Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni ele geçirmeye kalkışan Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016'daki hain darbe girişimi sırasında gerçekleştirdikleri saldırılar ve hainlikleriyle ön plana çıkan birçok isme, mahkemelerde hesap soruldu.
Devletin önemli kurumlarına sızarak darbe girişimine kalkışan FETÖ'ye karşı yürütülen kararlı mücadele sonucu yakalanarak Türk yargısına teslim edilen terör örgütünün öne çıkan isimleri, ağırlaştırılmış müebbet ve çeşitli oranlardaki hapis cezalarına çarptırıldı.
FETÖ ile ilişkileri tespit edilen binlerce kişi gerçekleştirilen operasyonlarla devletin kurumlarından temizlenirken, Cumhurbaşkanına suikast düzenleyen, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni bombalayan, vatandaşların üzerine savaş uçakları, tank ve silahlarla ateş açan hainler cezalandırıldı.
Suikast timi sanıklarına ağırlaştırılmış müebbet hapis
FETÖ'nün 15 Temmuz 2016'daki darbe teşebbüsü sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a yönelik suikast girişimi ve 2 polisin şehit edildiği saldırıya ilişkin 47 sanığın yargılandığı davada Özel Kuvvetler, Sualtı Taarruz (SAT) ve Muharebe Arama Kurtarma (MAK) ekiplerinden oluşan suikast timi sanıklarından 31'ine 4'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi.
Suikast timini yöneten eski tuğgeneral Gökhan Şahin Sönmezateş, Muğla 2. Ağır Ceza Mahkemesince "Anayasayı ihlal", "Cumhurbaşkanına suikast" ve 2 kez "yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle kasten öldürme" suçunu işlediği gerekçesiyle 4 kez ağırlaştırılmış müebbet, "nitelikli kasten yaralama" "nitelikli kişiyi hürriyetinden yoksun kılma" suçlarından da 24 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
"Menfez paşası"na 4 kez ağırlaştırılmış müebbet
Özel Kuvvetler, SAT ve MAK ekiplerinden oluşan suikast timinde yer alan FETÖ'nün "Çiğli üs imamı" eski Başçavuş Zekeriya Kuzu, girişim başarısız olunca ormanlık alana kaçtı.
Düzenlenen operasyonda bir menfezde saklanırken yakalanan Kuzu, "Anayasayı ihlal", "Cumhurbaşkanına suikast" ve 2 kez "yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle kasten öldürme" suçunu işlediği gerekçesiyle 4 kez ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum edildi.
Sanık Kuzu'ya "Cumhurbaşkanına hakaret", "nitelikli kasten yaralama", "nitelikli konut dokunulmazlığını ihlal", "nitelikli kişiyi hürriyetinden yoksun kılma" ve "nitelikli yağma" suçlarından da toplam 82,5 yıl hapis cezası verildi.
Girişim sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yerini öğrenmek ve bu bilgiyi suikast timine iletmekle görevlendirilen eski Cumhurbaşkanlığı Başyaveri Kurmay Albay Ali Yazıcı da yargılandığı davadan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme, "sanığın eyleminin suça yardım etme boyutunda kaldığı" gerekçesiyle cezayı 18 yıla düşürdü. Sanık Yazıcı hakkında ayrıca Genelkurmay çatı davası ve Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı davasında ağırlaştırılmış müebbet dahil çeşitli cezalar talep ediliyor.
"Hero" tişörtü giyen sanığa 4 kez ağırlaştırılmış müebbet
Eski Başçavuş Zekeriya Kuzu ile menfezde yakalanan ve Muğla'da yargılandığı davada "Hero" yazılı tişörtle katıldığı duruşmada salondan çıkarılan eski MAK üyesi Gökhan Güçlü, suikast girişimi davasında 4 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 24 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ayrıca sanık Güçlü ile tişörtü gönderen kardeşi Bahar Güçlü hakkında "örgüt propagandası yapmak" suçundan ayrıca kamu davası açıldı.
Özel Kuvvetler ekibinin başında yerdeki suikast timini yöneten ve girişimin ardından ormanlık alanda yakalanan eski binbaşı Şükrü Seymen de yargılandığı davada 4 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 28,5 yıl hapisle cezalandırıldı.
Yakalanan "ilk darbeci"ye ağırlaştırılmış müebbet
FETÖ'nün darbe girişimine ilişkin soruşturma kapsamında 15 Temmuz 2016 gecesi gözaltına alınan ilk isim olup, çantasında "sıkıyönetim atama listeleri" ve "yeni yapılanma" dokümanı ele geçirilen eski Bursa İl Jandarma Komutanı albay Yurdakul Akkuş'a Bursa 8. Ağır Ceza Mahkemesince 11 Temmuz 2018'deki karar duruşmasında ağırlaştırılmış hapis cezası verildi.
Yurdakul Akkuş'un gözaltına alınmasıyla, teşebbüsün seyri değişmiş, çantadaki belgelere göre darbecilere yönelik operasyonlar hızlanmıştı. Akkuş'un çantasındaki dokümanda, sıkıyönetim sırasında başa geçecek 81 il valisi askerler, Türk Silahlı Kuvvetlerinin komuta kademesinde görevlendirmeler ile darbecilerin yönetim planı şemaları ve ülke genelinde kamu kurum ve kuruluşlarının başına geçecek isimlerin listesinin yer aldığı ifade edilmişti.
Tankta yakalanan eski emniyet müdürüne müebbet
Gezi olayları sırasında İstanbul'da güvenlik şube müdürü olarak çalışan eski Emniyet Müdürü Mithat Aynacı, FETÖ'nün 15 Temmuz'daki darbe girişiminde Vatan Caddesi'ndeki bir tankta kamuflajla yakalandı. Aynacı, hakkında açılan dava sonucunda "Cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs etme" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum edildi.
Darbeciler WhatsApp'tan talimatlar yağdırdı
Darbe girişiminin İstanbul'daki ayağında rol alan "Yurtta Sulh Konseyi İstanbul Yapılanması", Hava Harp Okulu Komutanı tümgeneral Fethi Alpay, 66. Mekanize Piyade Tugay Komutanı tuğgeneral Mehmet Nail Yiğit, 1. Ordu Komutanlığı Harekat Yarbaşkanı tuğgeneral Eyyüp Gürler, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Kurumsal Dönüşüm (eski ismi Proje Yönetim) Şube Müdürü Kurmay Albay Muzaffer Düzenli, Kahramanmaraş 5. Zırhlı Tugay Komutan Yardımcısı Kurmay Albay Uzay Şahin, Cizre 172. Zırhlı Tugay Komutan Yardımcısı Hava Savunma Kurmay Albay Onur Özden, Kara Harp Akademisi Öğretim Başkanı Kurmay Albay Ahmet Zeki Gerehan, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Kurumsal Dönüşüm Şube Müdürlüğü Proje Destek kısmında izleme ve araştırma subayı Kurmay Binbaşı Mehmet Murat Çelebioğlu ve Kara Harp Akademisi öğretim elemanı kurmay binbaşı Murat Yanık'tan oluştu.
Organize olmak ve görev yerlerindeki son durum hakkında bilgi aktarımı yapmak amacıyla eski Kurmay Albay Muzaffer Düzenli'nin talimatları doğrultusunda eski kurmay binbaşı Mehmet Murat Çelebioğlu tarafından kurulan WhatsApp grubunda, darbe girişiminin İstanbul ayağında görevlendirilen rütbeliler, talimatlarını yazışmalarla verdi.
Kalkışma esnasında 1. Ordu Komutanlığı adeta karargah olarak kullanılırken, darbeci askerler de eski Harekat Başkanı tuğgeneral Eyyüp Gürler'in komutasında görev yaptı. Gürler, gruptaki yazışmalarda darbe girişimine karşı çıkan kendi komutanı (İstanbul bölgesine bakan 1'inci Ordu Komutanı) Orgeneral Ümit Dündar'ın bir an önce alınması için talimatlar verdi.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma sonucunda, haklarında dava açılan Eyüp Gürler ve Murat Yanık'ın da aralarında bulunduğu 12 sanık "cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek" suçundan ağırlaşmış müebbet hapisle cezalandırıldı.
Gürler ve Düzenli'nin de aralarında bulunduğu 5 sanığa ayrıca Akademi Komutanı Korgeneral Tahir Bekiroğlu ile Deniz Harp Okulu Komutanı olan Tümamiral Mesut Özel'e yönelik "cebir tehdit veya hile kullanmak suretiyle kişiyi hürriyetinden yoksun kılma" suçunu işledikleri gerekçesiyle 24'er yıl hapis cezası verildi.
İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, haklarında üçer kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istenen firari sanıklar FETÖ elebaşı Fetullah Gülen, Uzay Şahin, Ahmet Zeki Gerehan, Engin Durmaz, İrfan Arat, Mehmet Murat Çelebioğlu, Mehmet Nail Yiğit, Onur Özden ve Rıfkı Keser ile bir tutuksuz sanığın dosyalarını ayırdı.
Halisdemir'i şehit edenler cezasız kalmadı
15 Temmuz gecesi Özel Kuvvetler Komutanlığını (ÖKK) ele geçirmek isteyen Semih Terzi'yi öldürerek darbenin seyrini değiştiren Astsubay Ömer Halisdemir'i şehit eden eski binbaşı Fatih Şahin'in de aralarında olduğu 18 sanığın tamamı, Ankara 14. Ağır Ceza Mahkemesince "nitelikli kasten öldürme" ve "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Mahkeme, Şahin'in arasında yer almadığı 13 sanığın "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan aldığı ağırlaştırılmış müebbet hapsi, takdiri indirimle müebbet hapse çevirdi.
15 Temmuz gecesinin kahramanlarından Ömer Halisdemir'e, yaralı halde yerde yattığı sırada 2 el daha ateş ettiği öne sürülen eski üsteğmen Mihrali Atmaca, "kasten öldürme" suçundan ağırlaştırılmış müebbet, "anayasal düzeni ihlal" suçundan ise müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
FETÖ'nün darbe girişiminden önce Kırklareli'nin Babaeski ilçesinde "darbeye ilişkin toplantıya katıldığı, kalkışmanın organizatörleri olan komutanlarla görüştüğü tespit edilen eski 54. Mekanize Tugay Komutanı Tuğgeneral Hidayet Arı'ya "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etme" suçundan müebbet hapis cezası verildi.
Darbeye destek için birlik gönderen komutanlar cezalandırıldı
Darbe girişiminin olduğu gece valilik, kaymakamlık ve kolordu emirleriyle hareket etmeyerek İstanbul'daki olaylara destek amacıyla askeri birlik gönderen eski Lüleburgaz 65. Mekanize Piyade Tugay Komutanı Tuğgeneral Cemalettin Doğan, askeri konvoyun önünü kesen vatandaşları tehdit eden eski yarbay Latif Çiçek, "Yurtta Sulh Konseyi"nce gönderilen "sıkıyönetim emri"ni uygulamaya koyan eski binbaşı Servet Arslan hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis kararı verildi.
Kalkışmaya destek amacıyla Kırklareli'den İstanbul'a gitmek için çıkma hazırlığı yaptığı belirlenen eski 55. Mekanize Piyade Tugay Komutanı tuğgeneral Bekir Koçak, "Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet cezasına çarptırıldı.
Ege Ordusu Komutanı Orgeneral Abdullah Recep'i "Birlikler harekete geçti, artık önüne geçemezsiniz. Ben sıkıyönetim komutanıyım, hepinizi öldürtürüm." şeklinde tehdit eden "Yurtta Sulh Konseyi"nce Manisa ve İzmir'de sözde "sıkıyönetim komutanı" ilan edilen eski Ege Ordusu Komutanlığı Kurmay Başkanı tümgeneral Memduh Hakbilen'e İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki yargılama sonunda "Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi.
Sivil imamdan generale "ölmeden öldür" talimatı
İzmir'de darbe girişiminin yaşandığı gece, Tümamiral Hasan Nihat Doğan ve Tümamiral Aydın Şirin'in derdest edilmesinin ardından tablet üzerinden yaptığı görüşmede, amiralleri Çiğli 2. Ana Jet Üssü'nün eski kurmay başkanı albay Ramazan Elmas'a teslim etmesi, üsse gittiklerinde "yurtta sulh" parolasının kullanılması yönünde talimat verdiği iddia edilen FETÖ'nün sözde imamı Hasan Coşkuner, İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nce "Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edildi.
Davada ifade veren eski Amfibi Deniz Piyade Tugay Komutanı Tuğamiral Halil İbrahim Yıldız, o gece yaşananlara ilişkin, Coşkuner'in kendisini aradığını, "Birliğini dışarı çıkart, ölmeden öldür." diye talimat verdiğini ancak bu talimatı yerine getirmediğini anlattı.
Emrindeki birliğe 14-15 Temmuz'da acilen tatbikat hazırlığı yaptıran, 16 Temmuz gecesi de Ege Ordu Komutanlığına iletilmeden gereğinden fazla mühimmat ve kumanyayla Çardak Hava Meydan Komutanlığına intikal emri veren eski Denizli 11. Komando Tugay Komutanı tuğgeneral Kamil Özhan Özbakır ile onunla birlikte hareket eden eski albay Erol Akman'a Denizli 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nce "Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi.
Samsun'da darbe gecesi Sahil Güvenlik Karadeniz Bölge Komutanlığında gemi ile seyre çıkan, darbe girişiminin başarısız olmasının ardından geri dönen eski Sahil Güvenlik Karadeniz Bölge Komutanı kıdemli albay Murat Özer ile üsteğmen Ömer Binici, Samsun 3. Ağır Ceza Mahkemesince "cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye, düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs" suçundan müebbet hapse mahkum edildi.
Polis telsiziyle darbe anonsu yapmaya çalıştı
Mersin'de, FETÖ'nün darbe girişiminde kendisini sözde "sıkıyönetim komutanı" ilan eden ve polis telsiziyle darbe anonsu yapmaya çalışan eski Deniz Kuvvetleri Akdeniz Bölge Komutanı tuğamiral Nejat Atilla Demirhan, karargah binasını izleyen Sahil Güvenlik botunun vurulması, vali ve kaymakamların tutuklanması ile 112 İl Afet Koordinasyon Merkezi'nin işgali gibi emirleriyle 15 Temmuz'un öne çıkan isimleri arasında yer aldı.
112 İl Afet Koordinasyon Merkezini arayıp, "sıkıyönetim ilan edildiğini, sıkıyönetim kanunlarının yürürlükte olduğunu" belirten Demirhan, Mersin 7. Ağır Ceza Mahkemesince ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Darbe girişimi sırasında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Fahri Kasırga'nın alıkonulmasına ilişkin, dönemin Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alay Komutanı eski kurmay albay Muhsin Kutsi Barış'a "kişiyi hürriyetinden yoksun kılma" suçundan 12 yıl hapis cezası verildi. Barış'ın, FETÖ'nün darbe girişimi sırasında Genelkurmay karargahındaki eylemlere ilişkin "çatı" davası ile Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayındaki eylemlere ilişkin davalarda yargılanmasına devam ediliyor.
Bitlis'te FETÖ'nün darbe girişiminde sözde "sıkıyönetim komutanı" olarak listede adı bulunan dönemin 10. Komando Tugay Komutanı tuğgeneral Arif Settar Afşar'ın da aralarında olduğu eski 4 rütbeli sanık, 3'er kez ağırlaştırılmış müebbet ve 15'er yıl hapisle cezalandırıldı.
Darbe girişimine ilişkin davada yargılanan eski Samsun Garnizon Komutanı tuğgeneral Mehmet Şükrü Eken, Samsun 3. Ağır Ceza Mahkemesince "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Eken'in adı, FETÖ'nün "sıkıyönetim görevlendirme listesi"nde yer alıyordu.
Darbe çağrışımında bulunanlar
Darbe girişiminden bir ay önce 14 Haziran'da FETÖ'ye yakınlığıyla bilinen bir televizyon kanalında "Ben profesör olacağıma keşke bir albay olsaymışım mesela bu sürece daha fazla katkım olurdu" diyen Prof. Dr. Osman Özsoy hakkında da görsel ve sosyal medyada darbeye zemin hazırladığı, darbe günü ise darbeye karşı konulmamasını telkin ettiği gerekçesiyle yürütülen soruşturma kapsamında yakalama kararı çıkarıldı. Toronto'da bir lokantada yemek yerken görüntülen firari Özsoy'un, darbe girişimini önceden bildiği iddiasıyla yargılandığı dava devam ediyor.
Eski Zaman gazetesi yazarı Kerim Balcı da darbe girişimi gecesi FETÖ'nün ABD'de yayın yapan televizyon kanalına çıkarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı suçlayıp milletin sokağa çıkmaması gerektiğini ileri sürmüştü. Eski emniyetçi Tuğrul Özşengül de aynı kanala çıkarak, halkın sokağa çıkmamasını söylemişti. Firari olan Balcı ve Özşengül hakkında soruşturma yürütülüyor.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının örgütün medya yapılanmasına yönelik hazırladığı iddianamede "fuatavni" hesabının kurucusu olduğu belirtilen firari Said Sefa hakkında da "terör örgütü yöneticisi olmak" suçundan açılan dava devam ederken, Sefa'dan sonra hesabı kullanan Aydoğan Vatandaş'la ilgili de soruşturma yürütülüyor. Firari olan Sefa ve Vatandaş, Amerika'da görüntülenmişti.
15 Temmuz darbe girişimini önceden bildikleri ve darbe çağrışımı yaptıkları iddiasıyla yargılanan Mehmet Altan, Ahmet Altan ve Nazlı Ilıcak da "Cebir ve şiddet kullanarak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs etme" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Mehmet Altan, Anayasa Mahkemesi'nin kararı üzerine istinaf mahkemesince tahliye edildi.
FETÖ'nün polisleri
Ergenekon, Balyoz, Selam Tevhid ve Taşhiye gibi dava ve soruşturmalar ile 17-25 Aralık süreçlerinde görev yapan eski emniyet müdürleri Yurt Atayün, Yakup Saygılı, Ali Fuat Yılmazer, Nazmi Ardıç, Ömer Köse ve Erol Demirhan hakkında da "Futbolda şike kumpası", "17-25 Aralık kumpas" gibi davalar açıldı.
Yurt Atayün ve Ömer Köse "Tahşiyecilere kumpas" davasında "silahlı terör örgütüne üye olmak", "iftira" ve "resmi belgede sahtecilik" suçundan 25 yıl 6'şar ay, Ali Fuat Yılmazer "silahlı terör örgütüne üye olmak" ve "iftira" suçundan 16 yıl 6 ay, Erol Demirhan da "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Ali Fuat Yılmazer hakkında ayrıca Hrant Dink cinayeti kapsamında ihmali olan kamu görevlileriyle ilgili hazırlanan iddianamede "tasarlayarak kasten öldürmek" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istemiyle yargılanıyor.
Yılmazer, "Futbolda şike kumpası", FETÖ/PDY kapsamındaki "casusluk ve yasa dışı dinleme", İstanbul'daki "VIP dinleme" gibi davalarda da yargılanıyor.
Firari eski savcılar
"Ergenekon" soruşturmasını ve 17 Aralık kumpas soruşturmasını yürüten eski savcı Zekeriya Öz, aynı soruşturmanın diğer savcıları Celal Kara ve Mehmet Yüzgeç ile 25 Aralık soruşturmasını yürüten Muammer Akkaş, yine eski özel yetkili İstanbul cumhuriyet başsavcı vekili Fikret Seçen hakkında da dava ve soruşturmalar yürütülüyor.
"Futbolda şike" iddianamesini düzenleyen eski savcı Mehmet Berk de firari durumda. FETÖ/PDY'nin bazı soruşturmalarda kumpas kurulmasına ilişkin Yargıtay 16. Ceza Dairesinde 54 eski hakim ve savcının sanığı olduğu davada Berk de yargılanıyor.
Firariler arasında Arif Erdem de yer alıyor
Kapatılan Zaman gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ekrem Dumanlı ve eski Today's Zaman Genel Yayın Yönetmeni Bülent Keneş de firariler arasında yer alıyor. Dumanlı, 15 Temmuz öncesinden hakkında yurt dışına çıkış yasağı bulunmasına rağmen yurt dışına kaçmıştı. Her iki isim de darbe girişimi öncesinden sosyal medya üzerinden örgüt lehine paylaşımlarda bulunuyordu.
Selam Tevhid davasının firari sanıklarından olan ve ABD'de yaşayan eski polis Emre Uslu ise darbe girişimi sırasında sosyal medya hesabından vatandaşlara "sokağa çıkmayın" çağrısında da bulunmuştu.
Eski futbolcu Arif Erdem de FETÖ firarileri arasında bulunuyor. Erdem, eski milli futbolcular İsmail Demiriz ve Uğur Tütüneker ile birlikte "silahlı terör örgütü üyesi olmak" suçundan yargılanıyor. Erdem, son olarak, FETÖ elebaşıyla fotoğrafları ve Gülen'in artık suyunu içtiği iddiasıyla gündeme gelmişti.
