Yaşam kaynağımızı bilinçli kullanmak için: Su okuryazarlığı
Tüm canlılar ve doğa için yaşamın olmazsa olmazı su, ne yazık ki sonsuz bir kaynak değildir. İklim krizi, artan dünya nüfusu, tarım ve sanayideki gelişmeler su kaynaklarının varlığını tehlikeye sokuyor. Bu noktada suyun bilinçli kullanımı ve yönetimi oldukça önem arz ediyor. Peki, topluma farkındalık kazandırmayı ana hedef olarak belirleyen su okuryazarlığı nedir? Su okuryazarlığı konusunda ailelere nasıl eğitim verilmeli gibi soruların cevaplarını araştırdık.
◼ İnsanlık ve canlılar için hayat kaynağı olan su, doğanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Canlılar ve doğa için hayati değer taşıyan bu kaynak ne yazık ki sınırsız değil.
◼ Bu nedenden dolayı suyun bir damlasının bile ziyan edilmemesi gerekiyor. Boşa akan her damla ekosistemin geleceğini tehdit ediyor.
◼ Dünyanın büyük bir kısmı su ile kaplıdır. Fakat temiz içme su kaynaklarındaki yetersizlikler, atmosferde yaşanan iklim değişiklikleri, su kaynaklarının yanlış kullanımı ve devletlerin su kullanımına yönelik önlem almaması sonucunda zarar gören ve azalan kaynaklar, su yönetiminin ne denli önemli olduğunu ortaya çıkarmıştır.
◼ Artan dünya nüfusu, plansız kentleşme, tarım ve sanayileşme sonucunda son yüzyılda su kullanımının 6 kat arttığı görülür. Artan çevre kirliliği de buna eklenince temiz suya ulaşım iyice zorlaşır.
◼ Bilim adamları gelecek yıllarda suya bağlı küresel mücadelelerin yaşanacağını öngörüyor. Dünya'da ve Türkiye'de kullanılabilir temiz su kaynakları sınırlıdır.
◼ Yerkürenin 4/3'ü sularla kaplıdır. Bu suların yüzey alanı 510 milyon kilometredir. Fakat söz konusu su miktarının hepsine ulaşabilmek mümkün değildir. Çünkü suların %97,5'i okyanus ve denizlerde tuzlu su olarak bulunurken yalnızca %2,5'i tatlı sudur.
◼ Dünya'da suyun üç kullanım alanı bulunur. Bunlar evsel, tarımsal ve endüstrideki tüketim alanlarıdır. Dünya'da tüketilen suyun yaklaşık olarak % 67'si tarımda, % 23'ü endüstride ve % 10'u konutlarda kullanılır.
◼ Türkiye'de de suyun genel olarak üç kullanım alanı vardır. Bu alanlar, dünya ile paralel olarak evsel, tarımsal ve endüstrideki tüketimdir. Bunun %74'ü tarım sektöründe, %11'i sanayi sektöründe ve %15'i evsel (içme-kullanma suyu) olarak tüketilir.
◼ Dünya'da, 844 milyon insan temiz suya erişemiyor. Her sene sağlıklı, içilebilecek nitelikte su bulamayan ve büyük kısmı çocuk olan yaklaşık 10 milyon kişi salgın hastalıklar nedeniyle yaşamını yitiriyor.
◼ Artan nüfusun belli alanlarda yoğunlaşması, temiz suya ulaşmayı güçleştiriyor. Gelişen teknoloji ile birlikte su sorununun çözümünde gerek Türkiye'de gerekse dünyada su arıtma tesisleri ön plana çıkmıştır. Okyanus ve denizlerdeki tuzlu suyu kullanılabilir nitelikte dönüştürme çalışmaları gün geçtikçe daha çok başvurulan bir yöntem olsa da maliyeti yüksek olduğu için her ülke tarafından tercih edilmiyor.
◼ Çevreyi ve doğal kaynakları korumak ve kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların en önemli görevlerinden biridir. Suyun sağlık için yaşamsal önemi bireylerin temiz ve güvenli suya ulaşması insan haklarındandır. Bu konuda küresel anlamda tüm insanların bilinçlendirilmesi su okuryazarlığı ile mümkün olur.
