Arama
Zafer, fetih ve asalet müjdecisi atlar
İnsanoğlunun var olduğu günden itibaren, hayatın her alanında önemini koruyan atlar insanların daima dostu oldular. Savaşlarda gösterdikleri etkin güçle sahiplerine zaferler kazandırmış, özgürlüğün simgesi olmuşlardır. Göçebe ve yerleşik hayatta binek olarak tercih edilen atların, soğuktan korunmak ve güçlenmek için sütünden de faydalanılmıştır. İnsan hayatına kattıklarıyla büyük değer gören atları daha yakından tanımaya hazır mısınız?
◾ Eski çağlardan günümüze kadar evcilleştirilen hayvan türleri içerisinde atların gerek ulaşım gerek topluma sağladığı faydalar konusunda ayrı bir önemi olmuştur.
◾ At, göçebe kültürde binek olarak kullanılırken yerleşik yaşamda da her ne kadar yük hayvanı olarak bilinse de, binek olarak kullanılmıştır.
◾ Atlar, Türklerin yaşamında etinden ve sütünden faydalanıldığı gibi gerektiğinde de hediye edilir, kurban olarak sunulurdu. Oyunlar ve şenliklerde Türk sporunun gelişmesi adına büyük katkılar sağlamışlardı. Hatta Türklerin ehlileştirdiği atlar, geleneksel oyunlarımız olan cirit ve çevgenin başkahramanı da olmuşlardır.
◾ Savaşçı bir millet olan Türkler için "at" bir hayvan olmaktan çok daha fazlasıdır. Bir savaş meydanından başka bir savaş meydanına akın ederken, yurt değiştirirken hatta öldükten sonra bile sahiplerinden ayrı tutulmamışlardır.
◾ Türkler, doğdukları günden öldükleri güne kadar bağımsızlıkları için birçok mücadeleler vermişlerdir, bu mücadelelerde daima yanlarında olanlar, kadim ve özgürlük timsali, atlarıdır.
◾ "Atın Adanması Töreni" İskitlerin başlattığı diğer Türk topluluklarının devam ettirdiği bir gelenektir. Bu tören, ölen *batırın göstermiş olduğu yiğitliğinin anısına yapılır. Bu anlayış, İslam'la henüz tanışmayan milletlere mezar anlayışının yavaş yavaş hakim olmasını sağlamıştır.
İskitler kimdir? (MÖ.8- MS.3)
Diğer bir ismiyle tanınmış bir topluluk olan Sakalar ,Orta Asya'da, Tanrı Dağları ile Fergana Vadisi'ni içine alan yerde yaşamış, ön Türk tarihinin önemli taşıyıcılarından olup Türk kökenli bir devlettir.
*Batır kime denir?
Kahraman, yiğit, bahadır ve cesur kimse anlamına gelir.
◾ Günlük yaşamda etkin bir rol oynayan atlar, kültürün en önemli ögesi olan sözlü edebiyatın temelini oluşturur. Başta Türkler olmak üzere diğer milletlerin; mitlerine, efsanelerine, destanlarına, masallarına ve atasözlerine de konu olmuşlardır.
◾ Dünyadaki en uzun destanlardan biri olan Kırgızların Manas Destanı'nda Tulpar'ın "rüzgârdan bile daha hızlı" olduğu ifade edilir. Bu ünlü destanda, 200'den fazla at ismi geçmektedir.
◾ Bazı Türk Lehçelerinde Tulpar ile ilgili atasözleri bulunur. Bunlara örnek olarak; Kumuk Türkçesi'nden ve Karaçay – Malkar Türkçesi'nden örnekler verebiliriz.
◾ Kumuk Türkçesinde:
➡ Tulpar dünyanı birevü buççagında busa da, öz yılkısın tabar.
➡ Tulpar dünyanın bir köşesinde olsa da, kendi sürüsünü bulur.
➡ Karaçay – Malkar atasözlerinde ise:
➡Tulpar at callıdan kalmaz.
➡ Tulpar at kurda yem olmaz.
➡ Dede Korkut Hikâyeleri'nden biri olan Bamsı Beyrek, kendisini on yıl bekleyen atına şunları söyler:
➡ At dimezem saña ḳarṭaş direm ḳarṭaşumdan yig
➡ Bu dizeler bize kişinin, atı ve kardeşini asla bir tutmadığının göstergesidir. At bir Türk için ona her şeyden daha yakın ve özeldir.
Bilgi notu: Türkçe'nin ağızlarında bulunan nazal n olarak da bilinen damak n'si (ñ) daha derinden ve daha baskın çıkartılır. Varlığını, ağızlarda koruyan diğer seslerden olan ḳ ve ṭ daha kalın çıkartılır.