Kim, neyi, nasıl icat etti?
İcatlar insan bilgisinin, deneyiminin ya da kabiliyetinin sınırlarını genişletir. Peki, günümüzde sıklıkla kullandığımız icatların nasıl ortaya çıktığını hiç düşündünüz mü? Bazıları tamamen tesadüfen, bazıları anlık bir pratik çözümden, bazıları ise uzun uğraşlar sonucunda…Sizler için, "Kim, neyi, nasıl icat etti?" isimli yeni serimiz ile hayatı kolaylaştıran icatların ilginç hikayelerini derledik.
Ne zaman icat edildi? 1879
Kim tarafından icat edildi? Thomas Edison
Ne işe yarar? Etrafı aydınlatmak için kullanırız.
Nasıl keşfedildi? Edison birçok denemesinden sonra kömürleştirilmiş iplikten Flamanlarla deneyler yapt ve karbonlaştırılmış kâğıt flamanda karar kıldı. 1880'de evde güvenle kullanılabilecek ampuller üreterek tanesini 2,5 dolara satmaya başladı. Ancak 1878 yılında bir İngiliz bilim adamı olan Joseph Wilson Swan da bir elektrik ampulü icat etmiştir. Ampul camdı ve içinde kömürleştirilmiş bir flaman bulunuyordu. Swan, ampulün içindeki havayı boşalttı; çünkü havasız ortamda flaman yanıp tükenmiyordu. Bu iki bilim adamı güçlerini birleştirmeye karar vererek Edison ve Swan Elektrikli Aydınlatma Şirketi'ni kurdular.
1883'te hayatının en büyük icadı olan Edison etkisi denen olayı gerçekleştirdi; yani ısıtılmış bir filamanın moleküler boşlukta elektron yayılmasını buldu. 1883'te bulduğu bu olay sıcak katotlu tüplerin temelini oluşturdu. Daha sonra akkor lambanın üretimini geliştirmeyi başardı. Bu da ampulün halk arasında yaygınlaşmasını sağladı.
Ne zaman icat edildi? 1920
Kim tarafından icat edildi? Earle E. Dickinson
Ne işe yarar? Yara bandı açık yaraların daha kısa zamanda iyileşmesini sağlar.
Nasıl keşfedildi? Dickson adlı bir çalışan, genç ve oldukça sakar bir kadınla yeni evliydi. Onun ufak tefek kesik ve yanıkları, firmanın cerrahi bezlerine göre çok küçük kalıyordu. Bu yüzden Earle, bir ilham anında, küçük kare şeklinde bir gazlı bezi keser ve onu yapışkan bir bantla eşinin parmağına sardı. Earle, sakar karısı için bu bantlardan çok sayıda yapmak zorunda kaldı ve onların küçük ölçekli üretimi için bir metot düşündü. Yapışkan kısımların birbirine yapışmasını önlemek için içlerini krolin kumaşla kapladı. Daha sonra ünlü bir firma Earle'ün buluşunu üretmeye başladı.
Ne zaman icat edildi? 1974
Kim tarafından icat edildi? Dr. Spencer Silver
Ne işe yarar? Çalışmalarımızı not almamıza yardımcı olur.
Nasıl keşfedildi? Dr. Spencer Silver önderliğinde Amerikan Hava Endüstrisi başta olmak üzere birçok alanda kullanılmak üzere dünyanın en iyi yapıştırıcısını bulmaya gayret eder. Bu gayret içerisindeyken "en güçlü" yapıştırıcıyı bulamadıkları gibi çok sayıda başarısız, güçsüz yapıştırıcı ortaya çıkarmış olurlar. Fakat bu sırada Silver yanlışlıkla yüzeylere hem daha kolay yapışan hem de kolayca çıkartılabilen bir madde buldu. Bunun üzerine yapışkan kağıt (post - it) piyasaya sürüldü.
Ne zaman icat edildi? 1443
Kim tarafından icat edildi? Johann Gutenberg
Ne işe yarar? Matbaa kitap, kartvizit, broşür, fatura vb. ham maddesi kağıt olan ürünlerin baskı ve üretim aşamasının tamamlandığı yerdir.
Nasıl keşfedildi? Matbaanın Avrupa'da asıl gelişimi ayrı metal harflerle baskı tekniğinin geliştirilmesiyle başlamıştır. Ancak Gutenberg'in bulduğu matbaa tekniği modern matbaacılığın başlangıcı sayılır.
Yıllar süren çalışmalar sonunda Johannes Gutenberg ayrı metal harflerle kitap basımı yapabilen bir matbaa makinesi geliştirdi. Bu makineyi geliştirmek için Johann Fust isimli bir bankacıdan borç aldı. Matbaa makinesi 1450 yılında kitap basmaya hazır hale geldi ve ilk kitap basıldı. Gutenberg'in getirdiği bir diğer yenilik su bazlı mürekkep yerine yağ bazlı mürekkebin kullanılmasıdır. Bu durum metal kalıpların mürekkebi daha kolay tutmasını ve baskının daha kaliteli olmasını sağladı.
Ne zaman icat edildi? 1941
Kimler tarafından icat edildi? John Mauchly ve Presper Echer
Ne işe yarar? Bilgisayar, kendisine işlediğimiz bilgileri istediğimizde saklayabilen, istediğimizde geri verebilen cihaza denir. Günümüz bilgisayarları, program adı verilen genelleştirilmiş işlem kümelerini izleme yeteneğine sahiptir.
Nasıl keşfedildi? 7 Ocak 1946 tarihinde kullanımına başlanan ENIAC bugünün elektronik ve dijital bilgisayarlarının temelini oluşturdu. ENIAC, II. Dünya Savaşı sırasında Amerikan ordusunun top ve diğer silahlarında isabetli menzil hesaplamaları yapabilmesi için 4 yıllık bir çalışma ile geliştirildi.
El ile yapılan hesaplamaların ortalama 20 saat sürmesi sebebiyle 1941 yılında Pennsylvania Üniversitesi'ne ait elektrik mühendisliği okulu Moore School Electrical Engineering'de geliştirilen ENIAC sayesinde bu hesaplama süresi 15-20 saniye gibi bir süreye indirildi. Projenin başında John Mauchly ve Presper Echert isimli iki bilim adamı bulunuyordu. Yaklaşık 500 bin dolara mal olan ENIAC programlanabilir ve genel amaçlı bir yapıya sahip olması sebebiyle günümüz bilgisayarların atası kabul edildi. 1946 yılında tanıtılması ve kullanıma başlanmasıyla bazı çevrelerce "Elektronik Einstein" olarak adlandırıldı.
ENIAC: Elektrikle çalışan ve elektronik veri işleme kapasitesine sahip ilk bilgisayar.
