Yapımı 66 yıl süren Osmanlı camisi: Yeni Camii
Osmanlı sultanları tarafından yaptırılan en büyük camilerden biri olan Eminönü'ndeki Yeni Camii, tam 66 yılda tamamlandı. Böylece yapı, Osmanlı mimarisinin en uzun sürede tamamlanan külliyesi unvanına sahip oldu. İşte yapım sürecinde üç mimar ve yedi padişah gören, İstanbul'un tarihi siluetinde önemli rol oynayan Yeni Camii'nin hikayesi...
Eminönü'nde liman ve ticaret bölgelerinin önünde yer almakta ve cami, hünkâr kasrı, arasta (Mısır Çarşısı), türbe, dârülkurrâ, sebil, çeşme ile sıbyan mektebinden oluşmaktadır.
Bugün Mısır Çarşısı adıyla tanınan arasta, içinde yatan altı padişah ve çok sayıda hanedan mensubuyla, Osmanlı hanedanının en büyük kabristanı olarak bilinen Turhan Valide Sultan Türbesi ve biblo güzelliğindeki Hünkâr Kasrı, Yeni Camii Külliyesi'nin birimleridir. Bir diğer adı Yeni Valide Camii Külliyesi olan eser, Osmanlı mimarisinin en uzun sürede tamamlanan külliyesidir.
Sultan III. Murad'ın eşi ve III. Mehmed'in annesi olan Safiye Sultan, kendi adına bir cami yaptırmak için saray baş mimarı olan Mimarı Sinan'ın öğrencisi Mimar Davud Ağa'yı görevlendirmiştir.
9 Nisan 1598 tarihinde inşasına Mimar Dâvud Ağa tarafından başlanılmış olan külliyenin bânisi III. Mehmed'in annesi Safiye Sultan'dır. Külliyenin ilk yapısı olan camide uçları kurşun kuşaklarla bağlanan kazıklar çakılarak zemin sağlamlaştırılmış ve taş bloklarla temel atılmıştır.
İstanbul'da deniz kıyısında yapılan bu ilk büyük caminin temeli, 1597 yılında devrin ileri gelenlerinin bulunduğu bir törenle atılmıştır.
Uzun uğraşlardan sonra temeldeki suyun kurutulmasının ardından inşaata başlayan Davud Ağa bir veba salgını sırasında ölmüş, bunun üzerine Dalkılıç Ahmed Çavuş, inşaatı devam ettirmiştir. Ancak 1603 yılında III. Mehmed'in ölümüyle Valide Safiye Sultan, geleneklere uyularak Eski Saray'a gönderilince inşaatı yarıda kalmış ve yaklaşık 57 yıl kaderine terk edilmiştir.
Bu süre içinde yapı tahribata uğramış, bir yangın sonucu da büyük hasar görmüştür.
Yarım asrı aşkın bir süre virane halde bekleyen cami kalıntısının adı halk arasında "Zulmiyye"ye çıkar. Osmanlı sultanları tarafından yaptırılan büyük camilerin hepsi iç ve dış olmak üzere iki avludan oluşur. Yeni Camii'nin bugün tek avlulu olmasının nedeni, dış avlusunun yıkılmış olmasından kaynaklanır.
