RTÜK'ün 1 Ağustos 2019 günü yayımladığı "Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik" yürürlüğe girdi. Böylece internet ortamında film ve dizi içerikleri sunan Netflix, Blutv, Puhutv gibi platformlar da devletin denetim alanına girmiş oldu. Yönetmelik, yazılı ve sosyal medyada savunanlar ve karşı çıkanlar olarak yoğun bir tartışmanın konusu oldu.
İnternet ortamına düzenleme getirilmesini savunanların argümanları ana hatlarıyla şöyle:
Halka yönelik yapılan tüm yayınlar; aşırı cinsellik, eşcinsellik, uyuşturucu kullanımı, küfür, propaganda, şiddeti normalleştirme ve yaygınlaştırma boyutlarında toplumun genel kabul ve değerleriyle uyumlu olmalıdır. Bu alanlarda oluşabilecek muhtemel zararlardan çocukları korumak devletin en doğal görevidir.
İnternet ortamındaki Netflix, Blutv, Puhutv gibi platformlar çocuklar ve gençlere; aşırı cinsellik, eşcinsellik, uyuşturucu, küfür, şiddet propagandası yapmaktadırlar. Bu platformlardaki içerikler de bu fiilleri normalleştirmekte ve teşvik edilmektedir.
Netflix'te lezbiyen ve gay ilişkileri normalleştirmenin ötesinde teşvik edilmektedir. Lezbiyen ve gay karakterler son derece olumlu kişiler olarak tasvir edilip rol model olarak sunulmaktadır. Bu durum cinsel rol oluşumu sürecindeki yaş grupları için yanlış yönlendirmelere neden olmaktadır. LGBT ilişkilerini teşvik etmek Netflix için bir yayın politikasına dönüşmüş durumdadır.
Yine bu bağlamda bir çocuk çizgi filminde iki küçük kızın öpüşme sahneleri LGBT ilişkilerini normalleştirme, özendirme, teşvik ve yaygınlaştırmanın ileri boyutları olarak değerlendirilmektedir.
Bu platformlarda sunulan yayınlarda silahlı çetelerin uyuşturucu savaşları özendiri uyandıracak şekilde sunulmakta ve aşırı şiddet görüntüleri sergilenmektedir.
Bu platformlara yetişkin bireyler abone olmasına rağmen, ailenin tüm bireyleri izleyebilmektedir. Bu yayınların da diğer yayınlarda olduğu gibi toplumun kabul edilen değer ve normlarıyla uyumlu olması toplum sağlığı açısından önemlidir.
İnternet ortamına düzenleme getirilmesine karşı çıkanların argümanları ise ana hatlarıyla şöyledir:
"Siyasal iktidar toplum sağlığını düşünmemektedir. "Siyasal amaçlar" için, Türk toplumunu kontrol altında tutabilmek için bir sansür mekanizması olarak bu düzenlemeyi yapmaktadır."
"İnternete sansür gelmektedir."
"Bu düzenleme bir fişlemedir."
"Denetim düzenlemesi "bireysel özgürlüklerle" bağdaşmamaktadır ve özgürlükleri kısıtlamaktadır."
"Bu düzenleme sivil diktatörlüğün siyasal alana yönelik darbe girişimidir."
"Siyasal iktidar dini kimlikli kişilerin yapmış oldukları cinsel ve şiddet suçlarına göz yummaktadır. Fakat iş "özgürlüklere" gelince şahin kesilmektedir."
***
İnternet ortamına düzenleme getirilmesine karşı çıkanların argümanları içerik bakımından zayıftır. Düzenlemenin daha çok siyasal muhalefet etmenin bir aracına dönüştürüldüğü görülmektedir.
***
Gelişmiş dünya ülkelerinin hepsinde de internet yayıncılığına dair düzenlemeler bulunmaktadır. En basitinden bu şirketlerin mali sorumluluklarının belirlenmesi ve yayın yaptığı ülkeye ödemesi gereken vergiler bu düzenlemelerle tespit edilir. Ülke vatandaşları ve imkanları üzerinden gelir elde eden her bir şirketin o ülkeye vergi ödemesi en temel sorumluluğudur ve bunun da düzenlenmesi gerekir.
Modern demokratik devletlerde, diğer yayınlarda olduğu gibi internet platformlarındaki içerikler de düzenleme ve denetleme ile bir çerçeve içine alınmaktadır. Yayının yapıldığı ülkenin genel kabul ve değerlerine saygı, çocukların korunumu, toplum sağlığının korunumu, suçun ve şiddetin teşvik edilmemesi en temel ilkelerdir. Yine Avrupa Birliği ülkeleri ve Kuzey Amerika ülkeleri özellikle çocuklara yönelik yayınlarda düzenleme ve denetlemeler getirmiştir. Türk toplumunun da büyük çoğunluğu internet platformlarında sunulan içeriklere dair denetleme ve düzenleme istemektedir. Demokratik toplumlarda denetleme ve düzenlemenin sınırları toplumsal uzlaşma ile belirlenir. Toplumdan topluma farklılıklar göstermesi de gayet doğaldır.
İnternet platformlarındaki LGBT içerikli yayınlarda ise şu nokta çok önemlidir: Modern bir toplumda bir birey ve insan olarak LGBT'lilerin hakları devlet tarafından korunur. Diğer bir ifadeyle devlet, LGBT'li vatandaşların hayat haklarını bireysel özgürlüklerini tanır, diğer vatandaşlardan gelebilecek şiddete, ötekileştirmeye karşı onları korur. Fakat lezbiyen, gay ve transseksüel cinsel ilişkiler yayın ortamlarında toplumun genel değer ve kabullerine aykırı olarak normalleştirilmez, desteklenmez, teşvik edilmez ve propagandası yapılmaz. Bu ancak LGBT'lilerin çoğunlukta olduğu toplumlarda olabilir.
