Son yıllarda çok şeyin konsepti değiştiği gibi bayramların da fonksiyonları büyük ölçüde başkalaştı. Artık bayram genelde tatil günleri olarak algılanıyor ve insanlar tatile çıkıyorlar.
Böyle olsalar da telefon ve mesajlarla bayramlaşmalar, hal hatır sormalar olarak bayramlar yine toplumu bir arada tutan çimento olarak işlevlerini büyük ölçüde sürdürüyorlar.
Aslında bayramların ruh sağlığımız üzerine ve toplumsal yaşamımıza çok büyük katkıları var. Bazılarını sayalım:
- Monoton, hareketsiz ve sıradan geçen günlerimizi renklendirir; topluma ve çevremize huzur, neşe, mutluluk ve sevinç getirir. İnsanlar geçici de olsa sıkıntılarını unutur, dertlerini ve problemlerini değil hoş duygularını ve coşkularını öne çıkarırlar.
- Bayramlarda aile olarak, akrabalar ve çevre olarak, giderek toplum olarak birbirimizle kaynaşır ve yakınlaşırız. Akraba bağları ve dostluklar güçlenir. Dayanışma ve yardımlaşma daha önem kazanır. Küs olanlar ve dargınlar barışır, düşmanlıklar giderilir. Dünyanın geçiciliği, kırgınlıkların yersiz olduğu hatırlanır. Kin, nefret ve intikam gibi yıpratıcı duygularımız kardeşlik, sevgi ve güler yüze dönüşür. Böylelikle de kendimize, çevremize ve milletimize, ülkemize bağlılığımız ve güvenimiz artar.
- Bayramlar sevinmek ve sevindirmek için fırsattır. Komşularımızı, aile büyüklerimizi, dost ve akrabalarımız ararız, ziyaret ederiz. Onlarla sohbet ve muhabbet ederiz.
BAYRAMLARIN İNSANA VE TOPLUMA KATKILARI
- Bayramlarda insanlar birbiri ile kaynaşır, dostluklar güçlenir. Sosyal dayanışma ve yardımlaşmaya önem verilen bu günlerde, barışı sağlamak ve düşmanlıkları gidermek için elverişli bir ortam teşekkül eder. Küskünlükleri ve dargınlıkları gidermek amacıyla herkes seferber olur. Kin, nefret ve intikam gibi yıpratıcı duygular törpülenir. Toplumu barış ve kardeşlik havası sarar.
- Bayramlarda insan ilişkilerinin sıcaklığı daha yakından hissedilir. Bütün aile fertleri, aile büyüğünün etrafında kenetlenir. Kişiler, geniş bir ailenin bireyi olduğunu daha derinden hissederler. Böylelikle kendilerine ve topluma güvenleri artar, zorluklara karşı direnç kazanırlar.
- Bayramlar sevinç, neşe, mutluluk ve huzur günleridir. Ailemize ve çevremize güler yüzle davranıp iyi temennilerimizi bildirerek bayramlaşmak bu günlerin gereğidir.
- Bayramlar sevmek ve sevindirmek için fırsattır. Her bayramda başta anne ve babalarımız olmak üzere aile büyüklerimizi, dostlarımızı, komşu ve akrabalarımızı, iş arkadaşlarımızı ziyaret etmeliyiz. Onların hal ve hatırını sorup gönüllerini hoş tutarak muhabbet ve sohbet etmeliyiz.
- Yine bayramlarda kimsesizleri, yoksul ve yetimleri hasta ve yaşlıları unutmamalıyız. Onların yalnız olmadıklarını göstermeli, ziyaretlerine gitmeli ve ihtiyaçlarını gidermeye gayret etmeliyiz.
- Bayramların bir hususiyeti de bu dünyadan göçmüş akraba ve yakınlarımızın mezarlarına gitmektir. Böylelikle bizlerde emeği ve hakkı olan ölülerimize vefa duygusu taşımız oluruz. Aynı zamanda kabirleri ziyaret ettiğimizde bu dünyada fani olduğumuzu, bizim de gideceğimiz yerin onların yanı olduğunu hatırlarız. Hırs, tamah, kıskançlık, çekememezlik, düşmanlık gibi yıpratıcı duygularımız erozyona uğrar. Daha sevecen, anlayışlı ve merhametli hale geliriz.
- Bayramlarda bütün toplum, mecburi bazı nöbetçiler hariç tatil yapar. Bu da günlük meşguliyetlerin sıkıcı ve tekdüze koşuşturmasından kısa da olsa bir uzaklaşma ve kendini yenileme anlamına gelir.
- Bayramlar yalnız olmadığımızı, bizi düşünen ve seven kişilerin bulunduğunu gösterir. Dostlarımızla ve sevdiklerimizle birlikte olmak bize huzur ve mutluluk verecektir.
- Bayramların çocuklar için apayrı önemi vardır. Bu günlerde herkes en temiz ve yeni elbiselerini giyerken, çocukları bir başka sevinç dalgası saracaktır. Geniş aile fertlerinin güler yüzle bir araya gelmeleri, dostluk gösterilerinde bulunmaları ve çocuklara verilen hediye ve harçlıklar bayramı daha bir anlamlı kılar. Çocukluğumun en hoş hatıralarının yer aldığı bayramlarda, yeni giysilerimizle erkenden kalkardık ve büyüklerimizin ellerini öperdik.
Daha sayabiliriz. Ancak bize düşen bayramların kıymetini bilmek ve bu bize ikram edilen günleri bayrama yakışır biçimde geçirmektir.
Tüm okuyucularımızın ve müminlerin bayramlarını tebrik ediyor, hayırlara vesile olmasını Rabbimden niyaz ediyorum. Nice bayramlara sağlıkla, mutlulukla ve gönül huzuru ile kavuşmayı diliyorum.
Prof. Dr. Sefa Saygılı
