Türkiye'nin dört bir yanından gelen üreticileri, 19-21 Ocak tarihleri arasında Harbiye Askeri Müze'de düzenlenen "Üreticiden Tüketiciye Bal ve Arı Ürünleri İstanbul Günleri'nde İstanbullularla buluştu. Etkinlik, soğukların kendini iyice hissettirdiği bu günlerde bağışıklık sistemini güçlendiren, doğal antibiyotik olan balla yapılan tarifleri, hangi balın hangi hastalığa iyi geldiğini öğrenmek isteyenler için ideal bir adres. Trakya'nın ayçiçek, Karadeniz'in kestanesi, Doğu Anadolu'nun kekik, Ege'nin narenciye balı gibi dünyaca ünlü balları direkt üreticiden almak isteyenler de bu fırsatı kaçırmamalı.
Türkiye'nin dört bir yanından bal üreticilerinin İstanbullular ile buluştuğu "Üreticiden Tüketiciye Bal ve Arı Ürünleri İstanbul Günleri" Harbiye Askeri Müzesi'nde başladı. Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği'nin ev sahipliğinde ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının denetiminde 19-21 Ocak tarihleri arasında Harbiye Askeri Müzesi'nden beşinci kez düzenlenen olan "Üreticiden Tüketiciye Bal ve Arı Ürünleri İstanbul Günleri", yine çok sayıda faydalı ve ilgi çekici etkinliğe imza attığını gördük.
Geleneksel hale gelen ve her yıl ziyaretçi sayısını ciddi oranda artıran etkinlik öncesi bir açıklama yapan Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) Başkanı Ziya Şahin, "Bal, tabiat ananın çok özel bir nimeti olmasına karşın yeterince bu üründen faydalanmıyoruz. Türkiye, dünyada çok önemli bir bal üreticisi, dünya çam balı ihtiyacının yüzde 92'i Türkiye'den sağlanıyor. Çam balı ihraç ettiğimiz tek balımız. Ancak önlem alınmazsa bu alanda da sorun yaşayacağız. 2017 yılı üretim rakamları henüz açıklanmadı ancak beklentimiz, bir önceki yılla aynı yani 106 bin tona yakın olacak.
Şu anda TAB çatısı altında kayıtlı 60 bin üreticimiz var. Kovan sayımız ise 7,9 milyon. 2018 yılı için hedefimiz; kovan sayısını artırmak yerine kovan başı verimi artırmak olacak. Çünkü flora alanlarımız azalıyor, bu da kovan başına verimi düşürüyor. 2016 yılında ülkemizde kilometrekareye düşen kovan sayısı 8,5 koloniydi. Oysa kovan verimi yüksek ülkelerde bu oran 1 koloni / km²" açıklamasını yaptı.
"Ballı Günleri" nde hem arıcılığın sorunlarını tartışacaklarını hem de tüketicileri bilgilendirmeye devam edeceklerini belirten Şahin, açıklamalarını şöyle sürdürdü: "Bildiğiniz gibi birkaç yıldır TV kanallarında bir bal furyası yaşanıyor. Ancak tüketicinin yanıltıldığını, bal üreticilerinin emeklerinin heba edildiğini görüyoruz. Bu nedenle her türlü platformu kullanarak halkımızı bilinçlendirmek istiyoruz. Alanlarında uzman isimlerin katılacağı toplantılarda, bilimsel çalışmaları kamuoyu ile paylaşacağız. Ziyaretçilerimiz merak ettikleri her türlü soruya yanıt bulabilecek. Bunun yanında TAB Tüketici Danışma Ofisi oluşturuyoruz. Tüketiciler arı ürünleri hakkında bilmedikleri ya da yanlış bildiklerini öğrenebilecekler. Apiterapi konusunda bilim insanları bu ofis üzerinden danışmanlık verecekler."
BALLI GÜNLERDE LEZZET ŞÖLENİ: BALLI DÖNER, BALLI BÖREKTİ
Bal üreticisi ile tüketicinin hiçbir aracı olmadan buluştuğu etkinlikte, dünyaca ödüllü ballar tanıtılıyor. İstanbul Profesyonel Aşçılar Derneği Başkanı Umut Eyioğlu ve dernek üyesi ünlü şefler de bal ile farklı yemekler yapıyorlar. Çoğumuzun bildiği yemekler, tarifler dışında ballı döner, ballı börek gibi farklı yemekler de ziyaretçilerin beğenisine sunuluyor.
Ülkenin dört bir yanından gelen üreticiler Ege Bölgesi'nin narenciye balı, Orta Anadolu'nun kır çiçek ve geven balları, Karadeniz'in kestane ve ıhlamur balları, Doğu Anadolu'nun yüksek yayla, kekik ve geven balları, Trakya'nın Ayçiçek balını aracısız olarak satışa sunulmuş. Ballı Günler 19 Ocak 2018 Cuma günü 10.30'da kapılarını ziyaretçilere açtı ve 21 Ocak Pazar günü de açık.
Bal Günlerinde iki katta bal ve bal ürünleri ile sergileniyordu. Alternatif ve bitkisel tıp uzmanı Dr. ali Akben ile stantları dolaştık, tanıtımı yapılan ürünlerin tadına baktık. Kestane, kır çiçeği, geven, ıhlamur, kekik, yüksek yayla, çam, ayçiçeği, kanola, Siirt Pervari, krem, petek süzme gibi bal çeşitlerini gördük. 1 kg bal için; 40 bin adet arının 6 milyon çiçeği hiç usanmadan ve yorulmadan dolaştığını öğrendik. Hakiki balın sahtesinden nasıl ayrılacağına dair taktikler aldık. Bal ürünleri arasında olan arı sütü, polen, propolis, apilarnil, bal sirkesi, arı ekmeği, krem gibi bal ürünlerini keşfettik. Bazılarından satın aldık. Cennet ülkemiz bal ve bal ürünleri açıcından gerçekten zengin. Rabbimize şükrettik ve ülkemizle iftihar ettik.
Şimdi de şifa deposu bal hakkında bilgi verelim:
BAL
Ona harika ilaç dense yeridir. Arıların binlerce çiçekten topladıkları özlerden imal ettikleri bu gıda hayatımıza hayat katar.
Bal, balözünün arıların kursağında işlenip değiştirilmesiyle meydana gelir. Sindirim salgılarının etkisi altında gelişen bu değişim balözünü, dekstroz, bülloz, sakaroz ve madensel tuz karışımı haline getirir.
Arı, çiçeklerden nektar denilen balözünü emdiği zaman sakaroz, glikoz, früktoz, çok miktarda su, enzimler, vitaminler, bazı azotlu maddeler ve asitlerden meydana gelen bir sıvıyı kursağında toplamış olur. Ancak enzimlerden, vitaminlerden, asitlerden ve bazı azotlu maddelerden hangilerinin nektardan geldiği, hangilerinin arı tarafından eklenmiş olabileceği bilinmemektedir.
Balda sitrik, malik, formik ve asetik asit vardır. Ancak en önemlisi glukomik asittir. Proteinlerin yapıtaşı olan aminoasitler de balda bulunur. Balın çok tatlı olması, asitliğinin fark edilmemesine sebep olur. Balın tadını ve kokusunu, balı meydana getiren maddeler oluşturmaktadır. Özellikle malik ve sitrik asidin tat ve kokuda etkili olduğu bilinmektedir.
BALDAKİ VİTAMİNLER
Balda yüzde 0.17 oranında kül de bulunmaktadır. Balda en fazla bulunan mineraller kalsiyum ve fosfordur. Bunlardan sonra potasyum, kükürt, sodyum klorür ve magnezyum gelmektedir. Ayrıca elementlerden iyot, bakır, demir, manganez ve çinko da eser miktarda balda bulunur. Baldaki vitamin miktarı, nektar ve polen kaynaklarına bağlı olarak değişir. Bu vitaminler şunlardır:
Tiamin (B1), riboflavin (B2), askorbik asit (C), piridoksin (B6), pantotenik asit (B5) ve nikotinik asit (B3) tir.
Başlıca iki çeşit bal vardır: Çok çiçek ve tek çiçek balı. Çok çiçek balını arılar bin bir çiçek dolaşarak topladıkları balözüyle yaparlar. Tek çiçek balı genellikle bir tek bitki türünden toplanan balözüyle yapılır.
BALIN ÖZELLİKLERİ
Bal başlıca früktoz, glikoz ve suyun bileşiğidir; sindirimi gerektirmediği için kolayca kana geçer, Bu sebeple zayıf ve iştahsız kimselerin enerji ihtiyaçlarını karşılamada iyi bir yiyecektir.
Normal şartlarda enerji üretmek için yağ ve şekerler birlikte yakılır ve böylelikle daha verimli bir enerji meydana gelir. Şeker olmadığı zaman yağlar daha verimsiz şekilde kullanılır ve kolaylıkla yorgunluk meydana gelir. Bu sebeple yeterince tabii şeker de alınmalıdır. Glikoz ve früktoz denilen iki tabii şeker balda boldur.
BALIN FAYDALARI
- Bal soğuk suyla karıştırılıp içilirse ishali durdurur, sıcak veya ılık suyla karıştırılıp içilirse kuvvetli müshil olur.
- Bal sıcak içildiği zaman 7, soğuk içildiği zaman 20 dakikada kana karışır. İhtiva ettiği serbest şekerlerden dolayı beynin çalışması kolaylaşır. Düşünceye mükemmellik kazandırır.
- Bal, mikrop öldürücü (antimikrobiyal) özelliğe sahiptir. Bu da baldaki glukooksidaz enziminin varlığına bağlıdır. Balı orta ve yüksek sıcaklıkta ısıtmakla bu enzimin faaliyeti azalacağından mikrop öldürücü özelliği de yok olur. Ayrıca baldaki inhibin adı verilen bir madde de balın mikrop öldürücü özelliğini artırır. Bu madde zararlı bakterilerin su kaybedip kuruyarak ölmelerini sağlar. Bu özelliği sebebiyle bal, göz ağrılarını gidermek için de kullanılır.
- Zengin bir gıda olan bal, bebek ve çocuk beslenmesinde önemli rol oynar. Beslenmeden doğan bazı eksikliklerde; çocuklarda ve hatta büyüklerde bile kemikle ilgili hastalıkların tedavisinde çok faydalıdır. Altını ıslatan çocuklara 1-2 ay devamlı bal yedirildiğinde, çocukların büyük çoğunluğunun bu huylarından vazgeçtiği tespit edilmiştir. Çünkü balın sinirler üzerine olumlu etkileri vardır. Sinir bozukluğundan yakınan uykusuz kişiler bal yiyerek rahatlayabilirler; Çünkü bal, uyumalarına yardımcı olmaktadır. Bal, kalp çarpıntısından ve yüksek tansiyondan şikayetçi olanlar için de son derece faydalıdır.
- Bal asidoz meydana getirmez; çabuk sindirimi yüzünden alkolik fermantasyona uğramaz. Muhtevasındaki serbest asitler dolayısıyla yağın hazmını kolaylaştırır, anne ve inek sütünün demir eksikliğini tamamlar, iştah açar ve bağırsaklara has hareketleri artırarak rahatlık sağlar.
- Bal, taze kan yapımı için gereken enerjiyi temin eder, kansızlar için kan yapımını hızlandırıp kan ihtiyacını giderir. Kanın temizlenmesine yardımcı olur, kan dolaşımını hem düzenler hem de kolaylaştırır (damarlardaki sinirlere olumlu etki özelliği) ve damar sertliğine faydalı olur.
- Çocuklarda kusma, öksürük, bronşit gibi hastalıklarda bal, kaynatılmış arpa suyuyla karıştırılıp içilirse hastalık tedavi edilmiş olur.
- Bal sabah ve akşam devamlı yenirse sarılığın çok kısa zamanda tedavisine yardımcı olur.
- Süte bol miktarda bal karıştırılıp içilirse tenya (şerit) parazitini düşürdüğü tespit edilmiştir.
- Bir miktar tuzla karıştırılıp devamlı içilirse balgam söktürür.
- Bal karın ağrılarını keser, mideye ferahlık verir. Mide ve bağırsaktaki yaraları tedavi eder.
- Çabuk enerjiye dönüşen hazır gıda maddesi olması özelliğiyle yüzme, dağcılık, atletizm, basketbol, futbol, bisiklet yarışı, buz pateni, kayak, güreş gibi sporlarla meşgul olan kimselere enerji vermek ve yorgunluklarını hafifletmek için sade veya portakal suyuna karıştırılarak kullanılmalıdır.
MÜBAREK GIDA
Bal, Kur'an-ı Kerim'de zikredilen mübarek bir gıdadır:
"O arıların karınlarından renkleri muhtelif bal çıkar ki, onda insanlar için şifa vardır. Doğrusu bunda da düşünecek bir topluluk için büyük bir alamet vardır." - Nahl, 69.
Peygamberimiz de çeşitli hadislerinde balı şifa olarak tavsiye etmiştir.
