Zekat, toplumsal yardımlaşmayı ve dayanışmayı pekiştiren belli zenginliğe sahip her Müslümana farz olan bir ibadettir. Ticaret mallarının zekatının verilip verilmeyeceği, nasıl hesaplanacağı mal sahipleri açısından oldukça kafa karıştıran bir konu oluyor. Ticaret mallarının zekatı var mıdır? Hangi malların zekatı vardır? Sizin için derledik...
Soru: Ticaret mallarının zekatı var mıdır?
💠 Cevap: Hangi mallardan zekat vardır?
💠 Ticaret malları, alltın, gümüş, para (ister döviz olsun, ister tl), hayvanlar ve toprak mahsullerinden zekat verilir.
💠 Şafiler, "Yerden bitenler için zekat gerekmez," diyor. Ama İmam- ı Âzam, "Yerden biten her şeyin zekatı verilir", diyor.
💠 Peygamberimiz (sav), ashabına ticaret maksadıyla ellerinde bulunan mallardan zekat ödemelerini emretmiştir.
https://www.instagram.com/p/CgHNleBFc4l/
💠 Bakara suresinin 267. ayetindeki, "Ey iman edenler! Kazandıklarınızın temizlerinden ... infak edin ..." manasındaki ibare müfessirlerin çoğunluğu tarafından "Ticari yolla elde ettiğiniz kazançtan zekat verin." şeklinde anlaşılmıştır.
💠 Ticaret mallarında zekatın vücûbu için aranan nisabın yıl başında mı yıl sonunda mı yoksa bütün yıl mı bulunması gerekeceği, ödemenin aynî mi nakdî mi yapılacağı gibi konular fakihler arasında tartışmalıdır.
💠 Hanefiler'e göre ticaret mallarının kıymeti sene başında ve sonunda altın ve gümüş nisabının altına düşmemelidir. Mâlikî ve Şâfiîler'e göre nisap, sadece yıl sonunda aranır. Hanbeliler'e göre ise nisab bütün yıl boyunca devam etmelidir.
https://www.instagram.com/p/CgGlIpPF0o2/
💠 İslam bilginlerinin çoğunluğu her çeşit ticaret malının zekatının vereilebileceği konusunda fikir birliğindedir.
💠 Ticaret mallarının zekatı hesap edilirken değerleri, bulundukları yerdeki piyasa şartlarına göre belirlenmelidir. Bunda malın rayiç bedeli ve satış fiyatı değil de, alış fiyatı ve maliyeti esas alınmalıdır.
💠 Çünkü çoğu zaman bir malın satış fiyatı ancak piyasa şartlarına, arz-talep dengesine ve müşterinin durumuna göre değişiklik arz eder. Bu da ancak satış olunca kesin olarak belli olur. Oysa henüz mal elden çıkmamış, kesin satış fiyatı belli olmamıştır.
💠 Bunun yanında maliyeti ya da alış fiyatı bellidir. Bunun için ticaret malının zekatı hesap edilirken maliyet ya da alış fiyatının esas alınması daha sağlıklı ve basit olur.
💠 Ticaret malları sene içinde kendi cinsleri veya başka malla değiştirilirse yıl geçme şartı ortadan kalkmaz ve yıl sonunda sahip olunan malın değeri, borç ve alacak hesaplaması yapılarak kırkta bir oranında mal ya da para olarak zekatı verilir.
💠 Hanefiler'e göre bu hesaplamada borçlar değerden düşülür. Şafiler'e göre ise düşülmez ve ticaret mallarının zekatı o maldan çıkarılarak verilir.
💠 Günümüz fıkıh alimleri altının asırlardır kıymetli maden olma özelliğini koruduğunu söyleyerek nisapta onun esas alınması gerektiği görüşündedir.
Zekat kimlere farzdır?
💠 Zekatın farz olması için nisap miktarı malın üzerinden bir yıl geçmesi lazım, sahip olunduğundan itibaren bir yıllık borcundan ve asli ihtiyaçlarından fazla olması gerekmektedir.
💠 Zekat akıl sağlığı yerinde, bulüğ çağına ermiş, nisap miktarı mala sahip her Müslüman'a farz bir ibadettir.
💠 İnsanlar zekat ibadetini yalnızca Allah'ın(CC) emri olduğu için, samimi niyetle yapmaları gerekmektedir.
Zekat ie ilgili ayetler
💠 "Namazı dosdoğru kılın, zekatı verin ve rukû edenlerle beraber siz de rukû edin."
(Bakara Suresi, 43. ayet)
💠 "Namazı dosdoğru kılın ve zekatı verin. Kendiniz için önceden her ne iyilik yaparsanız, mükâfatını Allah'ın yanında bulacaksınız. Çünkü Allah(CC), bütün yaptıklarınızı görmektedir."
(Bakara Suresi, 110. ayet)
💠 "Yüzlerinizi doğu ya da batı tarafına çevirmeniz iyilik değildir. Asıl iyilik; Allah'a(CC), ahiret gününe, meleklere, kitaplara ve peygamberlere inanan; malını sevdiği halde akrabasına, yetimlere, yoksullara, yolda kalan gariplere, dilenenlere, hürriyetine kavuşmak isteyen köle ve esirlere veren; namazı dosdoğru kılıp zekatı ödeyen; antlaşma yaptığında sözünde duran; sıkıntı, darlık, hastalık ve şiddetli savaş zamanlarında sabredenlerin yaptığıdır. Kulluklarında samimi ve dürüst olanlar işte bunlardır; gerçek takvâ sahipleri de yine bunlardır."
(Bakara Suresi. 177.ayet)
💠 "Zekatlar ancak fakirlere, yoksullara, zekatların toplanmasında görevli memurlara, kalpleri İslam'a ısındırılacak olanlara, kölelere, borçlulara, Allah(CC) yolunda cihâd edenlere ve yolda kalmışlara verilir. Allah'ın(CC) bu konudaki kesin emri ve taksimi böyledir. Allah (CC) her şeyi hakkiyle bilen, her işi ve hükmü hikmetli ve sağlam olandır."
(Tevbe Suresi, 60. ayet)