Srebrenitsa ve mavi kelebekler
Srebrenitsa Soykırımı, aradan geçen 29 yıla rağmen hem Boşnak halkı hem de tüm Müslümanlar için kapanmayan bir yara… 8 bin 372 Boşnak sivilin Sırp askerlerce katledildiği bu soykırım, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Avrupa'da yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak tarihe geçti. Yaşanan katliamdan kaçmaya çalışanların menzili ise yine "ölüm yolu" oldu. Boşnaklar, "fazla mermi gitmesin" diye kendi elleriyle kazdıkları çukurlara atılıp bombalanarak katledildiler. Yıllar sonra Bosna Hersek'in başkanı Aliya İzzetbegoviç, bu mezarları nasıl bulduklarını şu sözlerle anlatmıştı: "Nerede mavi kelebek gördüysek orayı kazdık..."
Srebrenitsa Soykırımı nasıl başladı?
📌 Ratko Mladic komutasındaki Sırp birlikler, 11 Temmuz 1995'te Hollandalı Birleşmiş Milletler (BM) askerlerinin koruması altındaki "güvenli bölge" Srebrenitsa'ya girdi.
📌 Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinin (ICTY) aralarında Srebrenitsa soykırımının da bulunduğu birçok suçtan müebbet hapse mahkûm ettiği Mladic'in 11 Temmuz 1995'te yaptığı açıklama, sonraki birkaç günde olacakların habercisiydi.
📌 Mladic, Sırp Bayramı arifesinde şehri Sırp milletine hediye ettiklerini kaydederek,
"Nihayet bu topraklarda Türklerden (bölge Müslümanları için kullanılan ifade) intikam alma zamanı geldi" ifadelerini kullanmıştı.
📌 Sırplar, Srebrenitsa düştükten sonra en az 8 bin 372 Boşnak sivili katletti, çok sayıda kadın ve çocuk evlerinden sürüldü. Gerçek rakamlar hala tam olarak tespit edilebilmiş değil.
📌 Srebrenitsa'nın düşmesinin ardından bu şehirde yaşayan Müslüman halkın bir kısmı, bugünkü şehitliğin tam karşısında bulunan eski akümülatör fabrikasında konuşlanan Hollanda askerlerine sığındı.
📌 Bir kısmı da orman yolundan Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmayı denedi. Orman yolunu seçenlerin de Hollandalı askerlere sığınanların da kaderi aynı oldu.
📌 Yaşanan büyük katliamlar nedeniyle halk arasında "ölüm yolu" olarak da anılan orman yolunu tercih eden binlerce Boşnak, Sırp askerlerin kurduğu pusularda yaşamını yitirdi. Hollandalı askerlere sığınanlar da eski akümülatör fabrikasındaki ilk gecenin ardından başlarına gelecekleri anladı.
📌 İlk gece fabrikaya giren Sırp askerler Boşnakların kimlik kontrolünü yapıp keyiflerine göre bazılarını götürürken, eşlerinden ya da oğullarından ayrılan kadınların çığlıkları olacakların habercisiydi.
