Arama
Filistin’in yankılanan sesi: Edward Said
Edward Said, Filistin davası için verdiği mücadeleyle tanınan bir bilim insanı, teorisyen ve aktivistti. Doğduğu topraklardan uzakta büyüyen ve yaşadığı gurbette "öteki" olmanın çilesini çeken bir doğulu olarak bilim, sanat, kültür, akademi ve edebiyat dünyasında adından söz ettirdi. Yaşayamadığı ülkesini, tüm sürgün edilenler, mülteciler ve göçmenler için bir sembole dönüştürdü. Gelin, Filistin'in yankılanan sesi olan Edward Said'in hayatına daha yakından bakalım...
📌 "Oryantalizm" çalışması, yaygın olarak bir İslâm savunması olarak görüldü. Bu kanaatin oluşmasında yazarın Filistin meselesine olan ilgisini ısrarla sürdürmesi etkili oldu.
📌 Said'in bu şekilde algılanmasında, Batı'nın tek ciddi ve gerçek alternatifinin İslâm olduğu gerçeğinin de önemli bir payı vardı. Eserin İslâm dünyasındaki entelektüeller tarafından hararetle sahiplenilmesi bu imajı besledi.
📌 Edward Said, "Oryantalizm" adlı eserinde İngiltere, Fransa ve daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'nde gelişen oryantalist çalışmalarla bu ülkelerin Ortadoğu'daki emperyalist çıkarları arasındaki bağlantıyı göstermeye çalışır.
📌Said, bu geleneği, Avrupa'nın çok daha kapsamlı iktidar ve egemenlik yapılarının harekete geçirdiği bir kültürel güç uygulaması şeklinde değerlendirir.
📌 Hristiyan Arap bir ailenin çocuğu olarak evinde Arapça, dışarıda İngilizce konuşan, Batı okullarında eğitimini tamamlayan ve akademik hayata Amerika Birleşik Devletleri'nde katılan Edward Said bu özellikleri sebebiyle kendisini ne bütünüyle bir Arap ne de bütünüyle bir Batılı gibi hissedebildi.
📌 Bu sebeple hâtıratını içeren kitaba Yersiz Yurtsuz ismini verdi. Vefatından bir süre önce yayınladığı bu otobiyografisinde Filistin mücadelesini şöyle anlattı: "1967 yılı benim için ve bildiğim her şey için yıkıcıydı. O zamanlar Amerika'da yalnızdım, büyük bir zafer duygusu vardı -sadece Yahudiler arasında değil- herkes arasında da. 67'den sonra artık aynı kişi değildim. Savaşın şoku beni Filistin mücadelesinin başlangıç noktasına itti."
📌 Bu eserin özellikle Ortadoğu toplumlarını inceleme konusu olarak alan akademik disiplinler üzerindeki etkisi çok büyük olmuş, bu etki, Ortadoğu ile sınırlı kalmayarak diğer Batı dışı toplumların kültürünü ve tarihini konu edinen alanlara da yayılmıştır.
📌 Eserin yayımlanmasından sonraki yaklaşık yirmi beş yıllık zaman diliminde çeşitli akademik disiplinlerdeki bu muazzam etkisi sarsıcı eleştirilere tâbi tuttuğu oryantalistlerin ciddi tepkisiyle karşılaşmıştır.
📌 Bağımsız egemen bir Filistin devletinin kurulması için çok ciddi bir mücadele sergileyen Said, 1977'de Filistin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ) yüksek otoritesi olan Filistin Ulusal Konseyine bağımsız delege olarak katıldı.
📌 Said, çizgisinde yer aldığı Yasir Arafat'ı, Filistin-İsrail barış görüşmelerinde aşırı teslimiyetçi bir politika izlemekle eleştirerek, yaklaşık 15 yıldır görev yaptığı Filistin Ulusal Konseyinden istifa etti.