Kuran-ı Kerim, Cebrail vasıtasıyla Peygamber Efendimiz'e vahiy yoluyla indirilmiş, mushaflarda yazılmış, okunması ibadet olan Allah kelamıdır. Kur'an kendisinin, genel anlamda insanlar, özel anlamda ise inananlar ve muttakiler için bir "hidayet" kitabı olduğunu beyan eder. Kur'an'ı okumak, her Müslüman için bir sorumluluktur. Yüce Allah, "Bu Kur'an, bütün insanlığa yöneltilen açık bir mesaj, Allah'a karşı gelmekten sakınanları da doğru yola götüren bir rehber ve öğüttür." buyurur. Fakat yüce kitabımız Kur'an-ı Kerim'i okurken dikkat etmemiz gereken hususlardan biri de tekbir getirmektir. Peki hangi sureden başlanılarak tekbir getirilir? Tekbir nasıl getirilir?
HANGİ SUREDEN BAŞLANILARAK TEKBİR GETİRİLİR?
Duha suresinin sonundan itibaren her surede bitiminde tekbir getirmek sünnettir. Peygamberimizin rivayetine dayanan bu uygulama hicri 3. asırdan itibaren özellikle de Mekke'de uygulandı.
Fecr suresinin inişinden sonra öncekine nispetle daha kısa bir süre vahiy kesildi. Müşrikler bu olayı kullanarak Hz. Peygamber'e, "Herhalde rabbin sana darıldı ve seni terk etti" demişlerdi. Bu sözlerden dolayı Hz. Peygamber'in duyduğu üzüntü üzerine bu sure indi.
Duhâ suresinin inmesi üzerine Hz. Peygamber (sav) "Allahu ekber" deyip sevincini gösterdi. Efendimizin, Duhâ ve ardından gelen surelerin peşinden tekbir getirilmesini istediği, Abdullah b. Abbas gibi ashabın ileri gelenlerinin de Kur'an okuttukları kişilerden bu surelerden sonra tekbir getirmelerini istedikleri rivayet edilir (Hâkim, III, 344; Ahmed b. Hüseyin el-Beyhakī, III, 425-428; İbnü'l-Cezerî, II, 406).
Bu rivayetlerden dolayı özellikle Mekke'de kıraat âlimlerinin çoğunluğu Duhâ ve Nâs sûreleri arasındaki bütün sûrelerin arkasından tekbirin sünnet olduğu görüşündedir. Hz. Ali şöyle demiştir: "Kur'an okuduğun zaman, kısa surelere geldiğinde tekbir getir. Çünkü tekbir, Allah'a karşı bir şükür, sevgi ve hatmin bittiğini de ilan etmedir" (İbn Cezeri, a.g.e. II, 408)Bundan dolayı hatim esnasında Duha suresinden sonraki sureler okunurken bu tekbirler getirilir.
Bazı âlimler, tekbirlerin surelerin başında getirilmesi görüşünde olsa da genel kabul sonunda getirilmesi yönündedir.
TEKBİR NASIL GETİRİLİR?
"Allah'ın zâtı, sıfatları ve fiilleri itibariyle her şeyden yüce ve üstün olduğu" anlamına gelen "Allahü ekber" cümlesi tekbiri ifade eder. Tekbir başta namaz olmak üzere birçok ibadetin rüknü veya tamamlayıcı öğesidir.
Tekbir getirirken lafzı doğru okumaya dikkat edilmelidir. Çünkü Allah lafzının ilk harfini uzatmak kelimeye soru anlamı kattığı, "ekber"i "ekbâr" veya "ikbâr" şeklinde okumak anlamı bozar.
TEKBİR GETİRMENİN FAZİLETLERİ
Tekbir ayrıca farz namazlardan sonra okunan zikirler arasında yer alır. Gerek namazların ardından gerekse geceleyin uyumadan önce otuz üç defa okunması tavsiye edilen ve aralarında tekbirin de bulunduğu zikir lafızlarının fazileti hakkında çok sayıda hadis nakledilmiştir:
"Kim sabah yüz ve akşam yüz defa olmak üzere "Allahu ekber" derse, o gün hiçbir kimse bunun benzerini söyleyen dışında bu kimseden daha büyük amel işlemiş olmaz" (Tirmizî, Deavât, 62)
İbni Ömer (ra)şöyle dedi: "Nebî sallallahu aleyhi ve sellem ile askerleri tepelere çıktıklarında Allahüekber derler, düzlüklere indiklerinde de sübhânellah diye tesbih ederlerdi." (Ebû Dâvûd, Cihâd 72)
DUHA SURESİNİ DİNLEMEK İÇİN TIKLAYIN
HATİM DUASINDAN ÖNCE OKUNACAK SURELER
Kur'an-ı Kerim'i tamamen okuyup, hatim duasına geçmeden önce Nas, Fatiha ile Bakara suresinin başından beş ayet okumak sünnettir. Bu konuda Übey b. Ka'b şöyle rivayet eder: "Rasûlullah, Nas suresini okuduğu zaman, Fatiha suresine başlar, sonra Bakara suresinin başından "ve ülâike hümü'l-müflihûn"a kadar okur, hatim duasını yapar, daha sonra da kalkardı." (Suyûtî, ltkân, I / 313) Peygamberimiz bu şekilde yapmasının nedeni Kur'an-ı Kerîm'i terkedilmiş bir vaziyette bırakmamak şeklinde yorumlanır.