Belki eskiden beri de öyledir ama özellikle dünyanın "küresel", ülke sınırlarının "geçirgen", hayatın "dijital" hale geldiği yahut getirildiği günlerden bu yana; sıkça tekrar edilen bir tez var. Artık dünyayı "devletler"in değil, "şirketler"in yönettiğini söylüyorlar.
Bu tesbitin doğruluğunu büyük ölçüde kabul etmekle birlikte, eksik bir tanımlama olduğu kanaatindeyiz. Ülkelerin ve toplumların sevk ve idaresinde kullanılan başka önemli unsurları da görmeli, bilmeliyiz.
Küresel şirketlerle birlikte vakıflar, dernekler, platformlar, okullar, üniversiteler, enstitüler, ülkeler arası eğitim ve kültür anlaşmaları, sanat ve spor organizeleri üzerinden de "ilişki ve iş birliği" köprüleri kuruluyor, ağları oluşturuluyor. Metot, usul, muhteva, araç, gereç, teknik bakımından çok yönlü mekanizmalarla; dünyanın dört bir yanında, "insan avı" çalışmaları yapılıyor.
Emperyal güçlerin himayesindeki "küresel insan avcıları"nın üç temel hedefleri var. Genelde insanları lüzumsuz işlerle oyalanan "sürü"ler haline getiriyor, özelde temel değerlerinden uzaklaştırılmış tek tip ve kimliksiz "dünya insanları" üretiyor, daha özelde ise cins beyinleri ithal ederek "yetenek avcılığı" yapıyorlar.
Bizim çocukluk yıllarımızda, derelerden balık tutan büyüklerimizin, "tezgaha getirme" cinsinden bir metotları vardı. Uygun yerlere, girişi açık çıkışı kapalı gölcükler oluşturup, içine de cazip yemler atarak; balıkları oralara doğru kovalarlardı.
Belirli bir toplanma sağlandıktan sonra, giriş kapısı da kapatılırdı. Daracık mekanlara hapsedilen balıklar, teker teker tutulup kovaların içine atılırdı.
Şimdilerde, insanlar için benzeri gölcükler oluşturuluyor. Atılan "olta"ların ucundaki "yem"lerin cazibesine kapılanlar; bilerek, isteyerek, tezgaha yahut tuzağa doğru koşuşturuyor.
VARKEY GEMS VAKFI
Onlarca, yüzlerce, binlerce örnekten birisi olarak; eğitim sektöründe küresel ölçekli ve yüksek bütçeli organizeler yapan "Varkey Gems Vakfı" üzerinde durmak istiyoruz. Doku örneği kabul edilebilecek bu özel ölçek üzerinden, genele dair bir "uyarı mesajı" vermek istiyoruz.
2010 Yılında, Hint asıllı iş adamı Sunny Varkey tarafından kurulmuş. Onursal Başkan sıfatı, eski ABD Başkanı Bill Clinton'a verilmiş.
Kısa zamanda UNESCO, UNICEF, Clinton Globel Initiative gibi küresel organizasyonlarla ortaklık kurmuş, işbirliği içine girmişler. Yoksul çocuklar için "eğitim standartlarını geliştirme"ye odaklanan küresel bir yardım kuruluşu haline gelmişler.
Sonra vites büyütülmüş, yol haritası yeniden tanımlanmış. Vakfın öncelikli ve önemli amaçları arasında; gelişmekte olan ülkelerdeki öğretmenleri ve idarecileri eğiterek "küresel öğretmen kapasitesini artırmak", çeşitli program ve projelerle "eğitime erişimi kolaylaştırmak", araştırma ve geliştirme çalışmalarıyla dünya çapındaki "eğitim politikalarının geliştirilmesi"ne katkıda bulunmak gibi konular yer almış.
Merkezi İngiltere'de bulunan Vakıf; 2013 yılından bu yana yıllık "Global Eğitim ve Beceri Formu"nu, 2014 yılından bu yana yıllık "Global Öğretmen Ödülü" programını büyük masrafları göze alarak yapıyor. Ayrıca, çok sayıda projeye destek olarak; onlarca ülkede, yüzlerce okula, binlerce öğretmene, on binlerce öğrenciye ulaşıyor.
KÜRESEL ÖĞRETMENLERİMİZ
Söz konusu "Global Öğretmen Ödülü" programının, üç aşaması var. Birinci aşamada "Dünyanın En İyi 50 Öğretmeni"ni, ikinci aşamada "Dünyanın En İyi 10 Öğretmeni"ni, üçüncü aşamada "Dünyanın En İyi 1 Öğretmeni"ni seçip; birinci olana bir milyon Dolar ödül veriyorlar.
Bu sıralamalara giren öğretmenler; eski tabiriyle "meşhur", yeni tabiriyle "popüler" oluyor. Kendilerine, benzeri uluslararası kuruluşlardan cazip teklifler geliyor.
2014 Yılında, Samsun'un Çarşamba İlçesi'nde görev yapan Sınıf Öğretmeni Dilek Livaneli; "Dünyanın En İyi 50 Öğretmeni" arasına girdi. Avrupa Parlementosu tarafından, 2019'un 8 Mart Dünya Kadınlar Günü Programı'na resmi konuşmacı olarak davet edilip; kendisine ayrıca "Dünyanın En İlham Veren 8 Lider Kadını" listesinde yer verildi.
Şimdi O, İngiltere'nin başkenti Londra'da yaşıyor. Artık "küresel" üne sahip bir "dünya insanı" olarak, kariyerini daha da geliştirmek için çalışıyor.
2018 Yılında, gene Samsun'un Ayvacık İlçesi'nde Anaokulu Müdiresi olan Nurten Akkuş; çıtayı bir kademe daha yükselterek "Dünyanın En İyi 10 Öğretmeni" listesinde yerini aldı. Benzeri küresel organizelerde, sıra dışı projeleriyle dikkati çekip muhtelif dereceler alan başka öğretmenlerimiz de oldu.
Biz, bütün bu ve benzeri durumlarda; iki ayrı duyguyu ve kayguyu birlikte yaşıyoruz. Bir yandan, özgün çalışmaları ile hem içeride dikkati çeken, hem dışarıda ipi göğüsleyen öğretmenlerimizle, idarecilerimizle iftihar ediyor; öte yandan, "oltaya takılan balıklar" durumuna düşmeleri ve "küresel insan avcıları"nın eline geçmeleri ihtimalinin hatta tehlikesinin endişesini taşıyoruz.
Büyüyen ve gelişen Türkiye, en büyük yatırımını bu alana yapmalıdır. Özel yetenekli, örnek ve öncü olabilecek öğretmenlerine, idarecilerine, bilim adamlarına, sanatçılarına her anlamda ve sonuna kadar sahip çıkmalıdır.
Şüphesiz, bu konuda da "devlet-millet işbirliği"ne ihtiyaç var. Özel sektör yatırımcıları ve sivil toplum kuruluşları da sorumluluk üstlenip; "küresel tehlikeler"e karşı, uygulanabilir "küresel tedbirler" almalılar.
Ayrıca, artık böyle organizeleri biz yapmalıyız. Sadece Türkiye'nin değil, gönül coğrafyamızın tüm değerlerine sahip çıkmalıyız.
Zekeriya Erdim
