Pandemi nedir? Pandemik hastalık nedir, ülkeleri nasıl etkiler? Bulaşıcı hastalıklar ile ilgili tanımlar...
Hastalıklar hakkında ne kadar çok bilgi sahibi olursak, kendimizi savunma şansımız da o derece yüksek olur. Dünya Sağlık Örgütü, 4 bin 500'den fazla can alan koronavirüs 'Kovid-19' salgınını pandemi olarak ilan etti. Peki, Pandemi ne demek? Pandemik hastalık nedir, ülkeleri nasıl etkiler? İşte bulaşıcı hastalıklar ile ilgili bilinmesi gereken tanımlar...
Pandemiler veya pandemik hastalıklar, bir kıta, hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara (epidemi) verilen genel addır. Bir hastalığın, enfeksiyon etmeninin veya sağlıkla ilgili bir sorunun çeşitli ülkelerde veya bir kıtada yayılması, hatta tüm dünya gibi çok geniş bir alanda yayılım göstermesidir. Nüfusun önemli bir bölümünü etkilemektedir.
Dünya genelinde 4 bin 500'den fazla can alan 'Kovid-19' korku salmaya devam ediyor. Çin'de salgın nispeten kontrol altına alınırken İran'ın yanı sıra başta İtalya olmak üzere Avrupa'da hastalığın yükselişi sürüyor. Dünya Sağlık Örgütü, salgını pandemi olarak ilan etti.
Türkiye'de de ilk vaka önceki gün tespit edildi. Virüs, ilk kez saptandığı tarihten yaklaşık 90 gün sonra ülkemize ulaştı. Salgının ortaya çıktığı Çin'de ise durum, ilk haftalara kıyasla 'görece' kontrol altına alınmış durumda. Ülkede Kovid-19 salgınından dolayı son 24 saatte 22 kişi yaşamını yitirdi, sadece 24 yeni vaka saptandı. Yeni can kayıplarının tümü, salgının 'merkez üssü' Hubei eyaletinde oldu. Diğer yandan şüpheli vaka sayısı 285'e, gözetim altındaki kişi sayısı 14 bin 607'ye geriledi.
Daha çok salgın durumlarında, bulaşıcı hastalıklar için hesaplanan bir çeşit *insidans hızıdır. Belirli bir süre içinde saptanan bulaşıcı hastalık vaka sayısının, o hastalığa duyarlı kişi sayısına (risk altındaki toplum) bölünmesi ile elde edilir. Nüfusun büyüklüğüne göre yüzde, binde veya yüz binde nüfus başına olarak ifade edilir.
*İnsidans, insidans hızı veya insidans oranı, belirli bir nüfusta belirli bir zaman dilimi içerisinde belirli bir hastalık veya hastalıkların yeni olgularının sayısını ifade eder.
Sağlık otoritesi tarafından belirlenen formlar veya sistemler yardımı ile tanı koyan hekimler tarafından vaka tanımlarına uyan şüpheli, olası veya kesin tanı konulan vakaların 24 saat süre içinde bildirilmesi işlemidir.
Bir toplulukta (aile, okul, bir coğrafi bölgede yaşayanlar gibi) bir hastalığın topluma yayılmasına yol açan ilk vakadır. İndeks vaka diğer kişiler için enfeksiyon kaynağı olabileceği için önemlidir. Ayrıca salgın incelemelerinde salgının kaynağının bulunması ve gereken önlemlerin hızla alınması için bu vakanın tespit edilmesi gereklidir. Bu kişi ile temas eden ya da ilişkili olup hastalananlar ikincil vaka olarak adlandırılır.
