İsmail Bey ve Fatma Hanım çiftinin iki çocuğu vardı. Zorluklarla onları büyütmüşler, iyi bir öğrenim görmeleri için büyük fedakârlıklar yapmışlardı. Onların her şeyi ve iftiharı idi bu biri erkek diğeri kız olan evlatları.
İsmail Bey'in kızı henüz küçüktü ama oğlu üniversiteyi bitirdi, iş bulmak için zorlanınca ona 'gel benim iş yerimi sen devam ettir, ben de emekli olmak istiyorum' dedi. Zaten tatillerde de oğlu yanında çalışırdı.
Oğlu işi benimseyince İsmail Bey artık onu evlendirmenin vakti geldiğini düşündü. O da tanıdıklarından birinin kızını istediğini söyledi. Meğerse birkaç yıldır görüşüyor ve birbirlerini seviyorlarmış. Gidildi ve nişan takıldı.
Derken vakit geldi, güzel bir törenle oğlunu evlendirdi. Her iki tarafın tanışları, yakınları ve akrabaları düğünde altınlar taktılar. İsmail Bey ve Fatma Hanım çok mutluydular. Ancak düğün sonrası İsmail Beyin canını sıkan bir hadise oldu. Kız tarafı altınları aldılar, İsmail Bey buna tahammül edemedi ve geline çıkıştı. "Ailenizin yaptığı yanlış" dedi ve ekledi: "Misafirlerimiz bu katkıları sizin elinizi rahatlatmak için size taktı. Ailenize değil."
Ne olduysa ondan sonra oldu. Ailesine edilen sözlere tahammül edemeyen gelin hanım, kayınpeder ve kayınvalidesine mesafe koydu. Bunu o kadara vardırdı ki bir yıl sonra gelen oğlunu büyükanne ve büyükbabasına göstermiyordu. Yaşlı çift ağlamaklı bir şekilde, "Torunumuz bir yaşını tamamlamış ve biz onu bir defa dahi göremedik, bağrımıza basamadık" diyorlardı.
BÜYÜKANNE VE BÜYÜKBABA UZAKTA OLABİLİR
Bu yaşlıların problemleri sadece onlara has değildir. Günümüzde binlerce büyükanne ve büyükbaba maalesef bu acıklı durumdadır. Tabi illa da aralarında bir problem olması da gerekmez:
*Bazen anne-baba evli çocuklarından başka şehirde olabilir.
*Hatta aynı şehirde ancak uzak mekânlarda bulunabilirler.
*Anne-baba ayrılmışlarsa büyüklerle görüşme olmayabilmektedir.
*Yine az sonra bir mahkeme kararı sebebiyle bahsedeceğimiz gibi anne veya babadan biri ölmüşse sağ olan ebeveyn vefat eden eşin anne ve babasıyla torunları görüştürmeyebilmektedir.
Bu ve benzeri durumlardan dolayı torunlar büyük ebeveynlerinden mahrum büyüyebilirler.
Önceden böyle miydi? Genellikle hiç değildi. Geleneksel ailelerde yakınlarda evlilikler vuku bulurdu ve büyükanne ve büyükbaba yakın olurdu. Çocuklar dede ve ninelerle iç içe büyürlerdi. Ama şimdi değişik yörelerde evlilikler olmakta ve birliktelik olamamaktadır.
O kadar ki bu yüzden torunlarını göremeyen bir anneanne ve dede kendilerini görüştürmeyen damatlarını mahkemeye vermişler ve Yargıtay, "torun sevmek dedenin hakkı" kararını vermiş(*). Haberi takip edelim:
"Yargıtay, anneleri ölen çocukların anneanne ve dedeleriyle yatılı ve daha uzun süreli vakit geçirmesi yönünde karar verdi. Kararda 'Büyükanne ve büyükbabanın torunu sevmesi doğal hakkı' denildi."
BÜYÜKANNE VE BÜYÜKBABANIN FAYDALARI NELERDİR?
Yaşlıları torunların ilgi ve sevgisinden mahrum bırakan anne ve baba aslında çok yanlış yapmaktalar. Çünkü dede ve büyük anneleriyle büyüyen çocuklar o kadar avantajlara sahip olurlar ki saymakla bitmez:
*En başta ailesinin köklerini görür, atalarını tanır ve onlarla iftihar ederler. Ailesinin soyuna ve dolayısı ile kendisine güveni artar. Geleceğe olan güveni artar.
*Büyükanneler ve dedeler için torunları kucaklarına almak, onları sevmek, gelişimlerini takip etmek, hediyeler almak, birlikte gezmeye çıkmak, çocuk parkına gitmek oldukça heyecan ve mutluluk verici anlardır. Kendi çocuklarını yetiştirdikten sonra torunlarını da yetiştirecekleri, onlarla ilgilenip gelişimlerini takip edecekleri, ekonomik yönden destek olacakları duygusu büyükanne ve büyük babalara kendilerini değerli hissettirir. Anneanne, babaanne ve dedelerin torunları üzerinde olumlu etkileri vardır. Çocuk, anne babasından göremediği ilgi ve sevgiyi onlardan görmekte, bu da duygusal yönden gelişimlerini olumlu etkilemektedir.
*Büyükanne-büyükbabalar birikim ve tecrübeleriyle adeta birer bilge gibidirler. Onların vakti daha çoktur ve bu vakitlerini torunları ile paylaşmaktan mutluluk duyarlar. Çocuklar; öğretmenleri yanında ve büyüklerinden çok şey öğrenirler. Torunlar, babalarının-annelerinin yaptıkları gibi en değerli tavsiyeleri onlardan alacağını bilir. Onlar da deneyimlerini, bilgilerini, görgülerini kendi çocuklarına aktardıklarında olduğu gibi torunlarına da aktarmaktan büyük mutluluk duyarlar. Onlar, ailenin yaşayan canlı tarihidir.
*Büyükanne ve büyükbaba çocuğa ailenin ve toplumun adet ve geleneklerini, inançlarını da öğretirler. Adeta iki nesil arasında bir köprü olurlar.
*Büyükanne-büyükbabalar torunlar için vazgeçilmez dost ve arkadaştır. Hiç şüphesiz ki büyükanne ve büyükbabaya sahip bir torun için bu durum oldukça büyük bir şans ve zenginliktir. Torunlar onların yanlarında daha rahat olma ayrıcalığını yaşarlar. Anne-babasıyla konuşamadığını büyükanneleri ve büyükbabalarıyla oldukça rahat ve açık konuşmaktan çekinmezler. Onların tecrübelerine ve sırdaşlıklarına ayrı bir değer verir ve güven duyarlar. Onlardan onay almak ve beğendiklerini görmek torunlar için apayrı bir değerdedir. Onlar torunlarının hayatlarının bir parçası olmak isterler ve bu mümkün olduğunda bundan mutlu olurlar. Bu olmadığında ise mutsuzluk duygusu yaşarlar.
*Büyükanne-büyükbabalar vazgeçilmez torunlar için dost ve arkadaştır. Hiç şüphesiz ki büyükanne ve büyükbabaya sahip bir torun için bu durum oldukça büyük bir şans ve zenginliktir. Torunlar onların yanlarında oldukça rahattırlar. Anne-babasıyla konuşamadığını büyükanneleri ve büyükbabalarıyla oldukça rahat ve açık konuşmaktan çekinmezler. Onların tecrübelerine ve sırdaşlıklarına ayrı bir değer verir ve güven duyarlar. Onlardan onay almak ve beğenildiklerini görmek torunlar için apayrı bir değerdedir.
*Çocukla dede ve nine arasında duygusal bir bağ oluşur. Küçük yaşta dede ve nine sevgisiyle yetişen çocuklarda merhamet duygusu yaşıtlarına göre daha yüksektir. Bu çocuklar herkese pozitif enerji yayarlar.
*Yine büyük anne-baba çocuklar için birer kurtarıcı ve kahramandırlar. Anne babalarının evlilikleri çatırdadığında veya boşandıklarında ya da vefat ettiklerinde hemen onları koruyucu ve kollayıcı kanatları altına alırlar.
*Anne çalışıyorsa veya başka bir sebeple çocuğa bakamaz hale geldiyse büyükanneler onları bakıcı eline bırakmaya kıyamazlar, hemen şefkat ve merhamet duygularıyla devreye girerler ve annenin yokluğunu hissettirmezler bile.
*Torunlar yaşlanan ve ölümü mukadder olan büyükleri ile ölüm gerçeğini tanır, bu kavramı hayatta yaşarlar.
BÜYÜKANNE VE BÜYÜKBABALAR DA KAZANÇLI
*Dede ve nine de torunlarıyla ilgilenmekten çok mutluluk duyarlar. Yalnızlıkları gider ve kendilerini daha mutlu, huzurlu hissederler. İşe yaramaktan dolayı kendilerine güvenler artar. Bu da onları hayata bağlar, kendilerini daha dinç ve zinde hissetmelerini sağlar. Torun yetiştirirken sınır ve engel koyma konusunda oldukça rahat olurlar. Otorite ile baskı kurmaktan kaçınırlar ve daha ziyade torunlarıyla geçirdikleri zamanın tadını doyasıya çıkarmaya taraftardırlar. Yaşları arasındaki fark çok fazla olsa da ilişkileri arkadaşçadır. Bu arkadaşça ilişki torunlar büyükanne-büyükbabalarının tadını doyasıyla çıkarmalarını sağlar.
*Yapılan araştırmalar torunları ile haşır neşir olan büyükanne ve babanın daha mutlu, moral değerleri daha yüksek, depresyona ve tüm hastalıklara karşı daha dirençli olduklarını göstermektedir.
*Uygun zamanı fazla olan büyükanneler ve büyükbabalar torunlarıyla daha uzun süre birlikte olabilme imkânına sahiptirler. Onların zamanlarını torunlarıyla geçirmeleri torunları açısından önemli bir mutluluk kaynağıdır. Bu zaman diliminde torunlarına çok şey öğretirlerken; teknolojiyi, yenilikleri, moda ve yönelimleri de torunlarından öğrenirler.
Görüldüğü gibi büyükanne ve babalar da, onlarla büyüyen çocuklar da oldukça avantajlara sahiptirler. Lütfen çocuklarımızı da, büyüklerimizi de bu güzelliklerden ve rahmetten mahrum etmeyelim. Yargıtayımızın aldığı karar son derece yerindedir.
Prof. Dr. Sefa Saygılı
