Gorno Altaysk'tır.
ATA YURDUN KADİM KORUYUCULARI: ALTAYLAR
🔹 Günümüzde Altayların nüfusu 200 bin olarak kayıtlara geçer.
🔹 Rusya'nın uyguladığı asimilasyon politikalarından ötürü kendilerine yabancılaşırlar, dillerini unuturlar ve gelenek- görenekleri zaman içinde uygulamazlar.
🔹 Tüm bunlara rağmen Altay Cumhuriyeti'nin bazı köylerinde, Türk olduklarının farkında ve bilincinde olan insanlar kültürel hazinelerini korumaya devam etmektedir.
*Ruslaştırma Politikası nedir?
Ruslar ele geçirdiği topraklarda, bölgedeki insanları kendi kurallarına göre şekillendirmek ister. Bu da dünyadaki devletler ve bilhassa Türkistan halkı tarafından "Ruslaştırma Politikası" olarak bilinir. Özellikle Rusçayı, bu minvalde de Kiril alfabesini en güçlü silahları olarak görürler. Rusya tarihinde bu olay üç aşamalı bir şekilde gözlemlenir; Ruslaştırma, Sovyetizasyon ve Ruslaştırmadan geri dönüş.
KIRGIZLARIN TORUNLARI: HAKAS CUMHURİYETİ
🔹 Günümüzde Kırgız Türkleri ile aynı soydan geldiği bilinen Hakaslar, Rusya sınırları içindeki Hakas Cumhuriyeti'nde (Hakasya) yaşamlarını sürdürmektedirler.
🔹 Kırgız Türklerinin ilk yurtları Yenisey ve civarıdır. Tanrı Dağları'nın olduğu bölgeye göç etmelerinin ardından Müslümanlığı kabul etmeleriyle Yenisey'de kalan Türklere "Hakas" denmeye başlanır.
HAKAS DİYARI
🔹 Çin kaynaklarında da bahsi geçen Hakas Türkleri, Rusya içindeki en kalabalık Türk topluluğunu oluşturmaktadırlar.
🔹 Sibirya Türkçesinde, başta Altay ve Hakas Türkçesi olmak üzere Türkiye Türkçesi ile ortak kelimeler bulunur. Bilhassa sayılar hangi Türk coğrafyasına gidersek gidelim anlaşılmaktadır.
Hakas Türkçesi sayı örnekleri:
Pir (1), İki (2), Üs (3), Tört (4), Pis (5), Altı (6), Çiti (7), Sigis (8), Toğıs (9), On (10)
