Meyve, tatlı, gıda ve şifalı bir ilaçtır. Sağlığımıza sayısız faydaları vardır. Güçlü bir antioksidan ve hücre yenileyici oluşuyla kansere bariyer oluşturur. Her çeşidi de ayrı bir meyveymiş gibi bizi cezbeder.
Hurma ağacı ve meyvesi olan hurma, binlerce yıldan beri bilinir ve tarımı yapılır.
Yaklaşık 23 metre yüksekliğe kadar büyüyebilen ağacın gövdesi, düşen yaşlı yaprakların sap kalıntılarıyla kaplıdır. Gövdenin tepesinden çıkan yaklaşık 5 metre uzunluğundaki parlak, tüyümsü yapraklar gösterişli bir taç oluşturur. Yalnızca tek bir sert çekirdek (tohum) içeren, genellikle yumurta şekilli meyvelerinin büyüklüğü, rengi ve muhtevası yetişme şartlarına göre değişir, ağırlığı 8 kilograma ulaşan bir salkımda binden çok meyve bulunabilir.
Çok geniş bir kullanım sahası olan hurma ağacının besin olarak tüketilen meyvelerinin yanı sıra, gövdesinden kereste olarak, yapraklarından ise sepet ve çeşitli örgü eşyalarının yapımında yararlanılır. Yaprak ve meyve sapları yakacak olarak kullanılır. Liflerinden ip yapılır, meyvelerinden çeşitli içecekler üretilir.
Dikimden dört beş yıl sonra meyve vermeye başlar. 10-15 yıl içinde ise en verimli dönemlerine ulaşır. Her ağaçtan 40-80 kg ürün elde edilir. Normal ömürleri 150 yıl kadardır.
Hurma Kur'an-ı Kerim'in çeşitli yerlerinde zikredilen mübarek bir meyvedir. Aynı zamanda oldukça besleyicidir. Tazesi, kurusu, büyüğü, küçüğü ile adeta bin bir çeşidi vardır. Medine'deki hurma pazarına gidenler renk renk, çeşit çeşit, neredeyse sayısız hurma cinsini görünce şaşırırlar.
Bugün modern tıp, hurmanın insan vücudunun sağlıklı ve zinde kalabilmesi için hayati öneme haiz ondan fazla element ihtiva ettiğini göstermiştir. Aynı zamanda hurmada organlara bol miktarda hareket ve ısı enerjisi kazandıran, sindirimi ve özümlemesi kolay olan şeker bulunmaktadır. Üstelik bu şeker kan şekerini hızla yükselten glikoz değil, meyve şekeri yani früktozdur. Glisemik endeksi düşük olan bu gıda şişmanlama tehlikesine yol açmaz. Aynı zamanda ölçülü yendiğinde diyabeti olanları da rahatsız etmez.
Yine hurma bütün temel vitamin ve proteinlere sahiptir. Modern tıbbın bu meyveye "baş gıda" olarak bakması boşuna değildir. Zira bir insanın muhtaç olduğu bütün elementleri ihtiva ettiği için sadece hurma ve suyla yıllarca yaşamak mümkündür.
Hurma % 70,6 karbonhidrat, % 2,5 yağ, % 33 su, % 1,32 mineral tuzları, % 10 lif, şeker, kireç, demir, fosfor, kükürt, potasyum, magnezyum, manganez, klor, bakır ve kalsiyum ihtiva eder.
Peygamber Efendimizin "İçinde hurma bulunan evin halkı aç kalmaz!" hadis-i şerifi anlamlıdır. Çünkü insanların günlük besin ihtiyacını tek başına karşılar ve bir insan sadece hurma yiyerek ve su içerek hayatını aylarca sağlıklı bir şekilde devam ettirebilir.
Hurmanın kullanıldığı, adeta ilaç sayıldığı birçok durum vardır:
- Bilindiği gibi anneye doğum yaptığı gün hazmı kolay mayi ile şekerli bir yiyecek verilmesini doktorlar gerekli görür. Bunun gayesi, annenin zayıf ve mecalsiz vücuduna ve yorgun azalarına enerji ve canlılık kazandırmak ve yeni doğan bebek için gerekli sütü ifraz etmesi için, süt guddelerini harekete geçirmektir. İşte hurma, yeni doğan aciz yavrunun tek gıdası olan sütün meydana gelmesi ve bileşimindeki karbonhidratın artması için en harika tesiri göstermektedir. Rabbimizin İmran'ın kızı Hz. Meryem'e doğum yaptığı gün yalnızca hurma ve su ile gıdalanmasını emretmesi ilgi çekicidir: "Hurma ağacının gövdesini kendine doğru salla. Üzerine olgun taze hurmalar düşer: Ye, iç, gözün aydın olsun!" (Meryem 25-26)
- Stresli ve gergin yaşantısı olanlara sabah, öğle ve akşam saatlerinde üçer adet hurma yemesi son zamanlarda tıp adamlarınca tavsiye edilmektedir. Berkeley Üniversitesi uzmanlarının yaptığı araştırmalar, sinirleri güçlendiren B6 vitamini ve magnezyum mineralinin hurmada yüksek miktarda bulunduğunu ortaya koymuştur. Sinir vitamini olarak adlandırılan B6 ile kasların çalışmasında önemli rol oynayan ve bu sebeple kalp krizi önleyici tesiri olduğu bilinen magnezyum ve selenyum da hurmada bol olarak mevcuttur.
- Hurmada çeşitli vitaminler ve madeni tuzlar çok fazladır. Ayrıca yüzde 50'den fazla kolayca kana geçebilen şekeri ihtiva eder. Madeni tuzlardan bilhassa magnezyum hurmada yoğun bulunur. Bu madde vücudu kansere karşı korumaktadır. Hurmanın çok tüketildiği ülkelerde kansere tutulma oranı çok azdır.
- Hurmanın gıda değeri çok yüksektir. Bu sebeple bedenen ve zihnen ağır çalışanlara, bedeni ve zihni yorgunluk çekenlere, hastalıktan bitap düşmüş olanlara çok fayda verir. Hurma, hem enerji verir, hem de kasların ve sinirlerin tamirini, gelişmesini sağlar.
- Anne karnındaki çocuğun kanlı, canlı gelişmesini ve hamileliğin anneyi zayıf düşürmesini önler. Hurma, hamileler ve emzikli hanımlar için de çok faydalıdır. Doğumda kas kasılmasını uyaran hormon olan oksitosin içerdiğinden doğumu kolaylaştırır ve doğum sonrası da süt salınımını uyararak anne sütünü bollaştırır. Emziklilerin sütleri bol ve besleyici olur.
- Hurma bol fosfor, kalsiyum, demir ve gıda maddeleri ile kansızlığa, vereme ve kemik zayıflığına karşı bünyeyi korur ve bu hastalıkların giderilmesini sağlar.
- Hurma sahip olduğu çeşitli maddelerle vücudun vakitsiz ihtiyarlamasına mani olur. Bol hurma yiyenler bedeni ve zihni bakımdan gençleşirler.
- Vücutta sentezlenmeyen ve mutlaka diyetle alınması gereken elzem (esansiyel) aminoasitlerin hepsi hurmada mevcuttur. Bilindiği gibi aminoasitler, proteinlerin yapı taşıdır.
- Hurmada C vitamini vardır. Gerek hazmı kolay şekerin olması, gerekse karbonhidrat bakımından çok zengin olması sebebiyle ekmek yerine hurma yenirse kişi gereken gıdanın tamamını almış olur. Sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, kükürt, fosfor ve klor da hurmada bulunur.
- Yoğun demir muhtevasıyla anemi (kansızlık) hastalığını tedavi eden doğal bir demir ilacıdır. 5 adet hurma, bir kadının günlük demir ihtiyacının % 11'ini karşılayabilir.
- Yine hurma diğer meyvelere oranla yoğun miktarda lif içerir. Lif, sindirim sisteminin sağlığı için en önemli besin maddelerindendir. Lifli besinler bağırsakların artık maddelerden arınmasını, bağırsak hücrelerinin kanserden korunmasını, hazmın kolaylaşmasını sağlar. 100 gr. (5-6 adet) hurma günlük lif ihtiyacının % 30'unu tek başına sağlayabilmektedir.
- Kolesterol muhteva etmemekle beraber vücudun çalışması için elzem olan 15 farklı mineral, A ve C vitamini, B vitamini türevleri, folik asit, karbonhidrat, lif ve protein bulundurur. Bu haliyle hurma, bilim kurgu filmlerinde insanların günlük besin ihtiyacını tek başına karşılayan kapsüllerden farksızdır. - 100 gram hurma yaklaşık 300 kalori verir. Bu haliyle hurma tam bir enerji deposudur ve ağır işlerde çalışan, yorgunluk hissedenler için oldukça yararlıdır.
- Türüne göre değişse de hurmaların birçoğu yüksek oranda demir ihtiva eder. Besin değeri yüksek ve önemli bir enerji kaynağıdırlar. Doğal müshil etkisine sahiptir. Kurutulmuşuna göre tazeleri daha yüksek oranda su ve daha düşük kalori bulundururlar.
Görüldüğü gibi hurma pek mühim bir gıda maddesidir. Vücuda lazım olan gıdalar hurma ile temin edilmiş olur. Karnı doyurmak için yendiği takdirde ekmek vazifesini gördüğü gibi, meyve yerine de geçer. Hurmada büyük şifa özelliği vardır. Tesirini yüksek bir şekilde gösterebilmesi için aç karnına yenmesi daha uygundur.
Newsweek dergisinde Kasım 98'de çıkan haberde günümüzün yaygın problemi olan prostat büyümesinde hurma ekstrelerinin son yılların flaş ilacı proscar kadar iyi geldiği, üstelik yan etki göstermediği bildirilmektedir.
Kısacası hurma hem bir gıdadır, hem de ilaçtır. Şifa verici özelliği belirgindir. Güçlü bir antioksidan ve hücre yenileyici oluşuyla tam bir kanser önleyicidir. Aynı zamanda meyvedir. Bir diğer yönü ise nefis bir tatlı oluşudur. Ayrıca enerji deposudur ve ağır işlerde çalışan, yorgunluk ve halsizlik hisseden kişiler için oldukça faydalıdır.
Gerçekten hurma, şaşırtıcı özelliklere sahip harika ve mükemmel bir besindir.
