İLK GEZİ KİTAPLARI
İlk gezi kitaplarının yazım tarihi MS 400'lere kadar gider. Tarihçi Priskos, MS 448'de Hun İmparatoru Atilla'yı ziyarete eder ve bu gezisini kaleme alır. MS 568'de, Kilikalı Zemarkhos'un Göktürkler ülkesinde Bizans İmparatorluğu'nun elçisiyken tuttuğu notlar, yüzyıllar boyunca okurların ilgisini çeker. İranlı din adamı ve şair Nasır Hüsrev'in Mekke'ye Hac gerçekleştirdiği gezi, Mısır ve Anadolu deneyimiyle birleştirilmiştir.
MARCO POLO'NUN GEZİLERİ
En eski ve uzun bir geçmişi olan gezi edebiyatının önemli ve tanınmış iki ismi Venedikli Gezgin Marco Polo ile Arap gezgin İbni Batuta' dır. Marco Polo'nun, Yakın Doğu ve Orta Asya'da gördüklerini anlattığı kitabı, birçok dile çevrildi. Arap gezgini İbn Batuta Anadolu, Maveraünnehir ve Horasan'ı dolaştı ve yazdı. Piri Reis de Bahriye'sinde Akdeniz'i yazdı.
İLK AKLA GELEN EVLİYA ÇELEBİ
Bizim edebiyatımızda ilk gezi kitabı ünlü denizcilerimizden Seydi Ali Reis' in Miratül-Memalik (Ülkelerin Aynası) adlı eseridir. Seydi Ali Reis, Portekizlilere karşı savaşırken fırtınaya yakalanıp karaya çıkma; Afganistan, Buhara ve Maveraünnehir yoluyla Edirne'ye ulaşma serüvenini anlatır.
Edebiyatımızın gezi türünde en önemli eseri ünlü gezginimiz Evliyâ Çelebi'nin Seyahatnâme ( Tarih-i seyyah) adını taşıyan on ciltlik eseridir. Onun, Osmanlı topraklarını, Avusturya, Habeşistan, Mısır gibi ülkeleri anlattığı on ciltlik Seyahatname'si bugün de merakla okunan kitaplardan. Bu eser dünyada, bu türde yazılmış bütün eserlerle boy ölçüşebilecek mükemmelliğe sahiptir.
Evliya Çelebi ile ilgili tüm eserlere TveK'dan ulaşmak için tıklayınız…
SEYAHATNAMELER
Dünya edebiyatının en önemli seyahatnameleri arasında 13. yüzyılda yayımlanmış Marko Polo'nun Uzak Doğu izlenimlerini içeren Seyahatnamesi ve 14. yüzyılda yaşamış Arap gezgin İbni Batuta'nın İslâm dünyası gezilerini konu edinen Seyahatnamesi yer alır.
Türk edebiyatının ilk seyahatname eserleri arasında Farsça yazılan Hoca Gıyaseddin Nakkaş'ın Acâibü'l Letâif adlı eseriyle Ali Ekber Hatâî'nin 1515'te yazdığı Hıtâînâme adlı eseri sayılabilir.
ABDÜLAZİZ’İN 'DARÜ’L-HARP'TE SEYAHATİ Seydî Ali Reis (ö.1562) Mir'atü'l Memâlik (1557) adlı seyahatnamesinde Belücistan, Hindistan, Afganistan, Buhara, Maveraünnehir'le ilgili gözlemlerini ve yaşadığı olayları anlatmıştır. III. Sultan Murat (15751575) döneminde Tokatlı İbrahim oğlu Ahmet, Acâibnamei Hindistan adlı eserinde Kabil, Hindistan, Basra, Yemen, Hicaz izlenimlerini aktarır.
SEFARETNAMELER
17'nci yüzyılda Hac yolculuklarını anlatan birtakım gezi kitaplarıyla birlikte Avrupa ve Yakın Doğu ülkelerine gönderilen elçilerimizin yazdığı "sefaretname"leri de gezi edebiyatının örneklerinden sayılabilir. Bu eserler arasında gezi türünün özelliklerini en belirgin biçimde ifade eden, Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi'nin Fransa Sefaretnamesi'dir. Yazar bu eserinde Lale Devri'nde Fransa'da elçilik yaparken gördüklerini anlatır.
SABAHATTİN ALİ’NİN ŞEHİRLERİ AVRUPA'YI ANLATAN İLK YAZARLAR
Ahmet Mithat Efendi'nin Avrupa'da Bir Cevelan adlı kitabı Avrupa kentlerini anlatır. Tanzimat sonrası Türk yazarlar Batı'ya daha çok yönelir. Ali Bey'in Seyahat Jurnali, Cenap Şehabettin'in Avrupa Mektupları, dönemin önemli gezi kitaplarındandır.
TANZİMAT'TAN SONRAKİ GELİŞMELER
Ahmet Mithat Efendi'nin Avrupa'da Bir Cevelan adlı kitabı gerçek bir gezi yazısı niteliği taşır. Yazar bu eserinde İstanbul'dan Stockholm'e kadar yaptığı tren yolculuğuna ve dönüşünde uğradığı birçok Avrupa kentlerine ilişkin gözlem ve izlenimlerini anlatır. Ali Bey'in Seyahat Jurnali adlı kitabı da bu yüzyılın önemli gezi eserleri arasında sayılır. Cenap Şehabettin'in Hicaz yolculuğunu anlatan Hac Yolunda Suriye ve Irak'tan söz eden Afak-ı Irak ve bir Avrupa gezisinde gördüklerini yansıtan Avrupa Mektupları adlı eserlerini Türkçe gezi türünün başarılı örnekleri arasında gösterebiliriz.
FRANKFURT SEYAHATNAMESİ
Ahmet Haşim
Frankfurt Seyahatnamesi; Ahmet Haşim'in böbrek rahatsızlığı nedeniyle, tedavi amacıyla yaptığı Frankfurt yolculuğu ile ilgili notları içerir.Bize Göre ise Ahmet Haşim'in İkdam gazetesinde yayımladığı yazılardan seçtiklerini ve ikinci Paris yolculuğu izlenimlerini bir araya getirmiştir.
TveK'dan satın almak için tıklayınız…
CANIM ANADOLU
Bedri Rahmi Eyüboğlu
Bedri Rahmi'nin ressam ve şair mizacı yanında bir de olgun bir düşünür hüviyeti var ki bu sayfalar size ondan haber verecektir. Düşünen ve düşündürmek isteyen bir yazarın denemeleri.
AVRUPA'DA BİR CEVELAN
Ahmet Mithat Efendi
Ahmet Mithat Efendi, II. Abdülhamit tarafından, 1889 yılında Stockholm'de gerçekleşen Oryan-talistler Kongresi'nde resmi olarak görevlendirilir. İstanbul'dan Stockholm'e uzanan oldukça uzun ve renkli bir seyahate çıkar. Kongre bittikten sonra Avrupa'da görmek ve tetkik etmek iste-diği şehirleri tek tek dolaşır; elde ettiği bilgileri ve izlenimlerini bu eserde okuyucuyla ayrıntılı olarak paylaşır.
CENAP ŞAHABETTİN
Âfak-ı Irak, Hac Yolunda (Mektup türünde yazılmış.), Avrupa Mektupları (Mektup türünde yazılmış.), Suriye Mektupları…
Şiirlerini TveK'dan satın almak için tıklayınız…
ERDAL ÖZ
Allı Turnam
"Allı Turnam" adlı kitabımı 1976 yılında yazmıştım. Sovyetler Birliği'ne yaptığım bir geziden bende kalanlardı. Anlatışıma öykü tadı da katmıştım. Birkaç kez basıldı bu kitabım. Ama bir gün Berlin Duvarı yıkıldı. Bu duvarla birlikte on yıllardır verilen onca kavganın sonunda elde edilen kazanımların, sevinçlerin, umutların tümü de bir anda yıkılıverdi. Bu bir rejimin de yıkılışıydı. O günden sonra bu kitabımı bir daha basılı görmek istemedim. Ama eksik de olsa, gördüğüm onca güzelliği özledim. O görüp anlattığım güzellikler gerçek gözlemlerimdi. Küreselleştiği söylenen, gerçekten de küreselleşmenin bütün pislikleriyle kirlenen bu dünyanın karşıtı bir dünya düzeni elbette kurulacaktır. Bu kitabımı, "Bir Gün Yine Allı Turnam" adıyla, yeniden kurulacak daha kusursuz, daha güzel bir dünya düzenini özleyerek, birtakım eklerle yeniden yayımlıyorum.
Kitaplarını TveK'dan satın almak için tıklayınız…
SEYAHATNAME
Evliya Çelebi
Gezmenin ve farklı kültürel çevreler görmenin ne kadar özel bir anlam taşıdığını Evliya Çelebi'yi okuduktan sonra anlıyor insan. Bakmak ile görmek arasındaki o ince ayırımın varlığı da ancak Seyahatname ile fark edilebiliyor. Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi, yaşadığı döneme ait menkıbelerin, tarihi efsanelerin ve mizahi öykülerin bir araya getirildiği çok önemli bir eser olarak kabul edilmektedir. Evliya; çok yönlü, renkli bir kişiliğe sahiptir kuşkusuz. Bu yüzden; kimine göre şakacı, kimine göre tarihçi, kimine göre yerbilimci, kimine göre ise bir hayalperesttir.
TveK'dan satın almak için tıklayınız…
ORTAÇAĞ'IN EN BÜYÜK SEYYÂHI: İBN BATTÛTA
İBN BATTUTA SEYAHATNAMESİ
Kısa Notlarla Sade Metin Çevirisi 14. yüzyıl gezginlerinden İbn Battuta (1304-1368) Fas'ın Tanca şehrinde dünyaya geldi. Bu şehirden çıktığı günden itibaren 28 yıl süren gezileri boyunca Mısır, Arap Yarımadası, Irak, İran, Anadolu (başta beylikleri), Deşt-i Kıpçak, Bizans (İstanbul), Orta Asya, Hindistan, Maldivler, Çin ve Endülüs'ü gezen İbn Battuta devlet ve toplum yapıları, inanç ve adetleri, doğal özellik ve ürünleriyle tanıttığı bu ülke ve şehirlerin 700 yıl önceki durumlarını başarıyla yansıtır. Yazarı tarafından Tuhfetü'n-Nuzzar fi Garaibi'l-Emsar ve Acaibi'l-Efsar (İlginç Ülkeleri ve Macera Dolu Yolculukları Merak Edenlere Armağan) diye adlandırılan, yaygın olarak Rıhle diye bilinen ve Türkçede İbn Battuta Seyahatnamesi diye anılan eser, özgün dili olan Arapçadan A. Sait Aykut'un çevirisi, kısa notlar ve ayrıntılı bir dizinle sunuluyor.
TveK'dan satın almak için tıklayınız…
ANADOLU MANZARALARI
Hikmet Birand
Prof. Dr. Hikmet Birand (1904-1972), İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulu'nu bitirdikten sonra Almanya'da Bonn Üniversitesi'nde doktorasını tamamlamıştır. Daha önce Alıç Ağacı ile Sohbetler kitabını da yayımladığımız Prof. Dr. Birand, bitki sosyolojisi bilim dalının ülkemizdeki kurucusudur. Anadolu Manzaraları kitabı, sudan toprağa, bozkırdan ağaca bir söyleşi düzeni içinde doğa sevgisinin anlatımıdır.
SEYDİ ALİ REİS
Miratü'l Memalik
Mir'atü'l-Memalik,(Memleketlerin Aynası) Kaptan-ı derya Seydi Ali Reis'in Çağatayca mensur ve manzum şekilde yazdığı eseridir. İlk seyahatname olma niteliği taşıyan Mir'atü'l-Memalik, 1554 civarında yazmıştır.
REŞAT NURİ GÜNTEKİN
Tuna'dan Batı'ya, Anadolu Notları
Karadeniz'den başlayarak Avrupa'yı bir yaz boyu dolaşan yazar, buralarda gördüklerinin bazılarını gezi sırasında, bazılarını da geziden sonra kaleme alarak "Tuna'dan Batı'ya" adlı bu kitapta toplamıştır.
TveK'dan satın almak için tıklayınız…
ABBAS YOLCU
Attila İlhan
Bu kitap Attila İlhan'ın 1949-1952 yılları arasında, o dönem için yepyeni olan bir üslupla kaleme aldığı ve Varlık dergisinde bölüm bölüm yayımlanmış gezi yazılarından oluşuyor. Ama nasıl gezi yazıları? Aslında bir kısmı bugünden dönüp bakıldığında bir günü almayacak gibi görünen, ama zamanında başlı başına birer macera olan gezileri anlatıyor: İzmir-Sındırgı yolculuğu gibi. Attila İlhan'ın kalemi öyle kıvrak ki, kısa yolculukların bile bir edebiyatçı gözüyle nasıl zenginleşebileceğini görüyorsunuz...
Attila İlhan, Abbas Yolcu'daki üslup arayışını bakın nasıl anlatıyor: "Abbas Yolcu metinleri, şairin yeni bir Türkçe nesir üslubu çıkarma teşebbüsüdür; ilk romanlarına da -özellikle Zenciler Birbirine Benzemez'e- sıçrayacak olan bu çalışma, 40'lı yıllarda epeyce taraftar bulacak; 60'lı yıllardan itibaren, artık bilinen ve imzasız da tanınabilen Attila İlhan üslubunu oluşturacaktır."
Kitaplarını TveK'dan satın almak için tıklayınız…
İLBER ORTAYLI SEYAHATNAMESİ
Prof. Dr. İlber Ortaylı
İlber Ortaylı yalnız tarihçiliğimizin büyük bir ismi değil aynı zamanda küçük bir bavul ve rehber kitaplarıyla Orta Asya'dan Avrupa'ya, Kafkaslar'dan Ortadoğu'ya 50 yıldır gezen "seyyah". Çıktığı sayısız yolculuktan en önemli notları aktaran İlber Ortaylı'nın anlatım gücüyle gezeceğimiz coğrafyalar şöyle: Suriye, Ürdün, İsrail, İran, Azerbaycan, Rusya, Kırım, Özbekistan, Tuna, Bosna, Makedonya, Arnavutluk, Sırbistan, Karadağ, Kosova, Macaristan, Romanya, Eski Avusturya, Yunanistan, İtalya, Malta, İspanya, Portekiz, Litvanya, Estonya, İsveç, Hindistan, Japonya ve Singapur.
TveK'dan satın almak için tıklayınız…
HİNDİSTAN'A YOLCULUK VE NEPAL GEZİSİ
Gülten Dayıoğlu
Düşler ülkesi Hindistan: Tac Mahal, kutsal hayvanlar, camiler, Ganj Nehri, dilenciler, tıklım tıklım caddeler, tapınaklar, şifalı bitkiler, racalar... Özgünlükler ülkesi Nepal: Himalayalar ve Everest Tepesi, Budistler, kutsal ibadet yerleri, sessizlik, saraylar... Gülten Dayıoğlu'nun yıllardır düşlediği bu yolculuk, bize Doğu'nun çekici güzelliklerinin kapılarını açıyor.