Kur’an-ı Kerim rehberliğinde şehir – kent ayrımı
Şehirler, medeniyetleri geçmişten geleceğe taşıyan en önemli kültür öğeleridir. Her medeniyet kendine ait bir şehir tanımı üzerinden dinamiklerini yeni nesillere aktarır. Kent ve şehir kavramları ise bugün sıklıkla karıştırılan fakat esasında birbirine çok benzeyen iki kelimedir. İslam topraklarında iller şehir olarak adlandırılırken günümüz literatüründe gelişmiş pek çok il için kent kelimesi kullanılır. Peki, Kur'an-ı Kerim ışığında şehir ve kent nedir, İslam kenti diye bir kavram olabilir mi?
💠 Yaşadığımız şehirlerdeki problemler esasında şehir ve kent ayrımını doğru bir şekilde yapamamamızdan kaynaklanır. Pek çoğumuzun arasında bir fark olmadığını düşündüğümüz bu iki kelime esasında büyük farklar barındırır.
💠 Turgut Cansever şehir ve kent arasındaki farkı 'fark-ı azim' olarak nitelendirir. Bu ifadeyle iki kavram arasında uçurumlar kadar bir uzaklık olduğu söylenilebilir.
Turgut Cansever'e göre "İslam'da Şehir ve Mimari"
💠Şehir ve kent ayrımını anlamak için en başta Kur'an'ın şehri nasıl tanımladığını incelemek gerekir. Kur'an-ı Kerim'de yerleşimler ile ilgili üç farklı tabir kullanılır.
💠Bunlardan birincisi Sebe Suresi 15. ayet-i kerimede geçen belde kelimesidir. İkincisi karye, üçüncüsü ise medine ifadesidir. Bu üç kelimenin her birisi Kur'an-ı Kerim'de muhtelif sayılarla zikredilir. Örneğin belde kelimesi 13, karye kelimesi çoğulları ile beraber toplamda 50, medine kelimesi ise 13 yerde şehir anlamıyla geçer.
Sebe Suresi 15. ayet-i kerimeyi okumak için tıklayın
💠 Kur'an-ı Kerim'in şehir kavramını 3 farklı şekilde 3 farklı kavramla ifade etmesi dikkate değerdir. Hiç şüphesiz bu kullanımlarda medeniyet ve uygarlık boyutunda manalar da dercedilmiştir.
💠 Örneğin Mekke şehri için Kur'an-ı Kerim'de kariye sıfatı kullanılır. Yüce kitabımızın neredeyse hiçbir yerinde Mekke şehri ifade edilirken şehir anlamındaki medine lafzı kullanılmaz. Medine kelimesi ise cins isim olarak kullanılır. Yani medine Arabistan'ın ikinci büyük şehri olmasının yanı sıra şehir anlamına gelen özgü ismi de ifade eder.
💠 Esasında Kur'an-ı Kerim'de geçen medine kelimesinin ifade ettiği şehir, dini hükümlerin icra edildiği, saygı ve hürmetin ve özellikle İslam ahlakının hükümferma olduğu yerdir. Ayrıca bu kavram insanların birbirine saygı gösterip, birbirlerinin haklarını koruduğu yeri ifade eder.
💠 Karye kelimesi ise İslami ve dini hükümlerden uzaklaşılan yaşamı anlatırken kullanılan kavramdır. Bugünkü kent kavramının ifade ettiği mekanik tavrın karşılığıdır.
💠 Şehir, fazilet ve erdemin, ahlak ve maneviyatın toplumun her safhasında kendine yer bulduğu, insanların birbirine saygı duyduğu, karşılıklı hakların korunduğu yerleşim yeridir.
💠 Bir yaşam alanının şehir olduğunu sokağından caddesine, yapılarından insanlarına kadar yaşamın her bir parçasında okumak mümkündür. Zira şehir yaşamının merkezinde "saygı ve hürmet" kavramları yaşar.
