Fiilimsi nedir, özellikleri nelerdir? İsim fiil, sıfat fiil, zarf fiil nedir? Fiilimsi örnekleri...
Türkçenin en çok karıştırılan konularından biri olan fiilimsiler, neredeyse tüm öğrencilik hayatı boyunca karşımıza çıkmaktadır. Yerleştirme sınavlarında da yer aldığı için öğrenciler tarafından sıklıkla fiilimsi nedir? Fiilimsi özellikleri nelerdir? İsim fiil, sıfat fiil, zarf fiil nedir? gibi konular araştırılmaktadır. İşte konunun ayrıntılı bir şekilde anlaşılabilmesi için fiilimsi örnekleri ve fiilimsi konu anlatımı…
Önceki Resimler için Tıklayınız
Fiillerin cümlede sıfat görevinde kullanılan hâlleridir. Fiillerin sonuna sıfat-fiil ekleri getirilerek oluşturulurlar.Fiillere "-an, -ası, -mez, -ar, -di(k), -ecek, -miş ve -di(ği)" eklerinin getirilmesiyle türemişlerdir.
Örnekler:
- Gelecek yıl işe başlayacak.
- Polisler olası kazaları önlemek için kar zinciri kontrolü yapıyorlardı.
- Salonda hep bildik yüzler vardı.
- Bastığın yerleri "toprak" diyerek geçme, tanı! - Mehmet Akif Ersoy
- Haşladıktan sonra, suyu iyice süzülmüş sebzeleri kâseye boşaltıyoruz.
- Okuldan sonra koşar adım yanıma geldi.
❎UYARI: Bazı sözcükler, sıfat-fiil eklerini alarak kalıcı isim olur. Fiilimsi özelliğini kaybeder.
Örnekler:
- Yakacak sıkıntısını bu yıl da çekeceğiz.
- Dolmuş tıklım tıklımdı.
📌Yukarıdaki cümlelerde altı çizili sözcükler fiilimsi değildir. Fiilimsi özelliğini kaybetmiş, bir varlığa ad olmuştur. Hangi sözcüğün ad olup hanginin olmadığını anlamak için sözcüğü olumsuz yapmayı deneyebiliriz.
📌Eğer sözcük "-ma, -me" olumsuzluk ekiyle olumsuz yapılabiliyorsa, fiil olma anlamı devam ediyor demektir ve bu yüzden sözcük sıfat – fiil olur. Ancak bu eklerle olumsuz yapılamıyorsa sözcük artık fiil anlamını tamamen kaybetmiş ve isim olmuştur. Yukarıdaki cümlelerde geçen "yakacak" sözcüğünü "yakmayacak" şekline getiremeyiz; "dolmuş" sözcüğünü de "dolmamış" şeklinde söyleyemeyiz.
📌Fiil kök ve gövdelerine getirilen eklerle geçici zarf oluşturan yapılara zarf fiil denir. Çekim eki almazlar.
📌Fiillere "-esiye, -ip, -meden, -ince, -ken, -eli, -dikçe, -erek, -ir ... -mez, -diğinde, -e ... -e, -meksizin, -cesine" eklerinin getirilmesiyle türemişlerdir.
Örnekler:
Önce eve uğrayıp, daha sonra bize gelecekmiş.
Ancak çok çalışarak başarılı olabilirsin.
Yemeğimi bitirir bitirmez gelirim.
Gidiyordum, gurbeti gönlümde duya duya
Ulukışla yolundan Orta Anadolu'ya - Faruk Nafiz Çamlıbel
