İlk muhacirin yol arkadaşı: Hz. Lut

Bir önceki yazımızda "ilk muhacir peygamber" olan Hz. İbrahim'e (AS) bu hicretinde yol arkadaşı olan kişilerden birinin de yeğeni Hz.Lût (AS) olduğunu ifade etmiştik. Bu münasebetle yazımızın başlığı Hz. Lût'un (AS) bu vasfına vurgu yapmakla aynı zamanda onun peygamberler tarihinde ilk muhacirlerden biri olduğuna da işaret etmektedir.

Onun bu ilk hicretteki yol arkadaşlığına dair, Kur'an-ı Kerim'den ve diğer kaynaklardan hayatına dair bize aktarılan bilgiler, bu kutlu elçinin de bir "muhacir" olarak günümüz insanına ve biz Müslümanlara, birtakım ibretlik dersler ihtiva ettiğini söyleyebiliriz. Bu sebeple sözlerimize yine bu aziz peygamberin hayat hikâyesini özetleyerek devam etmek istiyoruz.

Peygamberler tarihinde Hz. Lût (AS)

Kaynaklar onu Hz. İbrahim'in (AS) kardeşi Haran'ın oğlu olarak kaydetmektedirler. Hz. Lût (AS) Hz. İbrahim'e (AS) iman eden ilk kişilerden biri olduğu gibi hicret eden amcasının uzun süren yolculuğunda ona yol arkadaşlığı ve gerektiği durumlarda sözcülük yapan kişiydi. Biraz sonra ifade edeceğimiz üzere kendisine peygamberlik görevi verilerek Sodom ve Gomore şehirlerine gönderilmişti.

Çiftçilik yaparak elinin emeğiyle geçinen, ilim ve hikmet sahibi, ibâdet ehli, salih, cömert, sabırlı, müttakî ve misâfirperver bir kişiliğe sahip olan Hz. Lût (AS) çok ağır şartlar altında 40 yıl insanlara tebliğde bulundu. Allah'a inanmaya davet etti ve onları adet haline getirdikleri iğrenç kötülükleri terk etmeye çağırdı. Fakat bu azgın toplumu işledikleri zulüm ve ahlâksızlıklardan vazgeçiremedi. Ailesinden sadece iki kızı ve sayıları on kişiye ulaşmayacak kadar az kişiyle yaşadığı şehri terk etmek durumunda kalan Hz. Lût'un (AS), kendisine iman etmeyen karısının, sapık ve zalim toplumla birlikte hareket ederek ihanette bulunması ve sonunda yine onlarla birlikte helâk olması son derece anlamlıdır. Kur'an-ı Kerim'in dikkat çektiği bu durum, "bir peygambere eş olmak, iman etmediği ve onunla birlikte aynı idealleri paylaşmadığı sürece ona bir fayda sağlamayacağı" hakikatini ortaya koymaktadır. (Bkz. Tahrim, 10)

Kur'an-ı Kerim'de Hz. Lût (AS) ve içinde yaşadığı toplum…
Bu aziz peygamberin ismi Kur'an-ı Kerim'de 27 defa geçmektedir. Kur'ân-ı Kerîm onu ve yaşadıklarını bize farklı surelerde muhtelif ayetlerle haber verir. Bu ayetler aynı zamanda Hz. Lût (AS) ve içinde yaşadığı toplum hakkında önemli bilgiler ihtiva etmektedir:

Hz. Lût (AS) "Hz. İbrâhim'in (AS) tebliğini ilk kabul eden kişidir ve onunla birlikte hicret ederek" (Ankebût, 26), "bereketli ülke" olarak tanımlanan Filistin'e ulaştırılmıştır. (Enbiyâ, 71) Daha sonra Hz. İbrahim'in yolunu ve şeriatini takip eden "bir peygamber olarak" Lût Gölü (Ölüdeniz) civarındaki Sodom ve Gomore şehirlerine gönderilmiştir. (Sâffât, 133)

Ayetlerde geçen "Lût Kavmi" tabiri, Hz. Lût'un (AS) mensup olduğu kavmi ifade etmeyip onun aralarında yaşamaya karar verdiği ve peygamber olarak görevlendirildiği Sodom şehri sakinlerini ifade etmektedir.

Sodom halkı, inkârcı (kâfir) oldukları gibi ahlâksızlık ve sapık ilişkiler içinde de bulunuyorlardı. A'râf suresinin 80-81 ayetleri onların yaygın bir adet haline getirdiği sapıklığı şöyle ifade etmektedir: "…Lût, kavmine dedi ki: "Sizden önceki topluluklardan hiçbirinin yapmadığı bir iğrençliği mi işliyorsunuz! Siz, kadınları bırakıp da cinsel tatmin için erkeklere yanaşıyorsunuz. Doğrusu siz taşkınlık eden (haddini aşan) bir topluluksunuz."

Bu toplumun livâta (homoseksüellik) denilen sapıklığı yaygın bir âdet haline getirmeleri ve alenî bir şekilde işlemeleri, hayatlarından "mukaddesat" kavramını çıkarmış olmalarıyla birlikte değerlendirilmesi gereken bir durumdur. Çünkü onlar "kutsal" değerlerden yoksun, onları bu iğrenç işlerinden vazgeçirecek manevi destekten mahrum bir toplum haline gelmişlerdi.

Kendilerini bu sapıklıktan vazgeçirmeye çalışan Hz. Lût'a (AS) verdikleri cevap son derece dikkat çekicidir. "Kavminin cevabı, "Onları (Lût'u (AS), ailesini ve ona iman edenleri) memleketinizden çıkarın! Çünkü onlar fazla temizlik taslayan insanlar!" demelerinden başka bir şey olmadı." (A'râf, 82; Neml, 56)

Ayetlerde geçen bilgi, Sodom halkının Hz. Lût (AS) ile ona iman edenleri "temizlik düşkünü" kimseler olarak nitelendirip aşağıladıklarını ve o toplumda bu gibi kişilere yer olmadığını düşündüklerini bu sebeple de oradan çıkarılmaları gerektiğine inandıklarını ortaya koymaktadır. Belli ki hem aşağılama hem de hedef saptırma amacı taşıyan bu ifadelerle onlar, kendileri gibi düşünmeyen Hz. Lût'u (AS) ve ona iman edenleri o şehirde görmek istemiyorlardı…

Sapkın anlayışları, kendilerini haddi aşan, sınır tanımayan fiillerinde "haklı" kendilerine bu düşüncelerinin ve davranışlarının yanlış olduğunu söyleyenleri ise "haksız" gösteren Sodom halkının görüşleri günümüzdeki uzantıları tarafından bugün ustaca kılıflara, cazip renklere ve sinsi söylemlere dönüşerek yaşatılmak istenmektedir.

İlk muhacirlerden biri olan Hz. Lût'un (AS) kıssasına ve alacağımız derslere devam edeceğiz. Sağlık ve esenlik dilekleriyle…

Prof. Dr. Mehmet Emin Ay