Arama
Tek partili rejimin basın yasağı: Takrir-i Sükun
Bundan 94 yıl önce bugün, tek partili rejim döneminde "muhalefetin ve İstanbul'daki muhalif basının cumhuriyete karşı bir tertip içerisinde olduğu" düşüncesiyle bir kanun çıkarıldı: Takrir-i Sükun. Kanunun yürürlüğe girmesiyle, muhalif basının yanı sıra, Milli Mücadelenin en büyük destekçileri olan gazeteler de kapatıldı. İstiklal Mahkemesi'nde birçok gazetecinin yargılandığı bu süreçte, bazı isimler sürgün veya hapis cezaları aldı.
SEBÎLÜRREŞAD: İlk günden itibaren İttihad-ı İslâm düşüncesinin savunucusu ve milli mücadelenin destekçisi olmuştu. Mehmet Akif'in çeşitli illerde, camilerde vaaz olarak yaptığı konuşmalar, Eşref Edib tarafından Sebîlürreşad dergisinde yayımlanarak; halkın manevi duyguları coşturulmakta, askerlerin ihtiyacı olan moral sağlanmaktaydı.
1908'de Sırat-ı Müstakim adıyla Mehmet Âkif Bey ve Eşref Edip'in yayına başlattığı mecmua, Sebîlürreşad adıyla yayınına devam etmişti. Mecmua, İslamcılık fikriyatını yaymak için çıkarıldı ve milli mücadele yıllarında öncü bir rol oynadı. 641'inci sayısının ardından, Takrir-i Sükûn yasası sonrası dergi kapatılmıştı.
1908'de Ebüzziya Tevfik tarafından çıkartılmaya başlandı ve ölümünden sonra oğulları Velid ve Talha Bey, gazeteyi çıkarmaya devam ettiler. Gazete, Milli Mücadele döneminde Mustafa Kemal'in resmini ve biyografisini yayımlayan ilk gazeteydi ve Sivas Kongresi'ne Ruşen Eşref'i muhabir olarak göndermişti.
Başyazar Velid Ebüzziya, Kurtuluş Savaşı'nda İstanbul'dan Anadolu'ya silah nakliyatında yardımcı olduğu için İstiklâl Madalyası ile onurlandırılmıştı. Bütün bunlara rağmen gazete, Takrir-i Sükûn Kanunu'na göre 5 Mart 1925'te süresiz olarak kapatıldı. Mustafa Kemal'in ölümünün ardından 1940'ta yayın hayatına devam etti.
Tek partili rejim taraftarlarının, diktatörlük ve baskı rejimi dediği Osmanlı Devleti'nde Ağustos 1908'de kuruldu; ancak cumhuriyetin ilk yıllarında kapatıldı.
Hüseyin Cahit Yalçın, Tevfik Fikret ve Hüseyin Kazım'ın birlikte çıkardığı gazete, daha sonra diğer iki yazarın ayrılmasıyla, Hüseyin Cahit tarafından çıkarılmaya devam etti.
Tanin, 1925'te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası İstanbul Beykoz Şubesinde yapılan polisin aramasını "baskın" olarak yorumlayınca hükümet kararıyla (muhakeme edilmeksizin) kapatıldı ve Hüseyin Cahit, İstiklâl Mahkemesi'nde yargılanarak Çorum'a sürgüne gönderildi.
Amerika'da gazetecilik eğitimi alan ve liberal demokrasiyi savunan Ahmet Emin Yalman, Vakit gazetesinden ayrıldıktan sonra 26 Mart 1923'te bu gazeteyi kurdu.
14 Haziran 1924'te yayına başlayan gazete, Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu, Hüseyin Avni, Sadri Ethem ve Suphi Nuri İleri tarafından çıkartıldı. Son Telgraf, daha ilk sayısında amacını "Türklük, cumhuriyet ve inkılap" değerlerini savunmak ve yükseltmek diye açıklamıştı.
Mustafa Kemal'i, Ankara Hükümeti'ni ve Halk Fırkası'nı eleştiren gazete, kısa sürede etkili bir muhalif gazete olmuştu. Gazete, Takrir-i Sükûn Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle birlikte diğer muhalif gazeteler gibi 6 Mart 1925'te kapatılmıştı.