Sosyoloji nedir, ne işe yarar? Sosyoloji kitapları ve önerileri...

Sosyoloji, temel olarak, geleneksel toplumdan modern sanayi toplumuna geçişte yaşanan toplumsal krizleri anlayabilmek, kavrayabilmek ve çözümleyebilmek amacıyla 19. yüzyılda ortaya çıktı. Temel kavramları, kuramları, ilgi alanları, soruları ve yöntemleri bu toplumsal ve tarihsel ortam içerisinde şekillendi. Bu yönüyle bakıldığında, sosyolojiyi modern sanayi toplumunun bilimi olarak nitelemek mümkündür. Sosyolojiyle uğraşmaya yeni başlayan pek çok kişinin kafası, karşılarına çıkan yaklaşımların çeşitliliği nedeniyle karışacaktır. Sosyolojinin hiçbir zaman, herkesin geçerli olarak kabul ettiği düşünceler bütününe sahip bir disiplin olmadığının bilinmesi elzemdir.

Sosyoloji; ortaya çıktığı toplumların ve dönemin sorunları ve ihtiyaçları doğrultusunda, bir yönüyle toplumsal değişimin dinamiklerini ve taraflarını kavramaya çalıştı, diğer bir yönüyle de normlar, değerler, ahlak, toplumsal ilişkiler, değişen çalışma ilişkileri, aile, dini anlayışlar, eğitim, toplum içerisinde bireyin konumu ve rolü gibi konular etrafında toplumu hem yatay, hem de dikey olarak anlama gayreti içinde oldu.

Antropoloji, psikoloji, iktisat, hukuk vb. gibi bilimlere göre biraz daha geç bir tarihte ve belli ölçüde onların yetersiz kaldıkları sorulara cevaplar üretebilmek çabasıyla oluştu. O nedenle, sosyolojiyi, her biri bireyin ya da toplumsal hayatın belli bölümleri üzerine uzmanlaşmış disiplinlerle yakın ilişki içerisinde olan, onların bir kesişme noktasında iş gören bir disiplin olarak da değerlendirmek mümkündür.

ÜNLÜ DÜŞÜNÜRLERE GÖRE İNTİHARIN SEBEPLERİ NELERDİR? OKUMAK İÇİN TIKLAYIN

Başka bir deyişle, felsefeden antropolojiye, edebiyattan tarihe, iktisattan hukuka, işletmeden psikolojiye ve hatta doğa bilimlerine varıncaya dek çok farklı disiplinlerin üretimlerinden zengin bir biçimde yararlanır. Belli ölçüde bu disiplinlerin üretimlerini derleyip toparlayan, bir potada eriten ve toplumsal hayatın geçmişine, bugününe ve geleceğine ilişkin değerlendirmelerde bulunan bir disiplindir.

Anthony Giddens sosyolojiyi "insanın toplum yaşamının, insan grupları ile toplumlarının bilimsel incele[n]mesi" olarak tanımlar. Bir başka sosyoloğa göre "sosyoloji insan ilişkileri üzerinde özellikle duran ve inceleyen bir disiplindir." Emile Durkheim'e göre sosyoloji "kurumların, onların ortaya çıkışının ve işleyişinin bilimi" olarak tanımlanabilir. Weber, oldukça muğlak olduğunu düşündüğü 'sosyoloji' sözcüğünü, kendi metninde kullandığı anlamıyla "toplumsal eylemi yorumsal olarak anlamakla ve dolayısıyla onun seyrinin ve sonuçlarının nedensel açıklamasıyla ilgilenen bir bilim"olarak tanımlar.

Spencer'dan ve Comte'dan başlayarak hâkim sosyoloji anlayışı, pozitivist sosyoloji, toplumu kurumsallıklar üzerinden anlamaya ve açıklamaya eğilimli oldu, büyük ölçüde de 'tartışılmaz doğru' olduğu düşünülen belli kabuller üzerinden çalıştı. Horkheimer ve Adorno, bu pozitivist sosyoloji anlayışının sınırlılıklarını tartışırlar. Onlara göre, 'pozitivizmin bir çocuğu' olarak sosyoloji, mevcut belli toplumsal ilişkilerden yola çıkar ve geri dönerek tekrar bu ilişkileri etkiler.

SOSYOLOJİYİ YAŞAMIN İÇİNE KATAN TERİMLERİ ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN

Sosyoloji netice itibariyle, sosyal varlıklar olarak bizim davranışlarımızı ele aldığından, sanıldığından çok daha yorucu ve zorlu bir uğraştır. Sosyolojik incelemenin kapsamı, sokakta bireyler arasında gerçekleşen karşılaşmalardan aile kurumundaki çağdaş değişimlere, toplumsal cinsiyet, kültür, kimlik, teknolojik gelişmelerin toplumsal hayata etkisinden göç, suç, terör vb. gibi ulusal ve küresel ölçekteki toplumsal süreçlere yayılacak denli geniştir.