Mimar Sinan ve ‘devekuşu yumurtası’ sırrı

Sinan'ın "kalfalık eseri" olarak adlandırılan İstanbul'un en nadide eserlerinden Süleymaniye Camii'nde, üzerlerinde renkli çizimler ve ince işçiliklerin yer aldığı birçok deve kuşu yumurtası bulunuyor.

Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1551-1557 yılları arasında yaptırılan caminin mimarı Sinan, o dönemde kendi keşfi olduğu tahmin edilen bir buluşu da muhteşem eserine ekliyor.

Deve kuşu yumurtasının örümcekleri ve küçük haşereleri rahatsız ettiğini keşfeden Sinan, avizelerin kandil çanakları arasına deve kuşu yumurtaları yerleştiriyor. Sultan Süleyman, caminin inşası sırasında, Afrika'dan onlarca deve kuşu yumurtası getirtiyor.

Sinan "ustalık eseri" olarak adlandırılan Selimiye Camii'nin inşası sırasında, içerisinde devekuşu yumurtası olduğu bilinen "Horasan harcı" karışımını kullanıyor. Kandil çanaklarına, tıpkı Süleymaniye'deki gibi bu yumurtalardan yerleştiriyor.

Geçtiğimiz yıllarda Süleymaniye Camii'nde yapılan onarım sırasında, yerlerinden alınarak temizlenen yumurtaların, dönemin geleneksel desenleriyle rengârenk nakşedildiği görülmüştü. Yaklaşık 5 asır önce, devekuşu yumurtasının üzerine yapılmış işlemelerin, hiç bozulmadan günümüze kadar gelmesi ise oldukça şaşırtıcı.

Deve kuşu yumurtası, kuru ve havadar bir yerde muhafaza edildiğinde, suyunu kaybederek çürüyor ve yaydığı (insanlar tarafından hissedilmeyen) koku nedeniyle örümcekler o alana yaklaşamıyor. Dolayısıyla o ortamda örümcek barınamıyor ve bu da ağ oluşumunu engelliyor. Yumurtanın bu özelliği, ortalama 60-70 metrekarelik bir alanda etki gösteriyor.

Yüzyıllar öncesinde Mimar Sinan tarafından saptanan bu keşif, daha sonra birçok cami ve yaşam alanında asırlar boyunca kullanıldı.

Derlenmiştir.

Fikriyat