Bazı mucitlerin, uzun zamandır kafalarını kurcalayan önemli bilimsel problemlere rüyalarından aldıkları ilhamlarla çözüm bulduklarını biliyoruz. Aslında hepimizin buna benzer hatıraları vardır. Yatmaya giderken zihnimizde bir problem vardır ve uyandığımızda rüyamızdan aldığımız bir işaretle çözümü bulmuşuzdur.
Her gece yaklaşık olarak altı rüya görürüz ki, bu yılda iki binden fazla rüya demektir. Demek ki ortalama bir insan 70 yaşına gelene kadar 150 bin tane rüya görmektedir. Genel anlamda insanlar; alış veriş yapmak, çalışmak ve yemek gibi gündelik yaşam olayları hakkında rüya görürler.
Ancak kimi rüyalar tuhaf, kimi can sıkıcı, kimi ilginç olabilir. Bazı rüyalar ise öylesine korkutucu olur ki, dehşetle uyanır ve «Çok şükür rüyaymış» deriz. Bu rüyaların hepsi şuurlu çıkış bulamadığımız problemlerin ruhsal yönden dışa vurumunun habercisidirler. Bu haberciler çözüm bekleyen sorunları kolaylaştırmada yardımcı olabilecek göstergelerdir.
İSTİHAREYE YATMAK VE BİLİNÇLİ RÜYA
Rüya yaşantısında karşılaşılan durumlar ve olaylar sıklıkla imkân dışıdır. Ayrıca rüya görenin denetimi dışındadır. Akıp giden rüya yaşantısının çok az bir bölümü hatırlanabilir. Hatırlanan bölümler çoğunlukla bir emosyona (heyecana) yol açıyorsa ve kişiyi etkiliyorsa mümkün olmaktadır.
Buna karşılık akıllı rüyada kişi kendisinin rüya gördüğünün farkındadır. Bazı kişiler bunu rüya içinde rüya görmek olarak yaşayabilirler. Bazen rüyada gördüğü çevreyi, nesneleri veya kişileri ve olayların akışını değiştirmek gibi rüyanın çeşitli yönlerine müdahale etmek ihtimal dâhilindedir.
* Bilinçlilik hali akıllı rüyada kısmen geri gelmiştir. Kişi rüyada olduğunu bilir, buna rağmen rüya yaşantısına devam eder. Rüyadaki ortam çok daha gerçekçidir, algılama ve duyumlar yükselmiştir. Akıllı rüya uyanmaya yakın dönemlerde daha belirgindir, daha çok anımsanır.
* Sorun çözme rüyalarında, istihareye yatma rüyalarında akıllı rüya biçimi devreye girmektedir. Kişi rüyada olduğunu fark etmekte ve rüya sürecine yarı bilinçli olarak müdahale etmeye başlamaktadır.
RÜYA AŞILAMA
Rüya aşılama kişinin üzerine düşünmek istediği bir konuda özgün bir rüyanın yerleştirilmesidir. Meselâ yatağa girerken kendinize söylediğiniz ertesi gün sunacağınız konuyla ilgili düşünceler rüyanızda bu konuda çalışmaya devam etmenizi sağlayabilir. Bu durum rüyaya yatmak veya istihareye yatmak olarak da bilinir. Niyetlenen bir işin hayırlı olup olmayacağını rüyada görmek hedefi vardır. Kişinin akşam uyumadan önce dikkatini belirli bir konuya yöneltmesi etkili olur.
Bilinçli rüyalar ile bir benzerliği var. Bilinçli rüyada bilinç bir miktar devreye girmekte ve rüya materyalini fark ederek kaydetmeye başlamaktadır. Kişiye rüyada belirli bir nesne veya renk gördüğünde rüyada olduğunu hatırlaması telkini yapılır. Bu telkin ile kişi hem önceden bu nesne ya da rengi görmeye kendini şartlar hem de bu nesne ve rengi görme ihtimali artar, gördüğünde de fark eder. Böylelikle akıllı ve bilinçli rüya yaşantısı hazırlanır.
İstihare, iyi niyetle, niyet edilen veya girişilecek bir işin hayırlı olup olmadığını anlamaya, önemli bir kararı uygulamadan önce ilahi makamlara danışmaya yönelik amaçlarla rüya görmeyi talep etmedir. Kimine göre gelecekten bilgi edinme olarak bilinse de gelecekten bilgi alınmaz ve bilinmeyen şeyler öğrenilmez.
Bu bilgi edinme yöntemi İslâmiyet'e özgü değildir, antik çağdan beri kullanıldığı bilinmektedir. İstihare metodu eski Yunanca'da egkoimesis, Latince'de incubatio adını almıştır.
Önce istişare gelir. Yani İslami geleneğe göre karmaşık ve tereddütlü bir konu ile karşılaşıldığında uygun ehil kişiler danışılır, akıl sorulur ve fikirleri alınır. Yine kararsızlık devam ederse istihare yapılabilir.
Yöntemin uygulaması kısaca şöyledir:
Uykuya dalmadan önce, bilgi veya uyarıya ilişkin yardım talep edilen konu belirlenir veya kendiliğinden bir uyarıcı rüya görülmesi talebinde bulunulur. Talebe cevabın geleceği kesin değildir. Gelse de kişi rüyayı yanlış yorumlayabilir veya hatırlamayabilir.
Görülen rüya, tam uyanmadan henüz göz kapaklarının kapalı olduğu safhada hatırlanmaya çalışılır. O sırada göz kapakları açılmamalıdır.
Rüya ayrıntılarıyla hatırlandıktan sonra hemen kalkılır ve rüya başucunda tutulan deftere kaydedilir.
Sonra rüyanın gerçekten sahih (uyarıcı) bir rüya mı olduğu anlaşılmaya çalışılır.
Sıradan rüyalar karmakarışık, alelade ve maksatsız tesirlerin gayet yüzeysel ve gelip geçici izlerine bağlıdır. Açık seçik değildirler. Çabuk unutulur ve zihinde iz bırakmazlar.
Sahih rüyalar uyarıcı, bilgilendirici ve geleceğe yön verici olanlardır. Zihinde öyle sürekli ve derin izler bırakırlar ki, bazen aylarca ve yıllarca unutulmazlar.
Prof. Dr. Sefa Saygılı
