İslâm'da yeme ve içme adabı Kur'an-ı Kerim'de şöyle ifade edilir: "Ey insanlar yeryüzündeki şeylerden helal ve temiz olmak şartıyla yeyin, şeytanın izini takip etmeyin. Çünkü o, hakikaten size apaçık bir düşmandır."
BESMELE İLE BAŞLAR; ELHAMDÜLİLLAH İLE BİTİRİRDİ
Bir Hadis-i Şerifinde; "Yemeğe Besmele ile başlayıp, sonunda Elhamdülillah diyenin, daha sofra kalkmadan günahları af olur." diyen Peygamber efendimizin en önemli sünnetlerinden birisi de yemeğe besmele ile başlaması ve Elhamdülillah ile bitirmesiydi. Yemeği sağ eliyle yerdi, nitekim ashabına da sağ elle yemelerini öğütlerdi. Ayakta su içmez, yemek yemezdi. Peygamber Efendimiz tam doymakla ile ilgili ise şöyle bir hadiste bulunmuştu: "Bir kişi midesinin üçte birisini suyla, üçte birisini nefesiyle, üçte birisini de yiyecekle doldursun. Şüphesiz ki bundan fazlası zarardır."
Bir hadiste ise elleri yıkamak ile ilgili şöyle buyrulur: "Selman diyor ki: Yemeğin bereketinin yemekten sonra olduğunu Tevrat'ta okudum. Bunu Nebiye söyledim. Resulullah: "Yemeğin bereketi yemekten evvel ve sonra (elleri) yıkamaktır" dedi.[1]
Peygamber efendimiz yemekte kusur aramazdı. Yemekleri beğenirdi ve yemeği yapana teşekkür ederdi. Yemekten sonra mutlaka dua ederdi. Yemek duası yapmanın ve yemekten sonra Elhamdülillah demenin sünnet olduğunu verdikleri nimetler için Allah'a şükür etmemiz gerektiğini söylerdi.
"Hiçbir zaman bir yemeği yermemiştir. Hoşuna giderse yer gitmezse yemezdi. Hoşlanmadığında da bir başkasına kötülemezdi." (Buhari ve Müslimde aynı anlamda rivayetler yer alır. Huccetü'l İslam İmam Gazali, İhya'u Ulum'id-din, 2. cilt, Çeviri: Dr. Sıtkı Gülle, Huzur Yayınevi, İstanbul 1998, s. 804)
SEVDİĞİ YEMEKLER
Kavun, karpuz, taze hurma, et
Hz. Peygamber kavunla ve karpuzla taze hurmayı beraber yerdi. Eti sever ve "Ehli dünya ve ehli Cennetin yemeğinin efendisi ettir" derdi. Etin bazı kısımlarını diğer kısımlarına göre daha çok severdi. Ebu Hüreyreden rivayet edildiğine göre: "Bir gün Resulullaha et getirildi. Ona bir kol verildi, hoşuna gitti, onu sıyırdı." Sırt etini de sever "Etin en iyisi sırt etidir" derdi.
Helva ve bal
Hz. Peygamber, helva ve balı çok sever, en hoşuna giden içilecek şey soğuk ve tatlı olanıydı. Hz. Peygambere hangi içilecek şey daha iyidir, diye sorulduğu vakit "Soğuk ve tatlı" diye cevap vermiştir.
Hz. Aişe (ra) bildiriyor: "Şerbetlerin içinde tatlı ve soğuk olanını severlerdi." (G.Ahmed Ziyaüddin, Ramuz El Hadis, 2. cilt, Gonca Yayınevi, İstanbul, 1997, 521/15)
Zeytinyağı
Hz. Peygamber, Zeytinyağını tavsiye etmiş ve şöyle demiştir: "Zeytin yağını yeyiniz, sürününüz, zira o mübarek bir ağaçtandır." "Zeytinyağını katık yapınız..."
Kur'an-ı Kerim'de bu hususa şöyle işaret edilmiştir: ("Yine sizin için,"Sina dağından çıkan bir ağaç "Zeytin ağacı" yaratık ki hem yağ bitirir, hem de yiyecek, kimselere bir katık.)
Kabak
Hz. Peygamber, kabağı sever ve hakkında "0 kardeşim Yunus Aleyhisselamın sebzesidir" derdi. Tirid yemeğini kabak ile yerdi. Sirkeyi katık olarak kabul eder "Sirke ne güzel katıktır" derdi. Hz. Peygamber elenmemiş arpa unundan pişen ekmeği, salatalığı taze hurma ve tuzla yerdi.
Meyvelerden en çok sevdiği yaş hurma, üzüm, kavun ve karpuz idi. Ekseri yemeği su ile hurma idi. Hurma ve sütü bir arada yer ve "En iyi yemeklerdir" derdi.[2]