Arama

  • Anasayfa
  • İslam
  • Kerbela olayından sonra hayat bulan bir kavram: Seyyidlik

Kerbela olayından sonra hayat bulan bir kavram: Seyyidlik

Hicri 61 senesi yani yaklaşık olarak Rasulullah'ın (sav) ebedi âleme göç etmesinden 50 yıl sonra tarih elim bir vakıaya şahitlik etmiş, Efendimizin (sav) pür-ü pak torunlarından Hz. Hüseyin ve maiyetindekiler Kerbela topraklarında siyasi emeller uğruna hunharca katledilmiştir. İşte bu utanç verici kıyamdan sonra İslam dünyasında ehl-i beyt fertlerine karşı hassasiyet artmış ve seyyidlik kavramı gelişmiştir. Peki, kimler seyyid statüsü alır ve bu statünün kişiye tanıdığı hak ve ayrıcalıklar nedir?

Kerbela olayından sonra hayat bulan bir kavram: Seyyidlik
Yayınlanma Tarihi: 18.08.2021 17:34:19 Güncelleme Tarihi: 22.08.2021 11:31
Sesli dinlemek için tıklayınız.

◾ Bilinmekte olduğu gibi Rasullulah'ın (sav) bütün erkek çocukları henüz kendisi hayatta iken vefat etmişler ve soyu, Hz. Ali ile evlenen mübarek kızı Hz. Fatıma üzerinden devam etmiştir. Allah-u Teâlâ (cc) Hz. Ali ve Fatıma'yı iki adet erkek evlat ile rızıklandırmış olup, büyük oğullarının adı Hz. Hasan; küçük oğulları ise Hz. Hüseyin'dir. Efendimizin (sav) torunlarının dünyaya gelişine şahit olmuş ve vefatına kadar onlara karşı büyük bir muhabbet beslemiştir.

(x)Farklı seslerden Kur'an-ı Kerim meali dinlemek için tıklayın

📌EHL-İ BEYT NE DEMEKTİR?

◾ Hz. Muhammed'in (sav) kızı, damadı ve torunlarından oluşan çekirdek ailesi öncelikli olmak üzere kendisi ile soy bakımından bağlantısı bulunan kimselere "ehl-i beyt" denmektedir.

◾ Ehl-i beyt tamlaması Kur'an-ı Kerim'de farklı bağlamlarda bizzat kullanılmış olup; Ahzap suresi 33. ayet-i kerimede şöyle buyurulmaktadır:

"Evlerinizde oturun ve daha önce Câhiliye döneminde olduğu gibi açılıp saçılmayın, namazı güzelce kılın, zekâtı verin, Allah'a ve resulüne itaat edin. Ey peygamber ailesi! Allah sizi sadece günah kirlerinden arındırmak ve sizi tertemiz yapmak istiyor."

(x)Hasan Kara'nın sesinden Ahzap Suresi...
(x)İshak Danış'ın sesinden Ahzap Suresi...

📌KERBELA NEDEN YAŞANDI?

◾ Peygamber Efendimizin (sav) vefatı üzerine siyasi anlamda dört halife dönemi başlamış ancak özellikle üçüncü halife Hz. Osman (ra) döneminin son altı yılında İslam dünyasında siyasi emellerin ve iktidar hırsının beraberinde getirdiği birtakım çatışmalar, isyanlar ve çözülmeler toplumu ciddi anlamda huzursuz etmeye başlamıştı.

◾ Hz. Osman'ın katledilmesiyle şiddetlenen olaylar Hz. Ali'nin şehadeti ve kendisinden sonra kısa bir süreliğine halifelik yapan oğlu Hz. Hasan döneminde tırmanışa geçti. Nitekim Hz. Hasan zehirlenerek öldürüldü ve Emeviler dönemi başladı.

◾ Emevi soyundan gelen yönetim ve birtakım devlet adamları insanların Rasulullah (sav)'in ailesi etrafında toplanmaya ne denli meyilli olduklarını bildiği için Hz. Muhammed (sav)'in aileden geri kalan bireyleri mümkün olduğunca yalnızlaştırma ve tarafsız bırakma çabasına girmişlerdi.

(x)Seçkin hocaların sesinden Aşr-ı Şerif dinlemek için tıklayın

📌SEYYİD ÜNVANI KİMLERE VERİLİR?

◾ Bu çabanın elim bir neticesi de Irak ahalisinden destek almaya giden Hz. Hüseyin ve taraftarlarının yolu Kerbela mevkiinde kesilmesi ve Hz. Hüseyin başta olmak üzere çocukları ve taraftarlarının çoğunun katledilmesi oldu. Bu katliamdan Hz. Hüseyn'in oğlu Zeynelâbidîn ve kızlarından Fâtıma ve Sükeyne sağ kurtuldular.

◾ Hz. Hüseyin'in katledilmekten kurtulan çocuklarının üzerinden çoğalan nesle tabi olan kimselere nesl-i pâk-i Muhammedî'ye mensup olup yüceltmiş olan anlamına gelen "seyyid" ünvanı verildi. Hem baba hem anne tarafından Hz. Ali'nin soyundan gelen kimselere ise "seyyidü's-sâdât" denilmiştir.

◾ İslam dünyasında Kerbala olayının geride bıraktığı izleri hiçbir zaman unutulmadı. Hz. Muhammed (sav)'in evlatlarına sahip çıkamamanın verdiği ağırlık ve keder Müslümanları o mübarek nesilden geri kalanları koruma altına alma ve hürmet duymaya yöneltti.

(x)Seçkin hafızların sesinden Kur'an-ı Kerim dinlemek için tıklayın

📌SEYYİDLERE AYRICALIK TANINMIŞ MIDIR?

◾ Seyyid olan kimseler hem her Müslüman toplumda hem de özellikle Osmanlı döneminde el üstünde tutuşmuşlar; bu zatlara Hz. Muhammed (sav) ile aralarında bulunan kan bağına hürmeten bir takım hak ve ayrıcalıklar tanınmıştır.

◾ Devlet vazifelerine tayinde öncelik tanınması, zorunlu askerlik görevi yapmamaları, ganimetlerden kendilerine daha çok pay ayrılması ve bir takım vergilerden muaf olmaları ile farklı münasebetler sebebiyle birçok hediye ve ikrama bahşedilmeleri seyyidlere sunulan imkânlardan bazılarına örnek gösterilebilir.

📌NAKİBÜLEŞRAFLIK NEDİR?

◾ Osmanlı döneminde seyyidlerin soy ağacını kaydetmek, öyle olmadığı halde bir takım ayrıcalıklardan istifade etmek isteyen kötü niyetli kimselerin adını bu mübarek nesle karıştırmamak ve bu mübarek neslin asaletine gölge düşürmeye müsaade etmemek için nakibüleşraflık müessesi kurulmuştur.

📌NAKİBÜLEŞRAFLIK AMACI NEYDİ?

◾ Bu müessese sayesinde dünyanın neresinde yaşıyor olursa olsun bütün seyyidlerin kaydı tutulmuş, hem canları hem de mal ve hukukları koruma altına alınmıştır.

📌NAKİBÜLEŞRAFLIK NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI?

◾ Nakibüleşraflık Osmanlı'da üzerine en çok titremişsen ve titizlikle kayıt tutan bir müessese olup ilk olarak Yıldırım Beyazıd zamanında oluşturulmuştur. Saraydaki belli bir bölümde tercihlerine bağlı olarak maaşlı veya maaşsız olan nakiblerin kendileri de bizatihi seyyidlerden oluşmaktadır. Nakibüleşraflar Hz. Muhammed'in (sav)' soyundan dünyaya gelen kişileri kayıt altında tutmakla beraber, bu kişilerin hukuklarını gözetmekte, davalarına müdahale olmakta veya her ne kadar bu mübarek soydan gelse dahi bazı nahoş hareketler sergileyen fertleri uyarmak ile yükümlülerdi.

FİKRİYAT
SÜMEYYE ALI JABER

(x)VAV TV'de yayınlanan Mürekkep Damlaları programının son bölümünde Muharrem Ayı ve Aşure Günü konuşuldu. Programı aşağıdaki bağlantıdan takip edebilirsiniz.

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN