Allah Teâlâ’nın “eş-Şekûr” isminin hayatımıza yansımaları…

Vatanımızın sükûn ve huzuruna kasteden zalim mihraklar tarafından dün düzenlenen terör saldırısında hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah Teâlâ'dan rahmet, kederli ailelerine sabr-ı cemil, yaralanan ve tedavileri devam edenlere de âcil şifalar dileriz. Böylesi haince tuzaklardan ve zalimce saldırılardan vatanımızı, milletimizi ve devletimizi korumasını Yüce Mevlâmızdan niyaz ederiz…

*

Bundan bir önceki yazımızda -hatırlarsanız- Kurân-ı Kerimde bazı ayetlerde, "şükreden kullardan" bahsedilirken, Allah Teâlâ bu kulların vasfını "şekûr" kelimesiyle ifade buyurmuştu. İnsanlar için de kullanılan bu kelimenin, yine hatırlayacağınız üzere, "verdiği nimetlerden ötürü Allah'a şükrü hakkıyla yerine getirebilen kimseler" için kullanıldığını da anlamıştık.

Ancak bizler, Esmâül-Hüsnâ listesinde yer alan güzel isimlerden birinin de yine "eş-Şekûr" (CC) olduğunu biliyoruz. Peki, bu kelime Allah Teâlâ'nın isimlerinden biri olduğunda ne manaya gelir? Müslüman bir kimse Cenâb-ı Hakk'ın bu ism-i şerifinden nasıl istifade etmeli ve bu ismin sırrı onun hayatına nasıl yansımalı ve yaşantısında nasıl tecelli etmelidir? Kısacası bu ism-i celil, kişinin ahlakında olumlu manada nasıl bir değişim ve dönüşüme vesile olmalıdır? İşte bugünkü yazımızda bu konu üzerinde durmaya çalışacağız.

ESMÂÜL-HÜSNÂ'DAKİ EŞ-ŞEKÛR (CC) İSMİNİN ÖNEMİ…

Aslı arapça olan "şükür" kelimesinin, sözlüklerde "yapılan bir iyiliğin sahibini övgü ile anmak" mânasına gelen şükr (şükrân) köküyle ilgili olduğunu tekrarladıktan sonra bu kelimeden türemiş olan "şekûr" vasfının "çokça teşekkür eden" anlamında kullanıldığını ifade etmeliyiz. Peki bu kelime Cenâb-ı Hakk'a nisbet edildiğinde hangi anlama gelmektedir?

Sözlükler, eş-Şekûr (CC) için, "bir kulun az da olsa salih (iyi) ameline fazlasıyla karşılık veren" anlamından bahsetmektedirler. Bu özelliğiyle dikkat çeken "eş-Şekûr" ism-i celili, dört âyette geçmektedir. Bu ayetlerin üçünde "el-Ğafûr" isminden sonra, birinde ise "el-Halîm" isminden önce yer almıştır. (Bkz. Şûra, 23; Fâtır, 30 ve 34; Teğâbün, 17)

Eş-Şekûr isminin ayetlerde bu şekilde geçmesi onun ortak bir mana ile şu önemli hususa işaret ettiğini göstermektedir: Allah Teâlâ (CC) kullarının günahını bağışlamak için, ona iyilik yapması fırsatını ve imkanını vermekte, kullarını cezalandırma hususunda acele etmemektedir. Nitekim yine aynı kökten gelen "eş-şâkir" (CC) ism-i şerifi de Cenâb-ı Hakk'ın, "iyi (salih) amellerde bulunan mümin kullarının bu çabalarını şükranla karşılayacağını ve mükafatlarını da fazlasıyla vereceğini" ifade etmektedir.

EŞ-ŞEKÛR (CC) İSMİ HADİSLERDE NASIL GEÇMEKTEDİR?

Bu ism-i celil, İbn Mâce ve Tirmizî gibi muhaddislerin rivayet ettikleri ve Allah Teâlâ'nın güzel isimleri olarak bilinen Esmâ'ül-Hüsna listesinde yer almaktadır. Öte yandan bu ism-i şerif, Ebû Hüreyre'den (RA) aktarılan ve içinde önemli bilgiler ihtiva eden iki hadiste de geçmektedir. Bunlardan ilkinde Sevgili Peygamberimiz (SAV) "yola sarkmış olan bir dikenli dalı arka tarafa doğru iten kimsenin, "eş-Şekûr" olan Allah Teâlâ'nın affına ve davranışını şükranla karşılamasına mazhar olduğunu" ifade etmektedir. Diğer hadis-i şerifte ise "günahkâr bir kimsenin, insanlardan uzakta tenha bir yerde gördüğü susamış bir köpeğe su vermek için kuyunun dibine inmesini, pabucuna su doldurup bu suyu içirerek onun susuzluğunu gidermesini, eş-Şekûr olan Cenâb-ı Hakk'ın (CC) şükranla karşıladığını ve onun günahlarını bağışladığını" bildirmektedir.

Biliyoruz ki, "şükür" kavramının temelinde hem "artmak ve ortaya çıkmak", hem de minnet ve övgü duygularını ifade etmek" unsurları beraberce mevcuttur. İslam âlimleri, onun geniş anlamlarından hareket ederek, "kulun gerçekleştireceği küçük bir ameli bile Cenâb-ı Hakk'ın fazlasıyla mükâfatlandıracağı" sonucuna ulaşırlar. Evet, kulun güzel davranışları Allah'ın lutfettiği imkânlar sayesinde meydana geldiğinden, aslında yine O'na yönelik bir hamd ve şükür niteliği taşır. Allah Teâlâ'nın bu tür iyi ve güzel davranışları (salih amelleri) rızasıyla, sevapla ve cennetle karşılık vererek ödüllendirmesi, Allah'ın "kuluna teşekkür eden" anlamındaki eş-Şekûr isminin tecellisidir… Nasıl ki, kişinin büyüklerine karşı saygılı davranması onun görevi olmasına rağmen, asil insanların bu davranışa teşekkürle mukabele etmeleri, aradaki sevgi ve saygıyı çoğaltıyorsa aynı durum kul ile Allah arasında da yaşanabilmektedir. Zira kulun Rabbine itaat ve saygısı yani takvâsı, Rabbinden de ona karşı şefkat ve mükâfata vesile olmaktadır. Eş-Şekûr ism-i şerifinin, Kur'an-ı Kerim'de ve hadis-i şeriflerde el-Ğafûr ve el-Halîm isimleriyle birlikte olmasının bir manası da Allah Teâlâ'nın kuluna teşekkürünün, ona olan affı ve mağfiretiyle tecelli ettiğine bir işarettir…

Yine eş-Şekûr isminin bulunduğu âyet ve hadisler, Allah Teâlâ'nın yarattığı bütün varlıklara ve özellikle de insana olan lütfunun, sevgisinin ve merhametinin enginliğini göstermesi bakımından dikkat çekicidir. Önceki satırlarda aktardığımız hadislerde, insanlara eziyet veren bir şeyi bertaraf etmek, susamış bir hayvana su vermek gibi davranışların bile Allah'ın hoşnutluğuna ve günahları affına vesile olduğu belirtilmektedir. Buradan hareketle ünlü hadis âlimi el-Hattâbî, bu hadislerin, insanın elinden gelen iyi şeyleri basit görmeyip daima onları yapmaya gayret etmesini teşvik ettiğini söyler ve şöyle bir uyarıda da bulunur: "Bu gibi fiillerin çoğuna gücü yetmeyenler, azı terk etmemelidirler."

Yeni bir haftanın size, sevdiklerinize ve ülkemize, huzur ve mutluluk getirmesi dileğiyle…

Mehmet Emin Ay