Hat san'atı'nın büyük isimleri - 59
Kastamonu'da 1625 yılında doğmuş olan Ömer Efendi, Hacı İsmail Efendi'nin oğludur. Burada tanıtılan mushafın ferağ kaydında (Resim 1) hattatımız, babasının Erzurum Hazînesi Muhasebesi'nde bulunduğunu belirtiyor. Kendisi, İstanbul'a ilim tahsili için geldiği sırada Suyolcuzâde Mustafa Eyyubî'den (bkz. Hat San'atının Büyük İsimleri-6) aklâm-ı sitteyi öğrenmiş, icâzet almıştır. Bahçekapısı'nda Yeni Câmi civarındaki Vâlide Sultan Mektebi'ne muallim tâyîn olunduktan sonra, onun iyi vasıflarını gören Suyolcuzâde, kızını kendisine vererek dâmad edinmiştir. Bu izdivacdan doğan Mehmed Necîb Efendi (ö.1758), Suyolcuzâde lakabıyla tanınmış olup, Devhatü'l-Küttâb (Yazıcıların Şeceresi) isimli, hattatlara dâir kaynak eserin müellifidir, ayrıca hat sanatını da kendisine meslek edinmiştir.
Ömer Efendi on mushaf, bir hayli en'âm, evrâd ve murakkaa yazmıştır. 1686 yılında vefât ederek –bugün yok meydanı olan– Ok Meydanı civarındaki kabristana gömülen Ömer Efendi ile aynı yıl içinde Suyolcu Mustafa Eyyûbî de öldüğü için, henüz çocukluğunu yaşayan torunu Suyolcuzâde Mehmed Necîb Efendi, sırayla hem babadan, hem dededen mahrum kalışını Devha'da teessürle yâd etmektedir.
Görülen mushaf, Ömer Efendi'nin gençlik çağına âid olup, kayınpederinin üslȗbunda yazılmıştır. Devrinin husûsiyetlerini taşıyan bezemesinin hangi müzehhib eliyle işlendiği belli değildir (Resim 2). Sakıp Sabancı Müzesi-41'de muhafaza edilen ve hicrî 1063 (1653) tarihini taşıyan mushafın iç ve dış kabı pek mükemmel bir "mücellidlik" eseridir (Resim 3).
Resim 1: Ömer bin İsmail mushafının ferağ kaydı
Resim 2: Aynı mushafın serlevhası
Resim 3: Aynı mushafın kabı
Prof. Uğur Derman
