Arama
Çok yönlü bir alim: Kutbüddin Şirazi
Kutbüddin Şirazi; astronomi, matematik, tıp, ve din alanında yaptığı çalışmalarla Anadolu ilim hayatını canlı tutan isimlerden biridir. Yazdığı eserler ve yetiştirdiği öğrencilerle sonraki yüzyıllara etki etmiş olan bu isim, Moğolların akınlar düzenlediği Anadolu'da aldığı görevlerle bölgeyi ayakta tutar. Pek çok alim gibi o da şehir şehir ilim peşinde dolaşır. Gelin, kısacık ömrüne pek çok farklı alanda eserler sığdıran Şirazi'ye yakından bakalım..
🔷 Akınlar karşısında Selçuklu Devleti'nin yönetim merkezi olarak Sivas belirlendi. Kutbuddin Şirazi buraya kadılkudat olarak atandı. Sivas, Kayseri, Malatya ve Konya illerinin tamamı Şirazi'nin sorumluluğuna verildi.
🔷 Sivas'ta olduğu süre içerisinde şehrin en büyük medresesi olan Gök Medrese'de müderrislik yaptı. Sivas'ta kaleme aldığı eserler: Şerhu'l muhtasar, Nihayetül idrak, Tuhfetü'ş Şahiyye, Tercüme-i Tahrir ve Şerhu Külliyati'l Kanun.
🔸 Kadılkudat nedir?
İslâm devletlerinde yargı sisteminin başında bulunan görevliye verilen unvandır. Bugünkü Adalet Bakanı'na benzer.
Hazırladığı harita
🔷 Anadolu'yu bilen, coğrafi anlamda da yetenekli bir kimse olan Kutbuddin'den Argun Han bir harita hazırlamasını istedi. Bu haritayı hazırlama sürecini Dr. Ahmet Meydan,
"Kaynaklar haritayı hazırlamak için Anadolu'nun her tarafını gezdiğini söyler. Haritasında Karadeniz için Bahr-i Pontus, Marmara için Konstantin der. Haritayı hazırlamak için bir süre Kastamonu'da kaldı. Burada Candaroğulları ile iletişime geçti. Anadolu'daki son görevi harita çizmesi olmuştur." cümleleri ile izah etti.
Öğrencileri
🔷 Büyük alim Kutbuddin Şirazi yetiştirdiği öğrenciler ile Anadolu ve İslam dünyasına büyük isimler kattı. Sadece yaşamı ve eserleriyle değil talebeleriyle de Anadolu ilim hayatının sürekliliğini sağladı.
▶ Optik alanındaki büyük çalışmalarıyla Kemaleddin el Farisi
▶ Önemli bir tarihçi olan İbnu'l Fuvati
▶ Davud el Kayseri'nin hocası olan Abdurrezzak el- Kaşani de Şirazi'nin öğrencisidir.
▶ Astronomi alimi olan Nizameddin el-Arec
Eserleri
🔷 Şirazi'ye göre ilimler ikiye ayrılır. Birincisi felsefi/hikemi ilimler, ikincisi felsefi olmayan dini ilimler idi.
➡ Birinci dalda yer alan ilimler: Felsefe, matematik, tıp ve astronomi.
➡ İkincisinde yer alan ilimler: Tefsir, fıkıh, dil ve genel dini ilimler. Şirazi bu alanların hepsinden en az bir adet eser verdi.
Başlıca eserleri şunlardır:
➡ Nihâyetü'l-idrâk fî dirâyeti'l-eflâk
Astronomiye dair yazdığı eserdir.
➡ et-Tuhfetü'ş-Şâhiyye fi'l-heyʾe
Ünlü isim Ali Kuşçu'nun şerh yazdığı bu eser de astronomi üzerinedir.
➡ Fethu'l-mennân fî tefsîri'l-Kurʾân
Kur'an-ı Kerim tefsiridir
➡ Dürretü't-tâc li-gurreti'd-dîbâc
1305 yılında yazdığı mantık, felsefe, tabii ilimlerle geometri, astronomi, aritmetik, mûsiki ve ilâhî ilimleri kapsayan beş bölümden meydana gelen Farsça ansiklopedik bir eserdir.