Arama
Güney Afrika'nın ilk Müslüman pilotu Ebubekir Rüştü Atala kimdir?
Güney Afrika'nın ilk Müslüman pilotu Ebubekir Rüştü, halkı irşad etmesi için Sultan Abdülaziz tarafından buraya gönderilen Ebubekir Efendi'nin torunuydu. Sultan Abdülhamid'in eğitimini desteklediği Rüştü Bey, Çanakkale, Kut'ül Amare, Yemen cephelerinde yer aldı. Lawrence'a karşı Teşkilatı Mahsusa üyesi olarak Ortadoğu'da çalıştı. Peki, Ebubekir Rüştü Atala, Lawrence'a karşı nasıl istihbarat topladı?
Annesi Güney Afrika'nın tanınmış ailelerinden Abdulrauf Abdurrahman ve Havva Dollie'nin kızı Hatice Muhsine Hanım'dı. Dollie ailesi, Cape Town'ın önde gelen ailelerinden biriydi.
Rüştü Bey, babasının Kimberley'de açtığı Ottoman Imperial School'da tamamladı. Babasının erken yaşta vefatından dolayı bir dönem ailesiyle birlikte İstanbul'da yaşadı. Sultan Abdülhamid'in isteğiyle de abisiyle beraber Mektebi Sultani'de okudu. Daha sonra üniversite eğitimi için Londra'ya gitti.
Londra'da aldıkları eğitimden sonra Rüştü Atala pilot ağabeyi Fuat Bey dilbilimci, kız kardeşleri Havva Hayrunnisa ise doktor oldu.
Üç kardeş de I. Dünya Savaşı başladığı için Güney Afrika'ya döndü. Bu dönüşten büyük ilgi gördü. Gazeteler, Güney Afrika'nın ilk Müslüman pilotu olan Rüştü Bey ile ilk Müslüman kadın doktor kız kardeşi Havva Hayrunnisa ile ilgili haberler yaptı. Yapılan bu haberlerde Rüştü Atala'nın, ağabeyi Fuat Bey ile Osmanlı ordusu saflarında savaşmak için Anadolu'ya gidecekleri yazıyordu.
Osmanlı ordusuyla beraber Çanakkale Cephesi'nde savaşan Rüştü Bey, Ümitburunlu olarak anıldı. I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Cephesi'nde savaşan pilot Ebubekir Rüştü, savaşın en kritik döneminde özel görevle Yemen Cephesi'ne gönderildi.
Akıcı bir şekilde İngilizce dahil birkaç dili konuşabilen Rüştü Atala, Kut'ül Amare kahramanı Halil Kut'un komutasına verildi.
Bu dönemde Ebubekir Rüştü, Irak, Basra, Yemen arasında görev yaptı. İngiliz casusu Thomas Edward Lawrence'ın planlarını öğrenme ile görevlendirilen Rüştü Bey, bazen onun kılığına girdi bazen kendini Lawrence'ın adamlarından biri olarak tanıtarak Araplarla görüştü.
Lawrence'a karşı Teşkilatı Mahsusa üyesi olarak Ortadoğu'da çalıştı. Onun hayatı Güney Afrika'da başlayıp İstanbul, Londra, Çanakkale, Bağdat, Yemen, Basra'da devam edip yine doğduğu topraklarda geçti.
Savaştan sonra Rüştü Bey, Güney Afrika'ya dönerken ağabeyi Fuat Bey Londra'ya eğitimini tamamlamaya gitti. Milli Mücadele'yi destekleyen aile, Kurtuluş Savaşı sonrasında Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasını sevinçle karşıladı.
Rüştü Bey, 1939'daki Erzincan Depremi'nin haberi alınınca Güney Afrika'da para toplayıp Türkiye'ye gönderdi. Fakat 1939'da Fuat Bey, İsmet İnönü imzasıyla 'haber vermeden yabancı bir ülkenin tabiyetine girdiği' gerekçesiyle vatandaşlıktan çıkartıldı.