Osmanlı sarayında Ramazan geleneği: Hırka-i Saadet alayı

HIRKA-İ SAADET DAİRESİ NEDİR?

📌 Hırka-i Saadet, Osmanlı padişahlarının hizmet etmek için yarıştığı, adeta üzerine titrediği bir daireydi.

💠 Burası Peygamber Efendimizin hırkasının yanı sıra sancak-ı şerif, Uhud Savaşı sırasında kırılan mübarek dişinin parçası, name-i saadetleri, sakal-ı şerifleri, kılıcı, yayı ve kadem-i şeriflerini barındırır.

Asırlar boyunca Hırka-i Saadet diğer adıyla Mukaddes Emanetler Dairesi'nde 24 saat boyunca kesintisiz olarak Kur'an-ı Kerim okundu.

HIRKA-İ SAADET MERASİMİ İÇİN YAPILAN HAZIRLIKLAR

💠 On bir ayın sultanına erişilince sarayda ayrı bir telaş yaşanır, Hırka-i Saadet alayı için hazırlıklar günler öncesinden başlardı. Ramazan'ın on ikinci günü padişah, Has Oda ağalarıyla beraber mukaddes emanetleri Revan Odası'na taşırdı.

💠 Sonrasında sultan, kendi elleriyle hırka-i saadet şebekelerini gül suyuna batırılmış süngerlerle siler, diğer saray görevlileri ise dairenin kapılarını, pencerelerini ve duvarlarını temizlerlerdi. Ardından her taraf gül suyu ile yıkanır, süpürülür, öd ve amber yakılırdı. Temizlik bittikten sonra Has Oda ağaları tarafından hırka-i saadet tekrar getirilip yerine konulurdu.

💠 Ramazan'ın on dördüncü gününde alaya katılacak devlet adamlarına davet tezkireleri gönderilirdi. Hırka-i Saadet alayının ziyareti, Ayasofya Camii'nde öğle namazı kılınmasından sonra başlardı.

💠 İmamlar ve müezzinler ayakta Kur'an-ı Kerim okur, ardından padişah, sadrazam ve diğer devlet erkânı hırka-i saadeti ziyaret ederdi. Peygamber Efendimize duyulan hürmetten dolayı oturulmaz, ayakta durulurdu.

DESTMAL-İ ŞERİF NEDİR?

💠 Hırka-i saadetin altın anahtarlı altın sandukası bizzat padişah tarafından açılır, hırka-ı şerif yedi ipek kadife bohça içinden çıkarılırdı. Sultan, Peygamberimizin hırkasını sağ omzundan öptükten sonra devlet erkânı da aynısını yapardı. Fakat hırkanın öpülen kısmına zarar verilmemesi için üzerine destmal-i şerif denilen pamuktan mendil konurdu.

💠 Ufak mendiller hırka-i saâdeti ziyaret edip öpenlere hediye edilirdi. Bu kişiler de mendilleri, sarık ve feslerin içinde başta taşır, vefat edince kabirlerine koydururdu.

💠 Hırka-i saadet alayının ziyareti akşama kadar sürerdi. Törende yeniçerilere ve öteki ocaklılara baklava dağıtılır, önemli kişilere hilat giydirilirdi. Merasim sonunda hırka-i saadet padişah tarafından yerine konulur, gelecek Ramazan ayına kadar açılmazdı.

🌙Yüzlerce insanın, özellikle #Ramazan ayında ziyaret etmek için can attığı yerdir Hırka-i Saadet Dairesi. Günümüzde bireysel olarak gidilse de #Osmanlı'da Ramazan ayının on beşinci gününde alaylar eşliğinde ziyaret edilirdi.

Peki, Hırka-i Saadet'in ucu neden ıslatılırdı? 👇 pic.twitter.com/bx9pT8roRB
— Fikriyat (@fikriyatcom) May 7, 2021

HIRKA-İ SAADET NEDEN ISLATILIRDI?

Ahmet Rasim de Hırka-i saadet alayı hakkında ilginç bir detayı aktarır:

"Herhalde birkaç asır olacak, padişahlar böyle bir ziyaret esnasında hırka-i saadetin eteğini içi su ile dolu bir kazana batırırlar, sonra bu sudan teberrüken şişelere doldurtup mühürlü olarak rical-i devlete gönderirlermiş. Bu garibeyi yazan diğer bir enderun tarihi diyor ki, böyle bir şişe suya mazhar olanlar bunu zemzem-i şerif gibi tazim ederler ve oruçlarını bununla iftar edip şifa umarlardı."

Osmanlı'nın hırka-i saadete duyduğu bu derin muhabbeti Yahya Kemal'in satırlarında okuruz:

"Bu devletin iki manevi temeli vardır: Fatih'in Ayasofya minaresinden okuttuğu ezan ki hâlâ okunuyor! Selim'in Hırka-i Saâdet önünde okuttuğu Kur'an ki hâlâ okunuyor!"

Eski Defterleri kapatmadan önce biraz sohbet edelim. Sizce Osmanlı'nın en zarif Ramazan geleneği ne? Görüş ve düşüncelerinizi yorum yazmayı unutmayın.