'Ava giderken avlanmak' diye bir tabir vardır. Putin'in eski aşçısı Yevgeny Prigojin tam bu deyimin muhtevasına uygun olarak vurulan uçağıyla birlikte yere çakıldı ve meçhule ve karanlığa gitti. En son Afrika içlerinde bazı Afrikalı liderlerle birlikte görülmüştü. Burada Rusya namına büyük laflar etmeyi sürdürmüş adeta küresel bir kurtarıcı kisvesine ve edasına bürünmüştü. Dünyayı teröristlerden temizleyeceğini vaat etmişti. Suriye'den deneyimleri olduğunu düşünüyor olmalıydı. 'Dünyayı Müslüman teröristlerden kurtaracağız' mealinde laflar ediyordu. Halbuki ihtiyaç anında ortaya çıkan 'teröristlerin' birinci hedefinin bulundukları noktalara işgal güçlerini celp etmek, çekmek olarak taayyün ediyordu. 11 Eylül'den sonra El Kaide'ye mal edilen saldırılar sonrasında İslam dünyasına karşı küresel bir kampanya açıldı. Şimdi Prigojin yıllar sonra aynı nakaratı tekrarlıyor ve Afrika'da sömürgeciliğin keşif kolu olan tedhişçilere tehdit yağdırıyordu. Cezayir'de yayınlanan echoroukonline sitesinde yazan Muhammed Selim Kallale Afrika'daki terör söylemini şöyle değerlendiriyor (19/08/2023):"Terör...Afrika'da yeni sömürgecilik ordusu..."
Belli ki o da bu alandan yani terör alanından nemalanmak istiyordu. Kendi yararlılığını bu surette ispat etmeye kalkışıyordu. Artık teröre karşı mevzii alıyordu. Lakin Putin'in darbesi hevesini kursağında bıraktı. 23 Ağustos 2023 tarihi itibarıyla ekranlarda TASS Ajansı'na dayandırılan, atfedilen bir haber dolaşmaya başladı. Prigojin ve beraberinde bulunan bir heyet ile birlikte uçuş ekibinin tamamının düşerek çan verdiği duyuruldu. Ardından bazı haber kaynakları Prigojin ve beraberindekilerin bindiği uçağın Rus hava sistemleri tarafından vurulmuş olabileceğini duyurdular.
Belli de Putin'in eski aşçısının akıldan ve basiretten pek nasibi yokmuş! Ukrayna savaşında gösterdikleri büyük yararlılıklara rağmen kendilerine savaş araç gereçleri ve mühimmat temin edilmediğini ve sadece pis işlerin üzerlerine yıkıldığını söylemiştir. Adeta mayın eşiği muamelesine tabi tutulmuşlar. Putin'den beklediği çıkış ve yardım da gelmemiş. Bunun üzerine önce askeri kurumlar ve onların şefleriyle sürtüşen, onlara ekran önünde küfreden Prigojin söylemini tırmandırmış ve Putin'i de hedef alan açıklamalar yapmıştı. Bu tırmandırma sürecinde Ukrayna sınırlarındaki Rus şehirlerinde garip baskınlar düzenleniyor ve Rus milliyetçileri adına bazı duyurular yapılıyor ve akabinde Prigojin büyük bir askeri kalkışma yapıyor ve askeri hareketini Moskova'ya doğru genişletiyordu. Ardından Beyaz Rusya Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko devreye giriyor ve olaylar yatıştırılıyordu. Lakin bundan sonrası Prigojin için canlı gezen bir ölüden farksızdı. Öldürülmesi an meselesiydi. Neden? Başlarına kafa kaldırmış ve ötesinde Putin'i küçük düşürmüştü. Bunun bedelini ödemeliydi. Uzlaşma ise kandırmacadan ibaretti. Prigojin'i teskin etmeyi sağlamıştı. Gafil avlanmasına hizmet etmişti. Prigojin de kendisini çok ciddiye almıştı. Vekalet ruhunu unutmuş başına buyruk davranmaya başlamıştı. Huruç hareketiyle birlikte velinimeti Putin'i zor durumda bırakmıştı. Belki bu anlamda Rusya'nın heybetini korumak için Prigojin'in öldürülmesi 'cezaen vifaka' yani uygun bir ceza olabilir. Bu ceza üzerinden Rusya yeniden caydırıcılığını geri kazanabilir. Onun üzerinden başkalarına da ders verildi.
Elbette bir de fotoğrafın öteki yüzü var. Şimdiye kadar Putin muhalif onlarca ismi ortadan kaldırdı ve tasfiye etti. Çeçenistan, Dağıstan, Gürcistan, Kırım, Güney Osetya ve Ukrayna gibi onlarca yere müdahalede bulundu. Onun ötesinde 2015 tarihinde Suriye'ye müdahale birlikleri gönderdi. Kaç defa Suriye'den çekildiğini açıkladı ama milim yerinden kıpırdamadı.
Rusya bütün düzenine rağmen sonuçta düzensiz bir ülke. Bu açıdan düzenli orduların yanında düzensiz ordular ve çeteler de barındırıyor. Yugoslavya örneğinde bir zamanlar Ustaşe veya Çetnikler olarak anılan düzensiz birliklerin simetrileri şimdi Rusya'da türemiş, barınıyor. İncelikten ve hikmetten mahrum korsan ve mafya bir devlet görüntüsü veriyor. Ürkütücü olduğu kadar aynı zamanda kaba bir yapı.
Prigojin olayında basın son derece soğukkanlı davrandı. Putin ile ilgili ayrıntılara girmekten özenle kaçındı. Sanki gökteki Prigojin'i keklik gibi avlayanlar başka diyarlardan gelmişlerdi! Kediye kedi demekten özenle kaçındılar.
Kısaca bu canilikse Putin'in yapmayacağı canilik yoktur. Mesela Dağıstan'dan yardım çığlıkları ısmarlatıp sonra da oraya girmişti. 2000'li yıllarda Moskova'da bir dizi bombalama ve sabotaj faaliyetleri olmuştu. Genelde Çeçenlerin üzerine yıkıldı. Halbuki olayların gerisinde Rus istihbaratı ve Putin'in varlığı sırıtıyordu. Zaten dış basın teşhis koymakta gecikmedi.
Putin bütün şüpheler onu göstermesine rağmen kılını bile kıpırdatmıyor. Adeta failleri boşuna başka yerde aramayın fail belli diyor.
Rusya veya Putin Prigojin'den kurtuldu iyi de dünya ve ülkesi Rusya Putin'in ağır gölgesinden nasıl kurtulacak? Bu işin bir çözümü var mı? Hitler gibi intihar mı edecek yoksa emekliye ayrılıp köşesinde ölümünü mü bekleyecek? Bilemeyiz ama en cesuru Prigojin çıktı o da postu deldirtti. Ya suikast alanında olmaması gerekiyordu ya da suikastçıya ilk suikastı kendisi yapmalıydı! Buna gücü yeter miydi bilinmez ama ölümü bekleyeceğine daha atak davranabilirdi. Uzlaştığı adamdan eski aşçısına da olsa vefa beklenemezdi. Su testisi su yolunda kırıldı.
Mustafa Özcan
