"Hacca Manevi Hazırlık" konusunda Diyanet İşleri Başkanlığı'nı ilgilendirdiğini düşündüğümüz hususlara bu yazımızda da değinmeye devam edeceğiz. Birkaç başlık altında konuya dair görüşlerimizi aktarmak istiyoruz.
"HACCA MANEVİ HAZIRLIK" KONUSUNDA YENİ PROGRAMLAR ÜRETMEK
Diyanet İşleri Başkanlığı'nın ilgili birimleri tarafından 2018 yılında seri halde hazırlanarak Diyanet TV ekranlarından paylaşılan "Hacca Hazırlık" adlı programların mevcudiyetinden haberdarız. Ancak bu programlara ilaveten konuya farklı bir formatla yaklaşarak doğrudan ve özellikle "Hacca Manevi Hazırlık" konusuna tahsis edilen yeni programlar üretilmelidir. Zengin bir muhtevaya sahip olması itibariyle üretiminin kolaylıkla mümkün olacağına inandığımız bu konuyu esas alarak hazırlanacak programların, -hacı adayı olsun ya da olmasın- tüm insanlar tarafından ilgi göreceğine inanıyoruz. Hazırlanan bu programlar öncelikle Diyanet TV ekranlarında belirli periyodlarla yayınlanmalıdır. Ardından VCD-DVD formatlarına veya küçük hafızalara (flash bellek) yüklenebilecek hale dönüştürülerek her hac mevsiminde, hacı adaylarına ivedilikle gönderilmeli, onların konuya dair dikkatleri çekilmeli ve bu programları hacca gitmeden önce izleyip bilgi sahibi olmaları sağlanmalıdır.
HAC SEMİNERLERİNDE, "MANEVİ HAZIRLIK" KONUSUNA ÖNEM VERMEK
Diyanet İşleri Başkanlığı'nın taşrada hacı adayları için rutin olarak her yıl düzenlediği Hac Seminerlerinin varlığı kamuoyunca bilinmekte ve bunlar hacı adayları tarafından ilgiyle takip edilmektedir. Katılımın yüksek düzeyde olduğu bu toplantılarda daha ziyade "maddi hazırlıklar ve uyarılar" üzerinde durulduğu kanaatindeyiz. Bu seminerlerde genellikle "İlaçlarınızı yanınıza almayı unutmayın / Şemsiyelerinizi yanınızda bulundurun / Dikkatli olun, paranızı çaldırmayın" gibi birtakım uyarılar etrafında şekillenen programlar, hac gibi bir ibadetten alınacak manevi hisseler için maalesef beklenen şekilde hazırlayıcı, bilgilendirici ve donanım kazandırıcı programlar olamamaktadırlar. Bu sebeple, en başta "Hacca Manevi Hazırlık" hususunda il ve ilçe müftülüklerinin hassasiyet göstermeleri ve bu konunun mutlaka verimli bir şekilde işlenmesi için konuşmacıların da dikkatle seçilmesi gerekmektedir. Zira pek çok yönü olan bu ibadetin bilgilendirme amaçlı programlarında, konularında uzman kişilerin seçilerek konuşturulması istenen neticeyi elde etmek için şarttır. Başkanlığın, bu konuda yeterli düzeydeki denetimi ise zamanla konunun ehemmiyetinin anlaşılmasına vesile olacaktır düşüncesindeyiz.
MANEVİ HAZIRLIKTA GÖNÜL DÜNYASINA VE DUYGULARA HİTABIN ÖNEMİ
Bilindiği üzere din, insanın hem zihnine hem de gönlüne hitap eden bir olgudur. Dolayısıyla onun zihnine hitap eden dini bilgiler yanında gönül dünyasına seslenen şiirler, hatıralar, mektuplar, hikâyeler ve ilahiler gibi edebi ve bedîî unsurların, yayınlanacak eserlerde, üretilecek programlarda ve düzenlenecek seminer ve konferanslarda mutlaka yer alması sağlanmalıdır. Bunun için de öncelikle "Hacca Manevi Hazırlık" başlığıyla yeni bir konsept oluşturulmalı ve bu çerçevede; öncesinden sonrasına kadar tüm hac ibadetini kapsayacak şekilde konunun manevi hazırlık ve tatbikatına tahsis edilmiş tüm özel çalışmaların bir araya getirilmesi hedeflenmelidir. Böylece gerek erbabı tarafından kaleme alınacak eserler, gerek Başkanlığın ilgili birimlerince üretilecek programlar ve gerekse taşrada il-ilçe müftülüklerinin organizasyonunda gerçekleştirilecek seminer ve konferanslarda, konu müstakil bir başlık ve özelleştirilmiş (spesifik) bir muhteva ile ele alınmalıdır. Bu sayede hacı adayları -deyim yerindeyse- bu konu hakkında tam anlamıyla "doyurulmalı"dır. Son derece önemli olduğuna inandığımız bu maddeyi biraz daha etraflıca ele almak maksadıyla şu satırları da sözlerimize eklemek gerektiği kanaatindeyiz.
Denilebilir ki, hacca gitmek arzusu ve isteği; muhabbet, aşk ve hasret duygularıyla örülü, tanımlanması zor bir olgudur. Ancak onun anlaşılması imkansız bir şey de değildir. Zira ibadetlerin tümü Allah Teâlâ tarafından, kullarına "anlaşılarak" yerine getirilmesi için emredilmiştir. Bunun için mukaddes kitaplar ve Kutlu Elçiler vasıta kılınmış, kitaplara "beyân" vasfı ve elçilere de "tebyin" vazifesinin verildiği muhtelif vesilelerle vurgulanmıştır. Hac da bu ibadetlerden biridir. Fakat o, psikolojik olarak dinî duygu ve tecrübenin en yoğun şekilde yaşandığı anlara; zaman ve mekânlara sahiptir. Belki de bu yönüyle ilk sırayı alandır… Yine şunu da ekleyebiliriz ki, asırlar önce Hz. İbrahim'in çağrısının yankı bulduğu bugünün mümin gönüllerinde bir hasret ateşi, bir kavuşma arzusu; Beytullah ile Allah aşkının, Mescid-i Nebi ile Resulullah muhabbetinin adıdır o… Bu sebeple, öncelikle bu aşkın ve hasretin korunması, beslenmesi ve desteklenmesi gerekir. Zira hacı adayının motivasyon kaynağı bunlardır ve mümin için önemli değere sahip bu duygular en azından "muhafaza altına" alınmalıdır. İşte hacca manevi hazırlık kapsamında görülebilecek tüm faaliyetler, bu temel amacı gerçekleştirmeye yönelik çabalar olmalıdır. Bu hususta Diyanet İşleri Başkanlığı'nın iletişim ve eğitim birimlerinin aşağıda zikredeceğimiz birtakım çalışmalar yapması da düşünülebilir.
MANEVİ HAZIRLIK KONUSUNDA BAŞLIKLAR BULMAK; GÖRSELLER HAZIRLAMAK
Diyanet İşleri Başkanlığı'nın ilgili birimleri, hacı adayları ile güçlü ve başarılı bir iletişim sağlamak ve bu konuda yeterli bir eğitim ve donanım gerçekleştirmek için "Hacca Manevi Hazırlık" hususunda dikkat çekici mottolar üretmeli, bunları başlıklar halinde görsellere yansıtmalı ve hacı adaylarıyla paylaşmalıdır. Zira bu tür mesaj içeren görsel materyaller hem iletişim açısından dikkat çekici hem de farkındalık oluşturan en önemli araçlardır. Hac seminerlerinde, "Hacca Manevi Hazırlık" konulu konuşmalarda başlık olarak kullanılabilecek iki örneği burada zikredebiliriz:
"İhramlarınız hac giysiniz; Takva ve sabrınız ise yol azığınızdır… Unutmayınız!
"Hacdan kazançla dönmek, Hacca manevi hazırlıkla gitmekle mümkündür..."
Buna benzer mottoların bulunması ve geliştirilmesi için özellikle iletişim ve tanıtım uzmanlarından destek alınmalı, hac ibadetine manevi anlamda hazırlıklı olmanın önemini ortaya koyan ve vurgulayan telkin vasıtaları bu süreçte mutlaka kullanılmalıdır.
Konuya dair yazacağımız son yazımızda buluşmak üzere yeni bir haftanın ilk gününde sizlere sağlık ve esenlikler, Kutlu Sefere çıkanlara / çıkacak olanlara sağlık ve selametler dileğiyle…
Mehmet Emin Ay
