Türk savunma sanayisinin öncüsü: Nuri Killigil Paşa
Yerli ve milli silah sanayisinin temellerini atan Nuri Killigil Paşa'nın vefatının üzerinden tam 76 yıl geçti. Nuri Paşa, Bakü'yü Ermeni çeteleri ve Bolşevik birliklerinden kurtardı ve Türk savunma sanayisi tarihinde önemli bir yeri olan ilk yerli silah sanayini kurdu. Bugün Nuri Paşa'nın mirası, hem Azerbaycan'da hem Türkiye'de yaşatılıyor.
Kafkas İslam Ordusu Komutanı: Nuri Paşa
◼ 1890 yılında dünyaya gelen Nuri Paşa, Osmanlı'nın ve Türkiye'nin önemli askeri ve sanayi başrollerinden biridir. Genç yaşta askeri kariyere adım atan Paşa, asker ailesine mensup bir atadan gelmekteydi.
◼ Killigil'in babası, Kurtuluş Savaşı zamanında Malta'ya sürülecek Hacı Ahmet Paşa'dır. Aynı zamanda abisi, Osmanlı'nın Harbiye Nazırı Enver Paşa'sıydı.
➡ Killigil Paşa, hem Kut'ül Amare Kahramanı Halil Paşa'nın yeğenidir hem de Türkiye'nin ilk genelkurmay başkanlarından Kazım Orbay'ın kayınçosudur.
◼ Nuri Killigil Paşa, ilk ve orta öğrenimini Manastır'da tamamladı. Buradan sonra 1909 yılında Manastır Harp Okulu'ndan üsteğmen rütbesiyle mezun oldu.
◼ Hayatı boyunca her yaş evresinde cesur, atılgan, teşkilatçı, sorumluluk sahibi, kafasına koyduğunu yapan, uğraşan, araştırıcı, girişimci, çalışkan, mücadeleci, fikir üreten bir karaktere sahipti.
Harp Okulu
Harp Okulu, silahlı kuvvetlerin subay ihtiyacını karşılayan lisans seviyesinde eğitim veren bir askeri okuldur.
◼ Nuri Killigil, Enver Paşa Yüzbaşı rütbesinde konumundayken borçları yüzünden evlerinin satılması üzerine Selanik'e, oradan da ailesi ile tekrar İstanbul'a gitti.
◼ 1906 yılında Kuleli Askeri Lisesi'ndeki tahsilini bitirdi. 1909 yılına gelindiğinde Mülâzım-ı Sani olarak mezun oldu. Akabinde ilk görev yeri 3.Ordu olmasına rağmen Padişah'ın maiyet bölüğüne atandı.
➡ Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na girmesinin öncesinde Balkanlar'da çeşitli görevlerde bulundu.
◼ Killigil Paşa, Trablusgarp Savaşı başladığında 1911 senesinde Trablusgarp Savaşı'na katıldı. Gönüllü olarak savaşa giden subaylar arasında yer aldı. Ağabey'i Enver Paşa'nın kafilesi ile Mısır üzerinden Trablusgarp'a gitti.
◼ Nuri Paşa, Trablusgarp'tan binbaşı rütbesi ile döndü. Daha sonra rütbesi Kaymakam'lığa (Yarbay) yükseltildi. Bu süreçte Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'na girdi ve akabinde Nuri Killigil, "Padişah Yaverliği" rütbesiyle onurlandırıldı. Daha sonra 1917 yılına kadar Trablusgarp ve Bingazi'de görev yaptı, orada İngiliz, İtalyan ve Fransız kuvvetlerine karşı mücadelede bulundu.
↪ Nuri Paşa, 28 yaşına geldiğinde Kafkas İslam Ordusu'nun lideri olarak Bakü'nün kurtuluşunda büyük rol oynadı.
◼ Nuri Paşa, henüz 28 yaşındayken dönemin harbiye nazırı olan ağabeyi Enver Paşa'nın talimatıyla 12 bin kişilik Kafkas İslam Ordusu'nun başına geçerek Bakü'yü kurtardı.
◼ Cumhuriyet döneminde ise kurduğu fabrikalarla Türk savunma sanayisinin öncüleri arasında yer aldı.
