Geçen yazımızda, Tataristan Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti Kazan'dan, Kazan Müftülüğünün faaliyetlerinden ve Kazan şehrinde bir külliye halindeki merkezde faaliyetlerini yürüten "Yardem" adlı kuruluştan söz etmiş, kandil günü olan 8 Kasım 2019 Cuma gününe kadar olan izlenimlerimizi sizlerle paylaşmıştık. Bugünkü yazımızda konuya kaldığımız yerden devam ediyoruz.
KUL ŞERİF CAMİİ'NDE CUMA NAMAZI
Bizi Mevlid Kandili'nin kutlanacağı akşama ulaştıracak gün de mübarek Cuma günüydü… Cuma namazı için yerli ve yabancı binlerce müminin toplandığı ve Tataristan'ın en büyük camii hüviyetine sahip bu güzel ve heybetli mabedde, yerel saatle 11.50'de Cuma namazı için ezan okumak şerefi bu satırların yazarına nasib oldu hamd olsun… Lebâleb dolu cami, bölge insanı için ne denli önem taşıdığını bir kez daha göstermiş oluyordu.
Kul Şerif Camii
Kul Şerif Camii olarak bilinen bu zarif mabed hakkında kısa bir bilgi verecek olursak önce camiye ismini veren Kul Şerif'ten bahsetmeliyiz.
Kul Şerif, 16. Yüzyılda hüküm süren Kazan Hanlığı döneminde, Rus Çarlığı ile ülkesi yararına çalışmalarda bulunan ve antlaşmalar yapan bir devlet adamı; ve Müslümanlara imamlık yapan bir dinî önderdir. Aynı zamanda bir şair olan Kul Şerif, 1552 yılında gerçekleşen saldırıda şehrini savunmak için talebeleriyle birlikte Rus ordusunun karşısına çıkmıştır. Ancak yaşanan savaşta talebeleriyle beraber şehid olmuş, namaz kıldırdığı mabed ise yerle bir edilmiştir.
Bugün 6.000 kişinin avlusunda bayram namazlarını kıldığı bu mabed, işte yıllar önce şehrini savunmak için şehid edilen bir din ve devlet adamının, şiirler yazan bir şairin adını taşıyor, hatırasını yaşatıyor…
1996 yılında Kul Şerif adına, caminin eskiden bulunduğu yere bir cami yapma kararı alınmış. Dünyanın farklı bölgelerinden ve Tataristan'daki Müslüman halktan toplanan yardımlarla bir Türk İnşaat firması tarafından inşa edilen cami, Kazan şehrinin 1000. kuruluş yılı olan 2005'te tekrar ibadete açılmış.
Üst kat ibadet ve dini törenlere, alt katlar ise İslam Eserleri Müzesi'ne ev sahipliği yapmaktadır. Mavi ve beyaz renkleriyle; "Besmele" ve "Lale" sembolleriyle süslenen mabed, her biri 55 metre yüksekliğindeki 4 ana minareye, ayrıca 2 küçük ve 2 dekoratif minareye sahiptir.
Tataristan İslam Akademisi
BOLGAR ŞEHRİNDE BİR AKADEMİ…
Cuma namazı sonrasında Kazan Müftüsü Kâmil Samigullin ile birlikte Mevlid Kandili programının icra edileceği Bolgar şehrine doğru yola çıktık. Bolgar şehri Kazan'dan yaklaşık 200 km. uzaklıkta Volga nehri kıyısında önemli bir tarihi merkez… Programın burada düzenlenmesinin birtakım sebepleri olabilir, ancak özellikle konukların güzel bir din eğitimi merkezinde misafir edilmeleri söz konusuydu. Zira Tataristan çevresindeki ülkelerin Müslümanları adına, eğitim-öğretim alabilmelerine imkan sağlayan bu kurum devasa bir binaya sahip… Tataristan İslam Akademisi adıyla inşa edilen ve 9 Ekim 2015 tarihinde hizmete açılan bu yüksek din eğitimi kurumunda Kur'an eğitimi-öğretimi yanında yüksek lisans ve doktora programları da düzenlenmiş ve hatta bu yıl ilk mezunlarını vermiş durumda…
Dünyanın en büyük Kur'an-ı Kerimi
Bolgar şehri aynı zamanda dünyanın en büyük Kur'an-ı Kerim nüshası olarak bilinen ve 800 kg ağırlığa sahip bir mushafın sergilendiği müzeye de ev sahipliği yapıyor. Her yıl iki sahabi kabrinin de bulunduğu geniş bir arazide yaz mevsiminde çevreden gelen Müslümanların toplantılarına da sahne olan bu şehir, mutlaka gezilip görülmesi gereken kadim bir merkez…
Bolgar şehrindeki Akmescit
SON NEBİ'NİN MEVLİDİNİ TATARİSTAN'DA KUTLAMAK…
Akşam namazı öncesinde İslam Akademisi binasına vardığımızda yakın ve uzak çevrelerden programa iştirak eden misafirlerle tanışma fırsatı bulduk. Türkiye ve Kazakistan'ın Kazan Başkonsolosları yanında her biri bölgesinin din hizmetlerini yürüten idareciler ve müftüler, Peygamberimizin (sav) velâdetinin sevincini bir kez daha yaşamak için koşup gelmişlerdi… Hatta Sibirya bölgesinin, Surgut şehrinden, uçakla beş saati bulan yolculuklar yaparak gelenler bile vardı… Mihmandarımız Kazan Müftü Yardımcısı Muhammed İrek Bey'in verdiği bilgiye göre bu programa katılan müftüler ve bölgeleri şunlardı:
Albir Hazrat Krganov-Moskova Müftüsü; Ferit Hazrat Lyapin-İvanovo Bölgesi; Aynur Hazrat Birgalin-Başkurdistan müftüsü; İldar Hazrat- Ulyanovsk bölgesi müftüsü; Valiahmat hazrat-Komi bölgesi; Mansur Hazret Haybullov-Çuvaşistan müftüsü; Ferit hazret Mingaleyev-İrkutsk bölgesi; Tahir Hazret Samatov- Hantımansi bölgesi müftüsü; Abdullah Hazret Adjimollayev…
Bir kısmı ülkelerinin başşehrinde müftü olan bu kişiler yanında pek çok il ve ilçenin müftülerinin de davete icabet ederek geldikleri program, akşam namazının edasıyla başladı. Kazan Müftüsü'nün isteği üzere akşam namazında bu kıymetli insanların önünde imamlık görevini ifa etmek bu satırların yazarı için bir lutf-i ilahi oldu… Bu aynı zamanda ülkemizden binlerce kilometre uzakta yaşayan ama gönüllerinde Türkiye'ye karşı besledikleri derin sevgi ve saygıya sahip bu Müslüman kardeşlerimizin ülkemize verdiklerin değerin de bir yansımasıydı…
Ardından başlayan program yaklaşık iki saat kadar sürdü. Hem dışarıdan gelen misafirlerin okuma ve konuşmalarıyla hem de müftülük personelinin yerel ilahi ve kasideleriyle, doğrusu maneviyat dolu bir ortamda güzel ve feyizli bir Mevlid programı icra edildi ve tamamlandı…
Tataristanlı ilahi grubu
Sözlerimizi, Bursa'dan Bolgar şehrine taşıyarak programda okuduğumuz Aziz Mahmud Hüdayi Hazretlerinin na't-i şerifi ile tamamlayalım efendim…
Kudûmun, rahmet u zevk u safâdır Yâ Resûlallâh
Zuhûrun, derd-i uşşâke devâdır Yâ Resûlallâh
Seninle erdiler zâte dahî envâ-ı lezzâte
İşin, erbâb-ı hâcâte atâdır Yâ Resûlallâh
Nebi idin dahi Âdem dururken mâ ü tîn içre
İmâm-ı Enbiyâ olsan revâdır Yâ Resûlallah
Hüdâî'ye şefâat kıl eger zâhir eger bâtın
Kapına intisab etmiş gedâdır Yâ Resûlallah
Sağlık ve huzur içre nice kandillere…
Prof. Dr. Mehmet Emin Ay
Prof. Dr. Mehmet Emin Ay'ın kaleminden "Tataristan'da bir Mevlid Kandili" adlı yazının ilk bölümünü okumak için tıklayın.
