ABD bugün ara seçimler için sandık başında. Temsilciler Meclisi'nin tamamı Senato'nun ise 35 üyesi yeniden belirlenecek. Normalde ara seçimler Amerikan seçmeninin pek ilgisini çekmez. Bu defa kritik önemde... Kimisine göre bu seçimler Başkan Trump için "referandum" mahiyetinde.
Aslında normalden yoğun bu ilginin sebebi de Trump'ın Amerikan siyasetinde yarattığı "kutuplaşma." Hem ABD'linin kim olduğu hem de göç, ekonomi, bireysel silahlanma, kadının konumu ve sağlık reformu sıcak gündem maddeleri.
***
Seçmenin bir kısmı Cumhuriyetçi Parti ve Trump'a verdiği oyların destekçisi olmak için sandıklara gidiyor.
Diğer kısmı da Trump'a karşı Kongre'de Demokratların üstünlük sağlamasını istediği için oy kullanma eğiliminde. Yani Trump'ın Kongre'de çoğunluğu kaybederek sınırlandırılmasını istiyorlar.
Dahası, Mueller soruşturmasının seçimden sonra açıklanması bekleniyor.
Bu soruşturmanın herhangi bir bağlayıcılığı olmasa da Trump'ın doğrudan suçlanması durumunda azil süreci başlatılabilir. Bunun için de Kongre'deki siyasi denklem belirleyici durumda. Yani, Temsilciler Meclisi'nde Cumhuriyetçi Parti'nin çoğunluğu kaybetmesi halinde Demokrat Parti, Trump'ı azil konusunda adım atabilir.
***
Bugünkü seçimlerde seçime açılan 35 koltuğun 24'ü Demokratlara ait. Demokratlar elindekileri tutabilir ve Cumhuriyetçilerden iki sandalye daha alabilirse Senato'da üstünlüğü ele geçirir. Bu kritik durumun farkında olan Trump, ara seçimlere asılıyor. 17 farklı eyalette 30'dan fazla miting gerçekleştirdi.
Cumhuriyetçilerin Senato çoğunluğunu korurken Temsilciler Meclisi'ndeki çoğunluklarını Demokratlara kaybetmesi bekleniyor.
Seçimin bu şekilde sonuçlanması halinde mevcut kutuplaşma daha da derinleşir.
Trump'ın istediği birçok yasa ve reformun geçmesi de zorlaşabilir.
***
Demokratlar çoğunluğu elde etse de Trump ile başa çıkmaları kolay değil. Zira ara seçimlerde de yeni vaatlerde bulunan Trump direniyor ve direnecek. Hem Ortadoğu'da İsrail lobisine uygun politikalar geliştiriyor.
Hem de içeride Beyaz Amerikalı seçmendeki karşılığını, göçmen konusunda olduğu gibi, pekiştiriyor.
Seçmenleri için Çin ve İran'ı yaptırımlarla hizaya getirmek gibi yeni "başarı hikâyeleri" yazma gayretinde. Partisi Senato'da çoğunluğu kaybetse bile Trump, bir kez daha başkan seçilebilmek için elinden geleni yapacak.
Diyelim ki Washington'daki oyun kurucular şovmen Trump'ın şahsından kurtulabildiler.
Ve azil süreci başlatarak onu istifaya zorlayabildiler. Bu durumda bile ABD siyasetindeki Trump etkisinden kurtulmak pek mümkün görünmüyor. Zira Trump siyasi bir dalganın üstüne oturuyor.
***
Uluslararası kurum ve normları hiçe sayan tek taraflılık, yaptırımların silah olarak kullanılması, popülizm, bencil milliyetçilik, mültecilerin ulusal güvenlik sorununa dönüştürülmesi ve içe kapanmacı eğilimler Batı demokrasilerinin hepsini dönüştürüyor.
Avrupa'da da merkez siyasetin giderek popülist, aşırı sağın etkisine girdiğini biliyoruz.
Merkel sonrası Avrupa'nın güçlü siyasetçi çıkaramamak gibi ciddi bir çıkmazı var.
Hatta Brezilya'da aşırı sağ adayın başkan seçilmesinde görüldüğü üzere bu dalga tüm dünya ölçeğinde güçleniyor.
Trump etkisinin geri çevrilmesi çok zor görünüyor. Bu yüzden 6 Kasım ara seçimlerinin sonucu ne olursa olsun dünya siyasetindeki "Trump etkisi" devam edecek.
Not: ABD ara seçimleri için daha geniş bilgi için SETA'nın yayımladığı 6 Kasım 2018 Kongre Ara Seçimleri raporuna bakabilirsiniz.
Burhanettin Duran - Sabah
