Franz Liszt, Osmanlı sultanına neden hayrandı?
Franz Liszt, 19'uncu yüzyılın en büyük piyanist ve bestecilerinden biriydi. Ünlü besteci, 1847 yılında İstanbul'a gelmiş, dervişlerden çok etkilenerek bir beste yapmıştı. Senfonik şiir tarzının öncüsü olan Liszt, Sultan Abdülmecid'e neden hayrandı? Abdülmecid'e Çırağan Sarayı'nda verdiği konseri, nargile dumanı altında mı gerçekleştirmişti? Gemiden iner inmez tutuklandığı haberi doğru muydu? Ölümünün yıl dönümünde, Franz Liszt'in İstanbul'a gelişine dair bilinmeyenleri sizlerle buluşturuyoruz.
"Bazı haberlere göre, piyano ustalarının meşhurlarından, Avrupa'nın bütün hükümet merkezlerinde nam kazanmış olan Mösyö Liszt, bu aralık İstanbul'a gelmek üzereymiş."
Takvim-i Vekayi gazetesinin 2 Aralık 1846 tarihli nüshasını o gün okuyan İstanbullular, bir haberle müjdeleniyorlardı. Gazetenin aylar öncesinden duyurduğu bu haber ile dünyaca ünlü piyanist ve besteci Franz Liszt, İstanbul'da ağırlanacaktı.
12 yaşından beri Avrupa'nın başkentlerinde konserler veren, tüm dünyada adından söz ettiren ve dünya çapında büyük bir şöhrete sahip olan Franz Liszt, tarihteki en yetenekli piyanistlerden biri sayılıyor ve onun bu ziyareti İstanbullular arasında heyecan yaratıyordu.
Ünlü sanatçının bu ziyaretinden en çok heyecan duyan, ünlü piyanisti tanıyabilmek ve kendisini dinleyebilmek için sabırsızlanan isim, Batı müziğine ve operaya karşı tutku derecesinde ilgi duyan Sultan Abdülmecid'di.
İstanbul'u görme isteği çok eskilere dayanan Liszt, bu kutlu şehre ziyaretini Sultan'a kendisi önermişti. Liszt, Doğu'nun merkezi İstanbul'a ve çevresindeki antik şehirlere karşı büyük bir merak besliyordu. 1838 devriminden kaçan Macar asilzadelerine ve subaylarına Rusya'nın ve Avusturya'nın tüm baskılarına rağmen kucak açan Sultan Abdülmecid'e de büyük bir sempati duyuyordu.
Sultan Abdülmecid'in bu konudaki tavrı oldukça netti: "Tacımı veririm, tahtımı veririm ama devletime sığınanları asla vermem!" Böylesine onurlu bir davranış, Liszt'in gönlünde İstanbul ve Abdülmecid'in yerini farklı kılıyordu.
O dönem, dünyaca ünlü müzik adamı Gaetano Donizetti'nin ağabeyi Giuseppe Donizetti, Osmanlı Mızıka-ı Hümayun Kumandanı olarak görev yapıyordu. Donizetti ile tanışma isteği de, İstanbul'a gelecek olan Franz Liszt'in heyecanını artırıyordu.
1838 yılında bu arzusunu yerine getirmeye karar veren Franz Liszt, sevgilisi Marie d'Agoult ile İstanbul'a seyahat için tüm hazırlıklarını ve ayarlamalarını yapmış fakat her şeye rağmen büyük piyanist, Doğu'nun merkezi İstanbul'a gelememişti.
Franz Liszt'in İstanbul'u ziyaret arzusunu yerine getirememesinin sebebi, sevgilisi Marie d'Agoult'un hamile olduğunun anlaşılmasıydı. Onu bu haliyle böylesine uzun ve yorucu bir seyahate çıkaramayacak olan Liszt, bütün planlarını iptal etmek zorunda kalmıştı.
Ancak Liszt, İstanbul'a gitme arzusundan hiçbir zaman vazgeçmedi. Farklı tarihlerde, farklı şehirlerde defterine aldığı notlarında da büyük usta, devamlı bu arzusunu dile getiriyordu.
